Η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική νόσος που χαρακτηρίζεται από υπερβολική αύξηση λιπώδους ιστού και αποτελεί σοβαρό πρόβλημα Δημόσιας Υγείας, αφού είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πλήθους μη μεταδοτικών νοσημάτων που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία και την ποιότητα ζωής του ατόμου.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), τα τελευταία 30 χρόνια η συχνότητα της παχυσαρκίας εμφανίζει αυξητική τάση σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού στους ενήλικες άνω των 18 ετών φαίνεται ότι έχει υπερδιπλασιασθεί (από 7% το 1990 στο 16% το 2022), ενώ στα παιδιά και εφήβους 5-19 ετών έχει τετραπλασιασθεί (2% έναντι 8%, αντίστοιχα). Βάσει της Έκθεσης του Γραφείου ΠΟΥ για την Ευρωπαϊκή Περιφέρεια το 2022, η παχυσαρκία τείνει να εμφανίζει επιδημική διάσταση καθώς το 60% των ενηλίκων είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και 1 στα 3 παιδιά (29% στα αγόρια και 27% στα κορίτσια). Η χώρα μας κατέχει την τρίτη θέση μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών σε συχνότητα υπέρβαρων/παχύσαρκων παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών, τη δεύτερη στις ηλικίες των 5-9 ετών και την πρώτη στην ομάδα παιδιών-εφήβων 10-19 ετών. Αντίστοιχα, από την πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα, αναδεικνύεται ότι 1 στους 4 εφήβους (28%) ηλικίας 15 ετών ήταν υπέρβαρος ή παχύσαρκος το 2022, ποσοστό το οποίο φαίνεται να είναι υψηλότερο συγκριτικά με αυτό άλλων Ευρωπαϊκών χωρών και υψηλότερο από το αντίστοιχο του 2018 (22%), ενώ τα αγόρια είναι πιο πιθανό να είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα σε σχέση με τα κορίτσια.
Στη χώρα μας, όπως και στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η μη σωστή διατροφή αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα υπερβολικής αύξησης βάρους ή παχυσαρκίας.
Σε πρόσφατο άρθρο του Kέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Η.Π.Α. (CDC), επισημαίνεται ότι οι υγιεινές διατροφικές συνήθειες εγκαθίστανται πρώιμα, από τα πρώτα χρόνια ζωής του ατόμου. Από την πρώτη επαφή των παιδιών με τις τροφές, διαμορφώνεται ο τρόπος που θα τρέφονται αργότερα στη ζωή τους και ως εκ τούτου είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εντάξουμε στη διατροφή τους τροφές όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, που βοηθούν τα παιδιά να μεγαλώσουν σωστά. Η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην υγιή σωματική και νευρολογική αύξηση και ανάπτυξη των παιδιών και πρέπει να εντάσσονται στο διαιτολόγιό τους, στα γεύματα και στα σνακ σε διάφορες μορφές, όπως φρέσκα, κατεψυγμένα. Η χρήση φρέσκων φρούτων και ψητών/βραστών λαχανικών αντί τηγανητών βελτιστοποιούν το θρεπτικό όφελος. Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να καταναλώνουν ποικιλία φρούτων και λαχανικών από διαφορετικά χρώματα, δημιουργώντας ένα πολύχρωμο πιάτο που δίνει την εικόνα ουράνιου τόξου, το οποίο διασφαλίζει τη πρόσληψη πολλών από τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στη διατροφή.
Η ηλικία των 6 μηνών σηματοδοτεί την έναρξη της εισαγωγής στερεών τροφών στη διατροφή του βρέφους, παράλληλα με το μητρικό ή το βρεφικό γάλα που αποτελεί μέχρι τότε την κύρια πηγή θρέψης. Η εισαγωγή των τροφών δεν απαιτεί καθορισμένη σειρά. Από τους 7-8 μήνες, το παιδί μπορεί να καταναλώνει ποικιλία τροφίμων από διαφορετικές ομάδες, ώστε να λαμβάνει τις απαραίτητες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία για την υγιή ανάπτυξή του. Στην ηλικία των 6 έως 12 μηνών, με την έναρξη χορήγησης στερεών τροφών συστήνεται η προσφορά νερού και η συνέχιση του μητρικού θηλασμού ή του τροποποιημένου βρεφικού γάλακτος. Η κατανάλωση χυμών φρούτων και φρέσκου αγελαδινού γάλακτος συστήνεται να αποφεύγονται κατά το πρώτο έτος ζωής.
Με τη συμπλήρωση του πρώτου χρόνου ζωής το παιδί μεταβαίνει στη διατροφή της υπόλοιπης οικογένειας. Η υιοθέτηση υγιεινής διατροφής από τους γονείς και τους φροντιστές των παιδιών που βασίζεται στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης, άπαχων πρωτεϊνών, γαλακτοκομικών χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, καθώς και στον περιορισμό κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε αλάτι και πρόσθετα σάκχαρα, προάγει την αποδοχή και υιοθέτηση υγιεινού τρόπου διατροφής από τα παιδιά. Τα παιδιά ακολουθούν πρότυπα συμπεριφοράς παρατηρώντας και μιμούμενα το οικογενειακό τους περιβάλλον.
Μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή συμβάλλει σημαντικά στην υγιή ανάπτυξη των παιδιών συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης του εγκεφάλου καθώς επίσης και στη διατήρηση υγιούς δέρματος, δοντιών και ματιών, στην ενδυνάμωση των οστών και των μυών, στην ομαλή λειτουργία του πεπτικού και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και προλαμβάνει την εμφάνιση της παχυσαρκίας.
