Η εμπορευματοποίηση της υγείας, οι φαρμακοβιομηχανίες και οι διαφημιστικές τους εκστρατείες, η φροντίδα των ασθενών και οι αντοχές του περιβάλλοντός τους, το βαθύ χάσμα που χωρίζει το αγαθό της υγείας στις αναπτυγμένες χώρες και τον αναπτυσσόμενο κόσμο, πρακτικές με φιλοσοφικές και υπαρξιακές προεκτάσεις, όπως η ευθανασία, ο αφασικός κόσμος του Αλτσχάιμερ και άλλα μεγάλα θέματα γύρω από την σωματική και ψυχική υγεία, ήρθαν στην επιφάνεια κατά το 2ο Διεθνές Φεστιβάλ Υγείας στην Κω, που ολοκληρώνεται απόψε, στο νησί του Ιπποκράτη.
Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Λουκία Ρικάκη, ανοίγοντας τη «βεντάλια» του προγράμματος, συγκέντρωσε ταινίες πέραν του στενού επιστημονικού ενδιαφέροντος, που εξοικειώνουν το ευρύ κοινό με ανθρώπινες καταστάσεις της διπλανής πόρτας. Με 104 ταινίες από όλο τον κόσμο, το Φεστιβάλ ενημέρωσε κι έθεσε ερωτήματα. Οι προβολές στους δύο δημοτικούς κινηματογράφους της πόλης έγιναν, τις περισσότερες φορές, παρουσία των σκηνοθετών και η μεγάλη συμμετοχή του κοινού δικαίωσε τον δήμο της Κω για τη διοργάνωσή του.
Και δεν ήταν λίγοι οι δυναμικοί σκηνοθέτες, που αποκάλυψαν νοοτροπίες και πρακτικές, όπως αυτές αναπτύσονται στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία.
Για παράδειγμα, η καθηλωτική ταινία «Google Baby» της Ισραηλινής δημοσιογράφου και σκηνοθέτιδας Ζippi Brand Frank, για την ανθηρή επιχείρηση παραγωγής μωρών, που διατηρεί Ισραηλινός επιχειρηματίας και προοωθεί μέσα από το Internet. Ομοφυλόφυλα ζευγάρια και μοναχικές μεσήλικες γυναίκες παραγγέλνουν ωάρια από κατάλογο γυναικών, τα οποία στη συνέχεια γονιμοποιούνται σε ειδικά εργαστήρια. Τα έμβρυα στέλνονται στην Ινδία για να εμφυτευθούν σε φτωχές γυναίκες, οι οποίες νοικιάζοντας τη μήτρα τους ελπίζουν να αγοράσουν ένα σπίτι, ή να εξασφαλίσουν τις σπουδές των άλλων παιδιών τους. Για εννέα μήνες φιλοξενούνται σε κλινική της Ινδίας, με ειδική φροντίδα και ο τοκετός γίνεται πάντα με καισαρική επέμβαση, ώστε να μην διακινδυνεύσει η παραγγελία, δηλαδή το βρέφος. Η παραγωγή παιδιών δεν είναι τίποτε άλλο από εμπόρευμα με σημαντικά κέρδη, κυρίως για τους ενδιάμεσους. Τα γυρίσματα έγιναν στο Ισραήλ, στις ΗΠΑ και στην Ινδία.
Οι φαρμακοβιομηχανίες και τα δισεκατομμύρια κέρδη τους γύρω από αυτά που ονομάστηκαν «γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία» και «ανδρική ανικανότητα», ήταν θέμα που μπήκε στο… στόχαστρο των σκηνοθετών.
Όπως το σοκαριστικό ντοκιμαντέρ της αμερικανίδας Liz Canner «Οργασμός Α.Ε.» για τις δοκιμές ενός γυναικείου Βιάγκρα, το οποίο επιχειρούν να κυκλοφορήσουν αμερικανικές φαρμακευτικές εταιρείες, έχοντας στο πλευρό τους επιστήμονες, που ορίζουν ως ασθένεια, την υποκειμενική σεξουαλική δυσφορία, που συνοδεύει την ζωή γυναικών. Μέσα από εξονυχιστική έρευνα η σκηνοθέτης κατορθώνει να φωτίσει την έως στιγμής μεθόδευση αμερικανικών εταιρειών να κυκλοφορήσουν το σκεύασμα χωρίς να έχουν την έγκριση από την αρμόδια αρχή (FDA).
Αντίστοιχα για το πασίγνωστο, νόμιμο και πανάκριβο Βιάγκρα, μιλά με απολαυστικό χιούμορ «Ο Στυτικός άνδρας» του Ολλανδού Michael Schaap, ξεδιπλώνοντας και τον γενικότερο προβληματισμό του για την ανδροπρέπεια, την μηχανική σεξουαλική ζωή και τον σύγχρονο άνδρα και ακυρώνοντας τις «μαγικές» ιδιότητες του Βιάγκρα.
