Ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, ένα κοινό πρόβλημα υγείας

Aπό την Diane Cress, The Conversation.

Για αρκετούς μήνες το καλοκαίρι του 2022, η σκυλίτσα μου Scout έκανε εμετό στις 3 π.μ. σχεδόν κάθε μέρα.  Άρχισε να φαίνεται κουρασμένη όλη την ώρα, κάτι πολύ ανησυχητικό. Τελικά η πηγή του προβλήματος ήταν ότι είχε καταπιεί ένα αντικείμενο, ένα μαξιλαράκι και μόλις αφαιρέθηκε ο έμετος τελείωσε. Η Scout χρειαζόταν ακόμα θεραπεία, ωστόσο, για έναν διαφορετικό και εκπληκτικό λόγο: Το αντικείμενο είχε γίνει εμπόδιο στην απορρόφηση της βιταμίνης Β12 από το σώμα της. Η Β12 είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό που εμπλέκεται στη σωστή λειτουργία των κυττάρων του αίματος, των νεύρων και πολλών άλλων κρίσιμων διεργασιών στο σώμα.

Είμαι εγγεγραμμένη διαιτολόγος και διδάσκω την επιστήμη διατροφής και τροφίμων σε φοιτητές, αλλά παρόλα αυτά δεν μου πήγε το μυαλό ότι η έλλειψη της Β12 προκαλούσε την κόπωση του κουταβιού μου. Οι γιατροί μπορούν εξίσου εύκολα να μην σκεφτούν κάτι τέτοιο για τους ανθρώπους, παρόλο που η ανεπάρκεια Β12 είναι ένα κοινό πρόβλημα υγείας που επηρεάζει περίπου από το 6% έως 20% του πληθυσμού των ΗΠΑ.

Η βιταμίνη Β12 είναι σπάνια στη διατροφή και βρίσκεται μόνο σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης. Ευτυχώς, οι άνθρωποι χρειάζονται μόνο 2,4 μικρογραμμάρια (εκατομμυριοστά του γραμμαρίου) Β12 ημερησίως, μια πολύ, πολύ μικρή ποσότητα. Χωρίς επαρκή Β12 στον οργανισμό, η συνολική υγεία και η ποιότητα ζωής επηρεάζονται αρνητικά.

Σημάδια και συμπτώματα

Ένα κύριο σύμπτωμα της ανεπάρκειας Β12 είναι η κόπωση -ένα επίπεδο κούρασης ή εξάντλησης τόσο βαθύ που επηρεάζει τις καθημερινές δραστηριότητες της ζωής. Άλλα συμπτώματα είναι νευρολογικά και μπορεί να περιλαμβάνουν μυρμήγκιασμα στα άκρα, σύγχυση, απώλεια μνήμης, κατάθλιψη και δυσκολία διατήρησης της ισορροπίας. Ορισμένα από αυτά μπορεί να είναι μόνιμα εάν δεν αντιμετωπιστεί η ανεπάρκεια της βιταμίνης.

Ωστόσο, δεδομένου ότι μπορεί να υπάρχουν τόσες πολλές αιτίες για αυτά τα συμπτώματα, οι γιατροί μπορεί να παραβλέψουν την πιθανότητα έλλειψης της Β12 και να μην εξετάσουν αυτό το θέμα. Επιπλέον, η υγιεινή διατροφή μπορεί να φαίνεται ότι αποκλείει οποιαδήποτε ανεπάρκεια βιταμινών. Παράδειγμα: επειδή ήξερα ότι η διατροφή της Scout ήταν καλή, δεν θεώρησα την ανεπάρκεια Β12 ως την πηγή των προβλημάτων της.

Πώς απορροφάται η βιταμίνη Β12

Η έρευνα είναι σαφής ότι τα άτομα που καταναλώνουν φυτικές δίαιτες πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής με Β12 σε ποσότητες που συνήθως παρέχονται από τις τυπικές πολυβιταμίνες. Ωστόσο, εκατοντάδες εκατομμύρια Αμερικανοί, παρότι καταναλώνουν επαρκείς ποσότητες Β12, μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο λόγω καταστάσεων που θα μπορούσαν να εμποδίσουν την απορρόφηση της Β12 από το σώμα τους.

Η απορρόφηση της Β12 είναι μια πολύπλοκη διαδικασία πολλαπλών σταδίων που ξεκινά από το στόμα και τελειώνει στο μακρινό άκρο του λεπτού εντέρου. Όταν μασάμε, το φαγητό μας αναμιγνύεται με το σάλιο. Όταν το φαγητό καταπίνεται, μια ουσία στο σάλιο που ονομάζεται R-πρωτεΐνη. προστατεύει την Β12 από την καταστροφή από το οξύ του στομάχου και ταξιδεύει στο στομάχι μαζί με την τροφή.

