Των Lauren Ball, Professor of Community Health and Wellbeing, The University of Queensland και Emily Burch Dietitian, Researcher & Lecturer, Southern Cross University. Πηγή: The Conversation.
Ο καφές είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι έχει θετικό αντίκτυπο στη μακροπρόθεσμη υγεία. Η κατανάλωση ισοδύναμου τριών έως τεσσάρων φλιτζανιών στιγμιαίο καφέ την ημέρα μειώνει τον κίνδυνο πολλών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του διαβήτη τύπου 2 και ορισμένων μορφών καρκίνου. Μπορεί όμως ο καφές να αποτρέψει τη σταδιακή αύξηση του βάρους; Οι περισσότεροι άνθρωποι παίρνουν μικρές ποσότητες βάρους κάθε χρόνο καθώς γερνούν.
Μια ομάδα ερευνητών εξέτασε εάν η κατανάλωση ενός επιπλέον φλιτζανιού καφέ την ημέρα -με προσθήκη ζάχαρης, κρέμας γάλακτος ή μη γαλακτοκομικής εναλλακτικής λύσης- κέρδισαν λιγότερο βάρος από το αναμενόμενο.
Οι ερευνητές συνδύασαν δεδομένα από τρεις μεγάλες αμερικανικές μελέτες: δύο έρευνες της Nurses’ Health Studies από το 1986 έως το 2010 και από το 1991 έως το 2015 και μια έρευνα της Health Professional Follow-up study από το 1991 έως το 2014. Οι Nurses’ Health Studies είναι δύο από τις μεγαλύτερες μελέτες με πάνω από 230.000 γυναίκες που διερευνούν τους κινδύνους χρόνιων ασθενειών. Η Health Professional Follow-up study περιλαμβάνει περισσότερους από 50.000 άνδρες επαγγελματίες υγείας και διερευνά τη σχέση μεταξύ διατροφής και αποτελεσμάτων υγείας.
Οι συμμετέχοντες και στις τρεις μελέτες συμπλήρωσαν ένα βασικό ερωτηματολόγιο και ένα άλλο ερωτηματολόγιο κάθε τέσσερα χρόνια για να αξιολογήσουν την πρόσληψη τροφής και ποτών. Χρησιμοποιώντας τα συνδυασμένα σύνολα δεδομένων, οι ερευνητές ανέλυσαν τις αλλαγές στην πρόσληψη καφέ και τις αλλαγές στο βάρος των συμμετεχόντων που ανέφεραν οι ίδιοι σε διάστημα τεσσάρων ετών.
Η μέση αύξηση βάρους για τέσσερα χρόνια για τις νοσηλεύτριες ήταν 1,2 κιλά και 1,7 κιλά, ενώ για τους άντρες επαγγελματίες υγείας ήταν 0,8 κιλά. Η αύξηση της πρόσληψης καφέ (με καφεΐνη ή ντεκαφεϊνέ) κατά ένα φλιτζάνι την ημέρα συσχετίστηκε με λιγότερη αύξηση του βάρους κατά 120 γραμμάρια στα τέσσερα χρόνια. Η προσθήκη κρέμας (γάλα) ή μη γαλακτοκομικής εναλλακτικής δεν επηρέασε σημαντικά αυτήν την αλλαγή βάρους. Ωστόσο, η προσθήκη ζάχαρης (ένα κουταλάκι του γλυκού) στον καφέ συσχετίστηκε με αύξηση του βάρους κατά 90 γραμμάρια παραπάνω από το αναμενόμενο στα τέσσερα χρόνια. Αυτές οι συσχετίσεις ήταν ισχυρότερες σε συμμετέχοντες που ήταν νεότεροι και είχαν υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος στην αρχή των μελετών.
