Του Jens Walter, The Conversation.
Οι δυτικές δίαιτες -πλούσιες σε επεξεργασμένα τρόφιμα και χαμηλές σε φυτικές ίνες- σχετίζονται με την παχυσαρκία, τον διαβήτη και τις καρδιακές παθήσεις. Αυτές οι δίαιτες δεν βλάπτουν μόνο το σώμα μας, αλλά βλάπτουν και το μικροβίωμα του εντέρου μας, την πολύπλοκη κοινότητα βακτηρίων, μυκήτων και ιών που βρίσκονται στο εντερικό μας σύστημα και είναι σημαντικές για την υγεία μας.
Οι επιστήμονες αναζητούν ενεργά τρόπους για να δημιουργήσουν υγιή μικροβίωμα για την πρόληψη χρόνιων ασθενειών. Και η αναζήτησή μου με οδήγησε στην Παπούα Νέα Γουινέα.
Είμαι γοητευμένος εδώ και καιρό από αυτή τη χώρα, με τις απομακρυσμένες κοιλάδες της σχεδόν ανέγγιχτες από τον σύγχρονο κόσμο μέχρι το 1930, περισσότερες από 800 γλώσσες, ένα αρχαίο σύστημα γεωργίας διαβίωσης και ολόκληρες κοινότητες που ζουν έναν μη βιομηχανοποιημένο τρόπο ζωής. Αυτή η γοητεία ξεκίνησε ένα συναρπαστικό εννιάχρονο ερευνητικό έργο με τη συμμετοχή ερευνητών από οκτώ χώρες, το οποίο οδήγησε σε μια δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Cell.
Σε προηγούμενη έρευνα, η ομάδα μου μελέτησε το μικροβίωμα του εντέρου των αγροτικών κατοίκων της Παπούα Νέας Γουινέας. Ανακαλύψαμε μικροβιώματα που είναι πιο ποικίλα από τα αντίστοιχα δυτικοποιημένα, εμπλουτισμένα με βακτήρια που ευδοκιμούν με φυτικές ίνες και με χαμηλότερα επίπεδα βακτηρίων που προκαλούν φλεγμονή, τα οποία συνήθως βρίσκονται σε άτομα που τρώνε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα.
Αυτές οι πληροφορίες παρείχαν συμβουλές για το πώς ίσως να αποκαταστήσουμε τη ζημιά που προκαλείται στο μικροβίωμα του εντέρου μας.
Η παραδοσιακή διατροφή στην αγροτική Παπούα Νέα Γουινέα είναι πλούσια σε μη επεξεργασμένα τρόφιμα φυτικής προέλευσης, γεμάτα φυτικές ίνες, αλλά χαμηλά σε ζάχαρη και θερμίδες, κάτι που μπόρεσα να διαπιστώσω και εγώ ο ίδιος σε μια εκδρομή στην Παπούα Νέα Γουινέα.
Αποφασισμένη να δημιουργήσει κάτι που όλοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να ωφελήσουν την υγεία τους, η ερευνητική ομάδα μας αξιοποίησε ό,τι είδαμε στην Παπούα Νέα Γουινέα και σε άλλες μη βιομηχανοποιημένες κοινωνίες για να δημιουργήσει μια νέα διατροφή που ονομάστηκε δίαιτα NiMe (non-industrialised microbiome restore: μη βιομηχανοποιημένη αποκατάσταση μικροβιώματος). Αυτό που διαφοροποιεί τη NiMe από άλλες δίαιτες είναι ότι κυριαρχείται από λαχανικά (όπως φυλλώδη λαχανικά) και όσπρια (π.χ. φασόλια) και φρούτα. Περιέχει μόνο μία μικρή μερίδα ζωικής πρωτεΐνης την ημέρα (σολομός, κοτόπουλο ή χοιρινό) και αποφεύγει τα πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα.