Συγκεκριμένα κύτταρα στην επένδυση του στομάχου, που ονομάζονται βρεγματικά κύτταρα, εκκρίνουν δύο ουσίες που είναι σημαντικές για την απορρόφηση της Β12. Το ένα είναι το οξύ του στομάχου που διαχωρίζει την τροφή και τη Β12, επιτρέποντας στη βιταμίνη να συνδεθεί με την πρωτεΐνη R του σάλιου. Η άλλη ουσία, που ονομάζεται ενδογενής παράγοντας, αναμειγνύεται με το περιεχόμενο του στομάχου και ταξιδεύει μαζί τους στο πρώτο μέρος του λεπτού εντέρου, το δωδεκαδάκτυλο. Μόλις εισέλθουν στο δωδεκαδάκτυλο, οι παγκρεατικοί χυμοί απελευθερώνουν τη Β12 από την πρωτεΐνη R και την παραδίδουν στον εγγενή παράγοντα. Αυτός ο συνδυασμός επιτρέπει την απορρόφηση της Β12 από τα κύτταρα, όπου μπορεί στη συνέχεια να βοηθήσει στη διατήρηση των νευρικών κυττάρων και στο σχηματισμό υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων. Μια ανεπάρκεια της Β12 συνήθως περιλαμβάνει μια διάσπαση σε ένα ή περισσότερα από αυτά τα σημεία στο δρόμο προς την απορρόφηση.

Παράγοντες κινδύνου για ανεπάρκεια Β12

Χωρίς σάλιο, η Β12 δεν θα συνδεθεί με την πρωτεΐνη R του σάλιου και η ικανότητα του σώματος να την απορροφήσει αναστέλλεται. Και υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικά φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν ξηροστομία, με αποτέλεσμα την πολύ μικρή παραγωγή σάλιου. Περιλαμβάνουν οπιοειδή, εισπνευστήρες, αποσυμφορητικά, αντικαταθλιπτικά, φάρμακα για την αρτηριακή πίεση και βενζοδιαζεπίνες, όπως το Xanax, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του άγχους. Μόνο οι τρεις τελευταίες περιπτώσεις αντιπροσωπεύουν εύκολα 100 εκατομμύρια συνταγές στις ΗΠΑ κάθε χρόνο.

Ένας άλλος πιθανός παράγοντας που συμβάλλει στην ανεπάρκεια της Β12 είναι τα χαμηλά επίπεδα στομαχικού οξέος. Εκατοντάδες εκατομμύρια Αμερικανοί λαμβάνουν φάρμακα κατά του έλκους που μειώνουν τα οξέα του στομάχου. Οι ερευνητές έχουν συνδέσει σταθερά τη χρήση αυτών των φαρμάκων με την έλλειψη της Β12.

Η παραγωγή οξέος στομάχου μπορεί επίσης να μειωθεί με τη γήρανση. Πάνω από 60 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ είναι άνω των 60 ετών και περίπου 54 εκατομμύρια είναι άνω των 65 ετών. Αυτός ο πληθυσμός αντιμετωπίζει υψηλότερο κίνδυνο ανεπάρκειας Β12 -που μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω με τη χρήση φαρμάκων που μειώνουν την οξύτητα. Η παραγωγή γαστρικού οξέος και εγγενούς παράγοντα από τα εξειδικευμένα βρεγματικά κύτταρα στο στομάχι είναι κρίσιμη για την απορρόφηση της Β12. Αλλά η βλάβη στο βλεννογόνο του στομάχου μπορεί να εμποδίσει την παραγωγή και των δύο. Στους ανθρώπους, η εξασθενημένη επένδυση του στομάχου προέρχεται από γαστρική χειρουργική επέμβαση, χρόνια φλεγμονή ή κακοήθη αναιμία -μια ιατρική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από κόπωση και μια μακρά λίστα άλλων συμπτωμάτων.

Ένας άλλος κοινός ένοχος της ανεπάρκειας Β12 είναι η ανεπαρκής λειτουργία του παγκρέατος. Περίπου το ένα τρίτο των ασθενών με κακή λειτουργία του παγκρέατος αναπτύσσουν ανεπάρκεια Β12.

Και τέλος, η μετφορμίνη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται από περίπου 92 εκατομμύρια Αμερικανούς για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, έχει συσχετιστεί με ανεπάρκεια Β12 εδώ και δεκαετίες.

Αντιμετώπιση για την ανεπάρκεια Β12

Ενώ ορισμένοι γιατροί μετρούν τακτικά τα επίπεδα της βιταμίνης Β12 και άλλων βιταμινών, η τυπική εξέταση ελέγχου περιλαμβάνει μια εξέταση αίματος και ένα μεταβολικό προφίλ, χωρίς μέτρηση της Β12. Εάν εμφανίσετε πιθανά συμπτώματα έλλειψης της Β12 και έχετε επίσης έναν από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου, θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν γιατρό για να εξεταστείτε. Μια κατάλληλη εργαστηριακή εξέταση και συζήτηση με έναν γιατρό είναι απαραίτητη για να διαπιστωθεί ή να αποκλειστεί εάν υπάρχουν ανεπαρκή επίπεδα Β12.

Η διάρκεια της ανάρρωσης εξαρτώνται από την αιτία και τη σοβαρότητα της ανεπάρκειας Β12. Η πλήρης ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει έως και ένα χρόνο, αλλά είναι δυνατή με την κατάλληλη θεραπεία.

Η θεραπεία για την ανεπάρκεια Β12 μπορεί να είναι από του στόματος, να εφαρμόζεται κάτω από τη γλώσσα ή να χορηγείται από τη μύτη ή μπορεί να απαιτεί διάφορους τύπους ενέσεων. Ένα συμπλήρωμα Β12 ή μια ισορροπημένη πολυβιταμίνη μπορεί να φτάνει για να διορθώσει την ανεπάρκεια, αλλά είναι καλύτερο να συνεργαστείτε με έναν γιατρό για να διασφαλίσετε τη σωστή διάγνωση και θεραπεία.

Δείτε επίσης