Η εκ γενετής αναπηρία (φωκομέλεια) του 50χρονου Γερμανού σκηνοθέτη Niko von Glaskow, αποτέλεσμα των καταστρεπτικών συνεπειών της θαλιδομίδης, τον ώθησε να ξορκίσει τους δαίμονές του και να γυρίσει την ταινία «Ουδείς τέλειος», ένα ιδιαίτερα συγκινητικό φιλμ, με πινελιές μαύρου χιούμορ. Επιλέγει ένδεκα, επίσης θύματα της θαλιδομίδης, με κοντά χέρια, όπως ο ίδιος, ή κοντά πόδια, για να ποζάρουν γυμνοί για ένα φωτογραφικό λεύκωμα. Πίσω από τα πρόσωπα και τις συναρπαστικές τους ιστορίες, ο σκηνοθέτης υφαίνει τον καμβά του ολέθριου αυτού φαρμάκου, που κυκλοφόρησε στο εμπόριο στα τέλη της τη δεκαετίας του ΄50 από φαρμακευτική εταιρεία τής τότε Δυτικής Γερμανίας, ως καταπραϋντικό σε εγκύους με φυσιολογικά συμπτώματα εγκυμοσύνης. Οι παρενέργειες του φαρμάκου ήταν η τερατογένεση χιλιάδων μωρών έως και το 1961, οπότε απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του.
Με ιδιαίτερη εικαστική ματιά, η ταινία «Mum» της Ολλανδής θεατρικής συγγραφέως Adelheid Roosen, κεντράρει στη μητέρα της, που πάσχει εδώ και μια δεκαετία από Αλτσχάιμερ. Τα μέλη της οικογένειας φροντίζουν με αγάπη την αφασική μαμά και η ταινία λειτουργεί θεραπευτικά για την σκηνοθέτιδα -κόρη, η οποία μπαίνει στον κόσμο της μητέρας της, σαν την «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», όπως λέει η ίδια.
Στο Αλτσχάιμερ είναι αφιερωμένες και οι «Ατέλειωτες μέρες» της Σιμίν Φαλλαζάντε Τεχρανί από την Τεχεράνη, όπου σε ένα σανατόριο ζουν εγκαταλελειμμένες γυναίκες σε βαριά στάδια της νόσου.
Την καθημερινότητα ηλικιωμένων καλλιτεχνών σε έναν εξειδικευμένο για καλλιτέχνες οίκο ευγηρίας έξω από το Παρίσι, που τους παρέχει και διευκολύνσεις να συνεχίσουν να δημιουργούν στην τέχνη τους, κινηματογράφησε με ευαισθησία η Γαλλίδα σκηνοθέτης Arlette Girardot, στην ταινία της «Χρωματίζοντας τους χειμώνες».
Παρόλο που νιώθουν ότι «ζουν σε μια χρυσή φυλακή», η ανάγκη τους για δημιουργία είναι ακόμη υπαρκτή. Μέσα από τις συγκεκριμένες καθημερινές τους δραστηριότητες και τη μεταξύ τους επαφή, παλεύουν το άγχος του θανάτου και επιστρέφουν στην ισχυρότερη επιτακτική τους ανάγκη, την τέχνη.
Στην εικονική πραγματικότητα από την οποία είναι εξαρτημένη η πλειοψηφία εφήβων και νέων, εθισμένων στα ηλεκτρονικά παιχνίδια του κομπιούτερ, εστιάζει το ντοκυμαντέρ του Κώστα Μαχαίρα, «Προσπάθησε ξανά», μέσα από τρεις περιπτώσεις νέων τριών ευρωπαϊκών πόλεων σε Ελλάδα, Γερμανία και Ολλανδία, που προσπαθούν να απεξαρτηθούν με τη στήριξη, ή μη, της οικογένειάς τους.
Στο 2ο Διεθνές Φεστιβάλ της Κω διαγωνίστηκαν επίσης, εκ μέρους της Ελλάδας, ο Νίκος Αλευράς με «Το αρχαίον Όστρακον», ο Φρέντυ Βιανέλλης με το «Η περίπτωση Ευρυδίκη», ο Γιώργος Γκόρτσος και η Ανθή Αποστόλου με τις «Παρενέργειες», ο Δημήτρης Μπαβέλλας με το «Θετικό», η Μαρίνα Δανέζη με τη «Φάκα», ο Χάρης Σταθόπουλος με «Το λάθος» και ο Θανάσης Τότσικας με το «Αφού με ξέρεις».