Αυτή η μελέτη είναι μοναδική από δύο απόψεις. Είχε πολύ μεγάλο μέγεθος δείγματος και παρακολουθούσε τους συμμετέχοντες για πολλά χρόνια. Αυτό προσθέτει τη σιγουριά ότι οι συσχετισμοί ήταν πραγματικοί και πιθανότατα μπορούν να εφαρμοστούν σε άλλους πληθυσμούς. Ωστόσο, υπάρχουν τρεις λόγοι προσοχής. Πρώτον, τα ευρήματα αντιπροσωπεύουν μια συσχέτιση, όχι αιτιότητα. Αυτό σημαίνει ότι η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι η κατανάλωση καφέ είναι ο πραγματικός λόγος για την αλλαγή βάρους. Δεύτερον, τα ευρήματα σχετικά με το βάρος ήταν πολύ μέτρια. Η μέση τετραετής αύξηση βάρους που αποφεύχθηκε, με βάση ένα φλιτζάνι καφέ την ημέρα χωρίς ζάχαρη, ήταν 120 γραμμάρια ή 30 γραμμάρια ετησίως. Αυτή η ποσότητα μπορεί να μην είναι σημαντική για τους περισσότερους ανθρώπους που θέλουν να διαχειριστούν το βάρος τους. Τέλος, αυτή η ανάλυση δεν εξέτασε τη διακύμανση της ποσότητας καφεΐνης στον καφέ (η οποία γνωρίζουμε ότι μπορεί να είναι υψηλή), απλώς υπέθεσε μια τυπική ποσότητα καφεΐνης ανά φλιτζάνι.
Πώς θα μπορούσε ο καφές να βοηθήσει στη διαχείριση βάρους; Η καφεΐνη είναι ένα φυσικό διεγερτικό που έχει αποδειχθεί ότι μειώνει προσωρινά την όρεξη και αυξάνει την εγρήγορση. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να αισθάνεστε λιγότερο πεινασμένοι για σύντομο χρονικό διάστημα, οδηγώντας ενδεχομένως σε μειωμένη πρόσληψη θερμίδων. Μερικοί άνθρωποι καταναλώνουν καφέ πριν από την άσκηση ως διεγερτικό για να βελτιώσουν την απόδοσή τους στην προπόνηση -εάν μια προπόνηση είναι πιο αποτελεσματική, μπορεί να δαπανηθεί περισσότερη ενέργεια. Ωστόσο, το όφελος θεωρείται σε μεγάλο βαθμό βραχύβιο και όχι μακροπρόθεσμο.
Η καφεΐνη έχει αποδειχθεί ότι επιταχύνει το μεταβολισμό, προκαλώντας την καύση περισσότερης ενέργειας κατά την ανάπαυση. Ωστόσο, αυτή η επίδραση είναι σχετικά μικρή και δεν αποτελεί κατάλληλο υποκατάστατο για την τακτική σωματική δραστηριότητα και την υγιεινή διατροφή. Επίσης, ο καφές έχει ήπια διουρητική δράση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή απώλεια βάρους μέσω του νερού. Αυτό είναι απώλεια νερού, όχι απώλεια λίπους και το βάρος ανακτάται γρήγορα όταν ενυδατώνεστε ξανά.
Αξίζει να πίνετε καφέ για να χάσετε βάρος; Η απώλεια βάρους μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες, γι’ αυτό μην ενθουσιάζεστε πολύ με τη σχέση καφέ-βάρους που τονίζεται σε αυτή τη νέα μελέτη και αρχίσετε να καταναλώνετε καφέ σε παράλογα επίπεδα. Οι περισσότεροι ενήλικες μπορούν να καταναλώνουν με ασφάλεια περίπου 400 mg καφεΐνης την ημέρα. Αυτό ισοδυναμεί με δύο εσπρέσο ή τέσσερα φλιτζάνια στιγμιαίο καφέ ή οκτώ φλιτζάνια τσάι. Εάν είστε έγκυος ή θηλάζετε, είναι σημαντικό να μιλήσετε με το γιατρό σας πριν αυξήσετε την πρόσληψη καφεΐνης, επειδή η καφεΐνη μπορεί να περάσει στο μωρό σας.
