Η επιτραπέζια ζάχαρη είναι ένας δισακχαρίτης δηλαδή ένα διπλό σάκχαρο. Αποτελείται από δύο υδατάνθρακες: τη γλυκόζη και τη φρουκτόζη.
Η γλυκόζη όπως είναι γνωστό έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη και προκαλεί απότομη αύξηση της ινσουλίνης στο αίμα ενώ η φρουκτόζη, έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, δηλαδή δεν προκαλεί μεγάλη αύξηση στο “ζάχαρο” του αίματος ούτε στην ινσουλίνη. Ακριβώς γι’ αυτή την ιδιότητα, η φρουκτόζη είχε πριν λίγα χρόνια παρουσιαστεί ως “καλός υδατάνθρακας” και είχε προταθεί στους διαβητικούς.
Οι γιατροί όχι μόνο δεν απαγόρευαν τη ζάχαρη σε όσους έπασχαν από διαβήτη τύπου 2 αλλά του έλεγαν ότι είναι καλύτερη από ορισμένους σύνθετους υδατάνθρακες με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Δυστυχώς όμως, φαίνεται πια ότι όλοι οι απλοί υδατάνθρακες (σάκχαρα) είναι κακοί για την υγεία όχι μόνο των διαβητικών και όσων έχουν το λεγόμενο μεταβολικό σύνδρομο αλλά όλων. Την τελευταία τριετία, όλο και περισσότερες μελέτες έρχονται στην επιφάνεια που αναιρούν την ‘ακίνδυνη’ χρήση της φρουκτόζης και βάζουν ερωτηματικά ως προς τη μέχρι τώρα αντιμετώπιση της.
Ένας κακός υδατάνθρακας
Πιο συγκεκριμένα, μελέτες δείχνουν ότι ο μεταβολισμός της φρουκτόζης στο συκώτι μειώνει απότομα την ενέργεια σε μορφή ATP με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται η διαδικασία της λιπογένεσης όπως ακριβώς γίνεται και με την κατανάλωση αλκοόλ. Με πιο απλά λόγια η φρουκτόζη κατηγορείται σήμερα ότι προκαλεί λιπαρό συκώτι.
Ακόμη η φρουκτόζη προκαλεί 10 φορές περισσότερη γλυκοζυλίωση από τη γλυκόζη.
Επιπλέον, η φρουκτόζη αυξάνει το ουρικό οξύ στο αίμα και τα τριγλυκερίδια. Όσον αφορά στο γλυκαιμικό έλεγχο, όχι μόνο δεν τον βελτιώνει αλλά μακροπρόθεσμα τον χειροτερεύει καθώς προκαλεί αντίσταση στην ινσουλίνη. Μπορεί να φαίνεται παράξενο που η φρουκτόζη, ένας υδατάνθρακας αυξάνει τα τριγλυκερίδια αλλά είναι αλήθεια και γνωστό από την δεκαετία του 1950. Η φρουκτόζη αυξάνει τα τριγλυκερίδια στο αίμα περισσότερο ακόμα και από το διατροφικό λίπος όταν η μέτρηση γίνεται 8 ώρες μετά το φαγητό. Ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι ότι το συκώτι χρησιμοποιεί τη φρουκτόζη για να δημιουργήσει τριγλυκερίδια.
Υπάρχουν αναφορές ότι η φρουκτόζη αυξάνει το οξειδωτικό στρες προκαλώντας κυτταρική δυσλειτουργία και γήρανση (Lustig RH 2013).
Μια άλλη κακή επίπτωση της φρουκτόζης είναι ότι, σε αντίθεση με τη γλυκόζη, δεν προκαλεί αίσθημα κορεσμού της πείνας και άρα οδηγεί σε περισσότερες θερμίδες.
Τέλος, υπάρχουν υπόνοιες υπάρχουν ότι η φρουκτόζη όπως και η ζάχαρη επιδρά στο κέντρο κέντρο ηδονής του εγκεφάλου και ως εκ τούτου το άτομο που την καταναλώνει εθίζεται σε αυτήν.
Συμπερασματικά, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην συχνότητα κατανάλωσης φρουκτόζης ως υποκατάστατο ζάχαρης. Επίσης χρειάζεται προσοχή στην κατανάλωση των αναψυκτικών καθώς περιέχουν 9 κουταλιές ζάχαρη.
Το ανθρώπινο συκώτι μπορεί να χειριστεί τη φρουκτόζη που υπάρχει σε μια ισορροπημένη διατροφή που περιέχει φρούτα και λαχανικά αλλά δεν μπορεί να διαχειριστεί μια διατροφή με πολλά σάκχαρα και αναψυκτικά.