Τα γαλακτοκομικά, το βοδινό κρέας και το σιτάρι αποκλείστηκαν από την ανθρώπινη δοκιμή επειδή δεν αποτελούν μέρος της παραδοσιακής διατροφής στην αγροτική Παπούα Νέα Γουινέα. Η άλλη χαρακτηριστική διαφορά της διατροφής είναι η σημαντική περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες. Στη δική μας δοκιμή, επιλέξαμε περίπου 45 γραμμάρια φυτικών ινών την ημέρα, ποσότητα που υπερβαίνει τις συστάσεις στις διατροφικές οδηγίες.
Ένας από τους διδακτορικούς μου φοιτητές έγινε δημιουργικός στην κουζίνα σχεδιάζοντας συνταγές που θα απευθύνονταν σε ένα άτομο που είχε συνηθίσει τα τυπικά δυτικά πιάτα. Αυτά τα γεύματα μας επέτρεψαν να αναπτύξουμε ένα πρόγραμμα που θα μπορούσε να δοκιμαστεί σε μια αυστηρά ελεγχόμενη μελέτη σε υγιείς Καναδούς ενήλικες.
Αξιοσημείωτα αποτελέσματα
Είδαμε αξιοσημείωτα αποτελέσματα, όπως απώλεια βάρους (αν και οι συμμετέχοντες δεν άλλαξαν την κανονική πρόσληψη θερμίδων), μείωση της κακής χοληστερόλης κατά 17%, μείωση του σακχάρου στο αίμα κατά 6% και μείωση 14% σε έναν δείκτη φλεγμονής και καρδιακών παθήσεων που ονομάζεται C-αντιδρώσα πρωτεΐνη. Αυτά τα οφέλη συνδέονταν άμεσα με βελτιώσεις στο μικροβίωμα του εντέρου των συμμετεχόντων, συγκεκριμένα, στα χαρακτηριστικά του μικροβιώματος που έχουν υποστεί βλάβη από τη βιομηχανοποίηση.
Σε μια δυτική διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες, το μικροβίωμα του εντέρου υποβαθμίζει το στρώμα βλέννας στο έντερο, γεγονός που οδηγεί σε φλεγμονή. Η δίαιτα NiMe εμπόδισε αυτή τη διαδικασία, η οποία συνδέθηκε με τη μείωση της φλεγμονής.
Η δίαιτα αύξησε επίσης τους ωφέλιμους βακτηριακούς μεταβολίτες (υποπροϊόντα) στο έντερο, όπως τα λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας, και στο αίμα, όπως το ινδολο-3-προπιονικό οξύ, έναν μεταβολίτη που έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει από τον διαβήτη τύπου 2 και τη νευρική βλάβη.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι η χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες οδηγεί σε εντερικά μικρόβια που εντείνουν τη ζύμωση πρωτεϊνών, η οποία παράγει επιβλαβή υποπροϊόντα που μπορεί να συμβάλλουν στον καρκίνο του παχέος εντέρου.
Στην πραγματικότητα, υπάρχει μια ανησυχητική τάση αύξησης του καρκίνου του παχέος εντέρου σε νεότερους ανθρώπους, η οποία μπορεί να οφείλεται στις πρόσφατες τάσεις προς δίαιτες ή συμπληρώματα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες. Η δίαιτα NiMe αύξησε τη ζύμωση υδατανθράκων εις βάρος της ζύμωσης πρωτεϊνών και μείωσε τα βακτηριακά μόρια στο αίμα των συμμετεχόντων που συνδέονται με τον καρκίνο.
Τα ευρήματα της μελέτης μας δείχνουν ότι μια διατροφική παρέμβαση που στοχεύει στην αποκατάσταση του μικροβιώματος του εντέρου μπορεί να βελτιώσει την υγεία και να μειώσει τον κίνδυνο ασθένειας. Η δίαιτα NiMe προσφέρει έναν πρακτικό οδικό χάρτη για την επίτευξη αυτού του στόχου, παρέχοντας συνταγές που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη μας. Επιτρέπει σε όποιον ενδιαφέρεται για την υγιεινή διατροφή να βελτιώσει τη διατροφή του για να θρέψει τα ανθρώπινα κύτταρα και το μικροβίωμά του.
