Είναι γνωστό ότι το βούτυρο για πολλά χρόνια είχε ενοχοποιηθεί για καρδιακές προσβολές (εμφράγματα) διότι περιέχει πολλά κορεσμένα λιπαρά τα οποία ανεβάζουν τη χοληστερόλη (χοληστερίνη). Μάλιστα οι ειδικοί είχαν προτείνει την κατανάλωση μαργαρινών που προέρχονται από την επεξεργασία των φυτικών ελαίων αντί για το βούτυρο που είναι μια ζωική τροφή.
Όμως στις αρχές της δεκαετίες του 1990 άρχισε να φαίνεται ότι οι μαργαρίνες -που τότε περιείχαν όλες τρανς λιπαρά- ήταν χειρότερες από το βούτυρο διότι ενώ έριχναν την ολική χοληστερόλη (σε σχέση με το βούτυρο) στην πραγματικότητα ανέβαζαν την κακή χοληστερόλη και έριχναν την καλή χοληστερόλη.
Πρόσφατες μελέτες, αν και αμφιλεγόμενες διότι δεν είναι αποδεκτές από το σύνολο της διατροφικής κοινότητας, δείχνουν ότι τα κορεσμένα λιπαρά ίσως να μην είναι τόσο κακά για την υγεία όσο πίστευαν οι ειδικοί επί της διατροφής πριν από 50 χρόνια. Ένας λόγος είναι ότι τα τρανς λιπαρά θεωρούνται σήμερα τα χειρότερα λίπη που υπάρχουν στη διατροφή, πολύ περισσότερο από τα κορεσμένα. Επιπλέον, οι μελέτες γύρω από τα πολυακόρεστα λίπη (και συγκεκριμένα για τα ωμέγα-6) δείχνουν πως δεν είναι υγιεινά όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες. Έτσι τα κορεσμένα λίπη έπαψαν να θεωρούνται τόσο κακά, άλλωστε ένα εξ’ αυτών, το στεατικό οξύ που αποτελεί το 25% των κορεσμένων λιπών της διατροφής, ρίχνει την χοληστερόλη.
Τώρα μια μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLoS One δείχνει ότι η κατανάλωσή του βουτύρου σχετίζεται ελάχιστα με πρόωρη θνησιμότητα και καθόλου με καρδιοπάθειες ή εγκεφαλικά επεισόδια, ενώ φαίνεται να προστατεύει κάπως από τον διαβήτη τύπου 2. Ως γνωστόν, τα λίπη, όποια και αν είναι αυτά, δεν ανεβάζουν τη γλυκόζη στο αίμα ή την ινσουλίνη.
Το βούτυρο δεν πρέπει να δαιμονοποιείται
Ερευνητές από τρία πανεπιστήμια (Tufts University, Stanford School of Medicine και niversity of Sydney) αξιολόγησαν 15 επιδημιολογικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν μετά το 2005 και αφορούσαν 636.100 άτομα.
Οι συμμετέχοντες είχαν τεθεί υπό ιατρική παρακολούθηση επί 10-23 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων καταγράφηκαν 28.271 θάνατοι ενώ 9.783 άτομα διαγνώσθηκαν με καρδιοπάθεια.
Σ’ αυτές τις μελέτες, η μέση κατανάλωση βουτύρου κυμαινόταν από 4,5 γραμμάρια ως 46 γραμμάρια την ημέρα (μια μερίδα βουτύρου θεωρήθηκε ότι περιέχει 14 γραμμάρια).
Η μετα-ανάλυση εντόπισε μικρή έως ασήμαντη συσχέτιση της κατανάλωσης βουτύρου με τον κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας ή εμφάνισης καρδιοπάθειας. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση μιας μερίδας βουτύρου τη μέρα συσχετίστηκε με 1% αύξηση του κινδύνου πρόωρου θανάτου και με μείωση κατά 4% του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Οι ερευνητές έγραψαν: «Αυτή η συστηματική ανασκόπηση δείχνει μικρή ή ουδέτερη επίδραση του βουτύρου στη θνησιμότητα, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον διαβήτη. Τα ευρήματα δεν υποστηρίζουν την ανάγκη για μεγάλη έμφαση στις διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές είτε αυξάνοντας είτε μειώνοντας την κατανάλωση βουτύρου, σε σύγκριση με άλλα τρόφιμα».
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι το βούτυρο δεν θα έπρεπε ούτε να δαιμονοποιείται, ούτε και να θεωρείται σημαντικό για μια καλή υγεία», ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης καθηγητής Dariush Mozaffarian, τονίζοντας ότι χρειάζεται διερεύνηση η πιθανή θετική επίδραση του βουτύρου στον διαβήτη.
Η ερευνήτρια Laura Pimpin που συμμετείχε στη μελέτη ανέφερε: «Μολονότι όσοι τρώνε περισσότερο βούτυρο, γενικά κάνουν χειρότερη διατροφή και ακολουθούν πιο ανθυγιεινό τρόπο ζωής, η επίδραση του βουτύρου φαίνεται να είναι ουδέτερη στην υγεία, όταν συγκρίνεται με άλλες τροφές. Το βούτυρο είναι πιο υγιεινό από τη ζάχαρη ή το άμυλο, όπως το άσπρο ψωμί ή οι πατάτες, αλλά πιο ανθυγιεινό από πολλές μαργαρίνες και μαγειρικά έλαια που έχουν υγιεινά λιπαρά, όπως το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και το σογιέλαιο».
Να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια μεταστροφή των διατροφικών απόψεων σχετικά με το ποια γαλακτοκομικά προϊόντα είναι καλύτερα για την υγεία. Για παράδειγμα, οι μελέτες δείχνουν ότι το πλήρες γάλα είναι καλύτερο σε σχέση με τα λάιτ όσον αφορά την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2. Σχετικά με τον διαβήτη, ο ρόλος των επιμέρους λιπαρών παραμένει ανοιχτό θέμα, φαίνεται όμως ότι το ελαιόλαδο υπερτερεί των άλλων τροφίμων. Για παράδειγμα μια ανάλυση που βασίστηκε στη Nurses Health Study, έδειξε ότι η αντικατάσταση 8 γραμμαρίων βουτύρου από 8 γραμμάρια ελαιολάδου επιφέρει μείωση του κινδύνου για διαβήτη κατά 8%.
