Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότερες δίαιτες οδηγούν σε παρόμοια απώλεια βάρους και βελτιώσεις στους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου για μια περίοδο έξι μηνών, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The British Medical Journal.
Αλλά η μείωση του βάρους μετά από παρακολούθηση 12 μηνών δεν ήταν τόσο μεγάλη και οι βελτιώσεις στους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου εξαφανίστηκαν σε μεγάλο βαθμό βρήκε η μελέτη. Μόνο με τη μεσογειακή δίαιτα υπήρξε μια πιο διατηρημένη μείωση της «κακής» χοληστερόλης LDL.
Ως εκ τούτου, τουλάχιστον για βραχυπρόθεσμα οφέλη, οι ερευνητές προτείνουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να επιλέξουν τη διατροφή που προτιμούν χωρίς να ανησυχούν για το μέγεθος του οφέλους.
Η παχυσαρκία σχεδόν τριπλασιάστηκε παγκοσμίως από το 1975, προκαλώντας πληθώρα διατροφικών συστάσεων για τη διαχείριση του βάρους και τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν υπήρξε ολοκληρωμένη ανάλυση που να συγκρίνει τη σχετική επίδραση διαφορετικών τύπων δίαιτας για απώλεια βάρους και βελτίωση των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου, όπως η αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης.
Μια ομάδα διεθνών ερευνητών (κυρίως από Καναδά, Κίνα και ΗΠΑ) ξεκίνησε να καθορίσει τη σχετική αποτελεσματικότητα των διατροφικών προτύπων και των δημοφιλών διατροφικών ονομασιών μεταξύ υπέρβαρων ή παχύσαρκων ενηλίκων.
Τα ευρήματά τους βασίζονται στα αποτελέσματα 121 τυχαιοποιημένων μελετών στις οποίες συμμετείχαν 21.942 άτομα (μέσος όρος ηλικίας 49 ετών) που ακολούθησαν μια δημοφιλή “επώνυμη” δίαιτα ή μια δίαιτα ελέγχου και ανέφεραν απώλεια βάρους και αλλαγές στους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου.
Οι μελέτες σχεδιάστηκαν διαφορετικά και ήταν διαφορετικής ποιότητας, αλλά οι ερευνητές μπόρεσαν να κάνουν την ανάλυσή τους. Ομαδοποίησαν τις δίαιτες (χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, χαμηλά λιπαρά κλπ) σύμφωνα με 14 δημοφιλή διατροφικά προγράμματα που ονομάζονται (Atkins, DASH, Μεσογειακή κ.λπ.).
Οι πιο γνωστές δίαιτες
Σε σύγκριση με μια συνηθισμένη διατροφή, οι δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες ή χαμηλά λιπαρά είχαν ως αποτέλεσμα παρόμοια μέτρια μείωση του βάρους (μεταξύ 4 και 5 κιλών) και μείωση της αρτηριακής πίεσης στους έξι μήνες.
Atkins, DASH και Zone
Μεταξύ των δημοφιλών διατροφικών ονομασιών, οι δίαιτες Atkins, DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) και Zone είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση στην απώλεια βάρους (μεταξύ 3,5 και 5,5 κιλών) και στην αρτηριακή πίεση σε σύγκριση με μια συνηθισμένη δίαιτα στους έξι μήνες. Καμία δίαιτα δεν βελτίωσε σημαντικά τα επίπεδα «καλής» HDL χοληστερόλης ή C αντιδρώσας πρωτεΐνης (μιας ουσίας που σχετίζεται με τη φλεγμονή) στους έξι μήνες.
Πιο αναλυτικά, τα αποτελέσματα (μειώσεις) ήταν στο εξάμηνο:
- Atkins (βάρος 5,5 κιλά, συστολική αρτηριακή πίεση 5,1 mm Hg, διαστολική αρτηριακή πίεση 3,3 mm Hg),
- DASH (3,6 κιλά, 4,7 mm Hg , 2,9 mm Hg, αντίστοιχα),
- Ζώνη (4,1 κιλά, 3,5 mm Hg, 2,3 mm Hg, αντίστοιχα).
Συνολικά, η απώλεια βάρους ήταν μικρότερη στους 12 μήνες (σε σχέση με τους 6 μήνες) μεταξύ όλων των διατροφικών προτύπων και των δημοφιλών διατροφικών ονομασιών, ενώ τα οφέλη για τους καρδιαγγειακούς παράγοντες ουσιαστικά εξαφανίστηκαν -εκτός από τη μεσογειακή διατροφή.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ορισμένους περιορισμούς της μελέτης που θα μπορούσαν να έχουν επηρεάσει την ακρίβεια των εκτιμήσεών τους.
Οι διαφορές στα αποτελέσματα είναι γενικά ασήμαντες έως μικρές, υπονοώντας ότι για βραχυπρόθεσμα καρδιαγγειακά οφέλη οι άνθρωποι μπορούν να επιλέξουν τη δίαιτα που προτιμούν χωρίς να ανησυχούν για το μέγεθος των ωφελειών, κατέληξαν οι ερευνητές. Υπάρχει μια πληθώρα επιλογών αλλά χωρίς σαφή νικητή. Ως εκ τούτου, προτείνουν η συζήτηση να απομακρυνθούν από συγκεκριμένες διατροφές και να επικεντρωθούν στον καλύτερο τρόπο διατήρησης τυχόν απώλειας βάρους που επιτυγχάνεται.
Καθώς οι εθνικές διατροφικές οδηγίες δεν βρίσκουν ανταπόκριση στο κοινό, η ενθάρρυνση να καταναλώνονται περισσότερα λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής αλέσεως και λιγότερη ζάχαρη, αλάτι και αλκοόλ είναι μια ορθή συμβουλή, πρόσθεσαν οι ερευνητές.
Να σημειωθεί ότι η ανάλυση κατέγραψε και ορισμένες παρενέργειες. Είκοσι δύο (18,2%) από τις 121 τυχαιοποιημένους ελεγχόμενες δοκιμές, εκ των οποίων 12 αξιολόγησαν δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων ανέφεραν παρενέργειες. Μια μελέτη ανέφερε στατιστικά σημαντικό υψηλότερο κίνδυνο πονοκεφάλων στους τρεις μήνες, 25% έναντι 8% στην ομάδα
με χαμηλά λιπαρά, αλλά δεν είναι σημαντική η διαφορά στους έξι και 12 μήνες. Μια άλλη μελέτη ανέφερε στατιστικά σημαντική αύξηση του κινδύνου αρκετών ανεπιθύμητων ενεργειών στους έξι μήνες στην ομάδα
με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες από ό, τι σε εκείνους που ακολούθησαν μια δίαιτα χαμηλών λιπαρών, συμπεριλαμβανομένης της δυσκοιλιότητας και του πονοκεφάλου.
Πηγή: Comparison of dietary macronutrient patterns of 14 popular named dietary programmes for weight and cardiovascular risk factor reduction in adults: systematic review and network meta-analysis of randomised trials, BMJ (2020). DOI: 10.1136/bmj.m696
