Των José Lemos και Jacqueline Abranches, The Conversation.
Τι συμβαίνει στο στόμα σας κατά τη διάρκεια των πρώτων λεπτών και ωρών μετά την κατανάλωση γλυκών;
Ενώ πιθανότατα γνωρίζετε ότι η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να προκαλέσει τερηδόνα -δηλαδή, βλάβη στα δόντια σας- μπορεί να μην είστε τόσο εξοικειωμένοι με το πώς τα βακτήρια χρησιμοποιούν αυτά τα σάκχαρα για να δημιουργήσουν μια κολλώδη μεμβράνη που ονομάζεται πλάκα στα δόντια σας μόλις πάρετε την πρώτη γλυκιά μπουκιά.
Είμαστε μια ομάδα μικροβιολόγων που μελετά πώς τα βακτήρια του στόματος προκαλούν τερηδόνα. Να τι συμβαίνει στο στόμα σας τη στιγμή που η ζάχαρη περνάει από τα χείλη σας -και πώς να προστατεύσετε τα δόντια σας:
Μέσα σε δευτερόλεπτα από την πρώτη μπουκιά ή γουλιά από κάτι ζαχαρούχο, τα βακτήρια που κάνουν το ανθρώπινο στόμα σπίτι τους αρχίζουν να χρησιμοποιούν αυτά τα διαιτητικά σάκχαρα για να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν. Κατά τη διαδικασία μετατροπής αυτών των σακχάρων σε ενέργεια, αυτά τα βακτήρια παράγουν μεγάλες ποσότητες οξέων. Ως αποτέλεσμα, μόλις ένα ή δύο λεπτά μετά την κατανάλωση τροφών ή ποτών με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, η οξύτητα του στόματός σας αυξάνεται σε επίπεδα που μπορούν να διαλύσουν το σμάλτο -δηλαδή, τα μέταλλα που αποτελούν την επιφάνεια των δοντιών σας.
Ευτυχώς, το σάλιο έρχεται να σώσει τα δόντια σας πριν αυτά τα οξέα αρχίσουν να διαβρώνουν την επιφάνεια των δοντιών σας. Ξεπλένει την περίσσεια σακχάρων, ενώ παράλληλα εξουδετερώνει τα οξέα στο στόμα σας.
Το στόμα σας φιλοξενεί επίσης άλλα βακτήρια που ανταγωνίζονται τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα για πόρους και χώρο, καταπολεμώντας τα και αποκαθιστώντας την οξύτητα του στόματός σας σε επίπεδα που δεν είναι επιβλαβή για τα δόντια.
Ωστόσο, η συχνή κατανάλωση γλυκών και ζαχαρούχων ποτών μπορεί να υπερφορτώσει τα επιβλαβή βακτήρια με τρόπο που ούτε το σάλιο ούτε τα χρήσιμα βακτήρια μπορούν να ξεπεράσουν.
Τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα χρησιμοποιούν επίσης τα σάκχαρα της διατροφής για να δημιουργήσουν ένα κολλώδες στρώμα που ονομάζεται βιοφίλμ και λειτουργεί σαν ένα φρούριο προσκολλημένο στα δόντια. Τα βιοφίλμ είναι πολύ δύσκολο να αφαιρεθούν χωρίς μηχανική δύναμη, όπως από το τακτικό βούρτσισμα των δοντιών σας ή τον καθαρισμό στο οδοντιατρείο.
Επιπλέον, τα βιοφίλμ επιβάλλουν ένα φυσικό φράγμα που περιορίζει ό,τι διασχίζει τα όριά τους, έτσι ώστε το σάλιο να μην μπορεί πλέον να κάνει τη δουλειά του να εξουδετερώνει το οξύ. Για να χειροτερέψουν τα πράγματα, ενώ τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα είναι σε θέση να επιβιώσουν σε αυτές τις όξινες συνθήκες, τα καλά βακτήρια που τα καταπολεμούν δεν μπορούν.
Σε αυτά τα προστατευμένα φρούρια, τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα είναι σε θέση να πολλαπλασιάζονται συνεχώς, διατηρώντας το επίπεδο οξύτητας του στόματος υψηλό και οδηγώντας σε περαιτέρω απώλεια ορυκτών των δοντιών μέχρι να γίνει ορατή ή επώδυνη μια τερηδόνα.
Πώς να προστατεύσετε τα δόντια σας
Πριν φάτε την επόμενη ζαχαρούχα λιχουδιά σας, υπάρχουν μερικά μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να κρατήσετε τα βακτήρια που σχηματίζουν τερηδόνα μακριά και τα δόντια σας ασφαλή.
Καταρχάς, προσπαθήστε να μειώσετε την ποσότητα ζάχαρης που τρώτε και να καταναλώνετε τα ζαχαρούχα φαγητά ή ποτά σας κατά τη διάρκεια ενός γεύματος. Με αυτόν τον τρόπο, η αυξημένη παραγωγή σάλιου που συμβαίνει κατά το φαγητό μπορεί να βοηθήσει στην απομάκρυνση των σακχάρων και στην εξουδετέρωση των οξέων στο στόμα σας.
Επιπλέον, αποφύγετε να τσιμπολογάτε γλυκά και ζαχαρούχα ποτά όλη την ημέρα, ειδικά αυτά που περιέχουν επιτραπέζια ζάχαρη ή σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης. Η συνεχής έκθεση του στόματός σας στη ζάχαρη θα διατηρήσει το επίπεδο οξύτητάς του υψηλότερο για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.
Τέλος, θυμηθείτε να βουρτσίζετε τακτικά, ειδικά μετά τα γεύματα, για να αφαιρείτε όσο το δυνατόν περισσότερη οδοντική πλάκα. Η καθημερινή χρήση οδοντικού νήματος βοηθά επίσης στην απομάκρυνση της πλάκας από περιοχές που δεν μπορεί να φτάσει η οδοντόβουρτσά σας.
