Οι ιατρικοί ερευνητές έχουν παρατηρήσει συσχέτιση μεταξύ της περιοδοντικής νόσου (ασθένεια των ούλων) και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας από τις αρχές του 1900 και με την πάροδο του χρόνου έχουν υποψιαστεί ότι οι δύο ασθένειες μπορεί να προκαλούνται από έναν κοινό παράγοντα. Πρόσφατη μελέτη έχει δείξει ότι το καλό βούρτσισμα των δοντιών και η χρήση του οδοντικού νήματος μπορούν να συμβάλλουν τόσο στην πρόληψη της ουλίτιδας όσο και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Τώρα σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Translational Medicine, οι ερευνητές γράφουν ότι ο κοινός παρονομαστής που συνδέει την περιοδοντική νόσο με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα φαίνεται πως είναι το βακτήριο Aggregatibacter actinomycetemcomitans. Μια μόλυνση με αυτό το βακτήριο προκαλεί παραγωγή πρωτεϊνών οι οποίες είναι ύποπτες για την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος που τελικά οδηγεί στην ρευματοειδή αρθρίτιδα.
“Βάλαμε μαζί τα τελευταία κομμάτια σε ένα πολύπλοκο παζλ για το οποίο έχουμε εργαστεί επί πολλά χρόνια», ανέφερε ο Felipe Andrade, ένας από τους ερευνητές της μελέτης και αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. “Η έρευνα αυτή είναι η πιο κοντινή στην αποκάλυψη της αιτίας της ρευματοειδούς αρθρίτιδας», προσθέτει ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Maximilian Konig, ο οποίος εργάζεται σήμερα στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης.
Κιτρουλλινοποίηση
Οι ερευνητές θεωρούν ότι μέσω βακτηρίων τα υπολείμματα ορισμένων πρωτεϊνών μετατρέπονται σε κιτρουλλίνη (μια ουσία η οποία βοηθά στη χαλάρωση των αγγείων του σώματος). Το ανοσοποιητικό σύστημα αντιλαμβάνεται αυτές τις πρωτεΐνες ως εισβολείς και επιτίθενται εναντίον τους. Η διεργασία αυτή, που αποκαλείται κιτρουλλινοποίηση, έχει ως στόχο τις πρωτεΐνες που υπάρχουν μέσα στις αρθρώσεις. Το επακόλουθο είναι χρόνια φλεγμονή, εξαιτίας της καταστροφής οστού και χόνδρου στις αρθρώσεις.
Την τελευταία δεκαετία, πολλές μελέτες επικεντρώθηκαν στο βακτήριο Porphyromonas gingivalis (πορφυρομονάς των ούλων), το οποίο βρίσκεται σε ασθενείς με περιοδοντίτιδα. Οι προσπάθειες να αποδειχτεί ότι αυτό το βακτήριο προκαλεί ρευματοειδή αρθρίτιδα με την πρόκληση κιτρουλλινικών πρωτεϊνών δεν ήταν επιτυχημένες, λέει ο Andrade. Αλλά η ομάδα του επέμεινε στην εξεύρεση άλλων βακτηρίων που μπορεί να είναι η πιθανή αιτία και κατέληξε στο βακτήριο Aggregatibacter actinomycetemcomitans.
Ο Andrade εξηγεί ότι η κιτρουλλινοποίηση των πρωτεϊνών συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους αλλά σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα αυτή η διαδικασία γίνεται υπερδραστήρια (υπερκιτρουλλινοποίηση), με αποτέλεσμα την ανώμαλη συσσώρευση κιτρουλλινοποιημένων πρωτεϊνών σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Αυτό οδηγεί στην παραγωγή αντισωμάτων έναντι αυτών των πρωτεϊνών τα οποία δημιουργούν φλεγμονή, το σήμα κατατεθέν της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Μεταξύ των διαφορετικών βακτηρίων που σχετίζονται με την περιοδοντίτιδα, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι το Aggregatibacter actinomycetemcomitans ήταν το μόνο παθογόνο που μπορεί να προκαλέσει υπερκιτρουλλινοποίηση στα ουδετερόφιλα, ένα είδος λευκών αιμοσφαιρίων. Τα ουδετερόφιλα είναι τα πιο άφθονα φλεγμονώδη κύτταρα που βρίσκονται στις αρθρώσεις και στα ούλα των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα.
