Μια μελέτη σε φοιτήτριες ιατρικής βρήκε ότι το καλοκαίρι, και όχι το χειμώνα, είναι η εποχή που οι άνθρωποι είναι πιθανότερο να έχουν υψηλότερα επίπεδα κυκλοφορούντων στο αίμα ορμονών του στρες.
Αυτό το εύρημα έρχεται σε αντίθεση με τις παραδοσιακή αντίληψη ότι είμαστε πιο χαλαροί το καλοκαίρι. Οι ερευνητές θα παρουσιάσουν τη μελέτη τους στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Φυσιολογικής Εταιρείας, στο “Experimental Biology 2018” στο Σαν Ντιέγκο.
Η κορτιζόλη – που συχνά αναφέρεται ως η «ορμόνη του στρες» επειδή εκλύεται στην κυκλοφορία του αίματος κατά τη διάρκεια αγχωτικών καταστάσεων – επηρεάζει τα επίπεδα του σακχάρου, του αλατιού και των υγρών του σώματος. Επίσης, η ορμόνη βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της συνολικής υγείας.
Τα επίπεδα της κορτιζόλης είναι συνήθως υψηλότερα το πρωί και μειώνονται σταδιακά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Τα επίπεδα είναι χαμηλότερα το βράδυ για τη διατήρηση ενός υγιούς ύπνου. Μια ασθένεια, η έλλειψη ύπνου και ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα της κορτιζόλης περισσότερο από τις φυσιολογικές καθημερινές διακυμάνσεις της.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Ιατρικών Επιστημών του Πόζναν στην Πολωνία ανακάλυψαν τώρα ότι οι εποχιακές διακυμάνσεις στα επίπεδα κορτιζόλης σε έρευνα που έκαναν ανάμεσα σε φοιτητές της ιατρικής.
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε φοιτήτριες της ιατρικής σε δύο μέρες το χειμώνα και σε δύο μέρες το καλοκαίρι. Οι ερευνητές λάμβαναν δείγματα σάλιου κάθε 2 ώρες κατά τη διάρκεια κάθε περιόδου δοκιμών – ένας πλήρης κύκλος 24 ωρών – για τη μέτρηση των επιπέδων κορτιζόλης και σημείων φλεγμονής.
Οι εθελόντριες ολοκλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο για τον τρόπο ζωής τους κατά τη διάρκεια κάθε δοκιμαστικής συνεδρίασης σχετικά με το πρόγραμμα ύπνου, τον τύπο δίαιτας που ακολούθησαν και τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας.
Προηγούμενες μελέτες σχετικά με την εποχική μεταβλητότητα της κορτιζόλης έχουν δείξει ασυνεπή ευρήματα – πιθανώς επειδή οι συμμετέχοντες δοκιμάστηκαν στα σπίτια τους και όχι σε ομοιόμορφο περιβάλλον. Στην τρέχουσα μελέτη, ωστόσο, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι τα επίπεδα κορτιζόλης είναι υψηλότερα το καλοκαίρι. Τα επίπεδα φλεγμονής δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά μεταξύ των εποχών.
Ο ρόλος της κορτιζόλης στη φλεγμονή
Να σημειωθεί ότι η κορτιζόλη επιταχύνει την διάσπαση των πρωτεϊνών σε αμινοξέα μέσα στα κύτταρα (εξαιρουμένων των ηπατικών κυττάρων). Αυτά τα αμινοξέα μετακινούνται από τους ιστούς στο αίμα και στα κύτταρα του ήπατος, όπου μετατρέπονται σε γλυκόζη. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται γλυκονεογένεση.
Άρα μια παρατεταμένη υψηλή συγκέντρωση κορτιζόλης στο αίμα έχει ως αποτέλεσμα μια καθαρή απώλεια πρωτεϊνών των ιστών και υψηλότερα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Όλα τα αμινοξέα, με εξαίρεση τη λυσίνη και τη λευκίνη, είναι γλυκογενετικά.
Αυτό ορισμένες φορές θεωρείται κακό αλλά με την αύξηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, η κορτιζόλη παρέχει στο σώμα την την ενέργεια που χρειάζεται για να καταπολεμήσει το στρες από οποιοδήποτε λόγω (τραύμα, λοίμωξη, αιμορραγία κλπ). Δεδομένου ότι αποτελεί μέρος της φλεγμονώδους απάντησης, η κορτιζόλη είναι απαραίτητη για την ανάρρωση από τραυματισμό.
Ωστόσο, τα χρόνια υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα μπορούν να μειώσουν τα λευκά αιμοσφαίρια και τον σχηματισμό αντισωμάτων, γεγονός που μπορεί να μειώσει την ανοσία. Αυτή είναι η πιο σημαντική θεραπευτική ιδιότητα των γλυκοκορτικοειδών, καθώς μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονώδη ανταπόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος.
H διακύμανση της κορτιζόλης κατά τη διάρκεια του 24ώρου.
Τελικά, η κορτιζόλη ευθύνεται για τη διάσπαση των πρωτεϊνών, τη γλυκονεογένεση και την αύξηση τη σακχάρου. Το αν αυτά τα αποτελέσματα είναι «καλά» ή «κακά» εξαρτάται από το εάν η απελευθέρωση της κορτιζόλης είναι οξεία (δηλαδή σύντομη και και όχι συχνή) ή χρόνια.
