Υποτιθεται ότι το θηλυκό δεν έχει να κερδίσει τίποτα έχοντας πολλούς παρτενέρ ενώ το αρσενικό είχε κάθε λόγο να έχει πολλά θηλυκά διότι έτσι διαδίσει τα γονίδιά του. Όμως μια καινούργια θεωρία έρχεται να υποστηρίξει ότι το θηλυκό που επιλέγει να κάνει σεξ με διαφορετικά αρσενικά κερδίζει κάτι σημαντικό. Οι απόγονοί του είναι γενετικά καλύτερα προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον. Αυτό υποστηρίζουν από ερευνητές του Πανεπιστημίου Σεντ Αντριους της Σκωτίας ύστερα από έρευνες σε δικτυωτούς λεβιστές ή αλλιώς γκάπι (guppies), ένα είδος τροπικών ψαριών με ζωηρά χρώματα ιδιαίτερα δημοφιλών στους κατόχους ενυδρείων ανά την υφήλιο.
«Η πολυανδρία είναι η πιο διαδεδομένη συμπεριφορά σε όλα τα ζώα» λέει ο Μιγκέλ Μπαρμπόζα, επικεφαλής της έρευνας. «Ωστόσο ως πριν από μία δεκαετία αυτό δεν ήταν αποδεκτό. Ολοι θεωρούσαν ότι τα πάντα κινούνται από το αρσενικό, δεν έβλεπε κανείς κάποιον λόγο για το πολλαπλό ζευγάρωμα των θηλυκών» . Ιδιαίτερα σε συστήματα όπου τα αρσενικά δεν έχουν καμία συμμετοχή πέρα από την αναπαραγωγή, δηλαδή δεν προσφέρουν ούτε προστασία στα θηλυκά ούτε φροντίδα στους απογόνους τους, κανείς δεν μπορούσε να δει μια αιτία. Ετσι η πρακτική αυτή εθεωρείτο «παρέκκλιση». Αντιθέτως, όμως, όπως όλο και περισσότεροι επιστήμονες παραδέχονται τα τελευταία χρόνια, είναι τελικά πολύ κοινή σε όλα τα είδη, ακόμη και στους θρυλικά «μονογαμικούς» πιγκουίνους. «Μπορώ να σας δώσω παραδείγματα από τις μύγες,τα δελφίνια,τα ερπετά,τα αμφίβια,ακόμη και από εμάς τους ανθρώπους» τονίζει ο ερευνητής. «Σε κάθε είδος υπάρχουν θηλυκά που ζευγαρώνουν με πολλά αρσενικά. Είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση».
Το επόμενο βήμα μετά την παραδοχή του φαινομένου είναι η ερμηνεία του και η πρώτη εξήγηση που υποπτεύθηκαν οι ειδικοί ήταν η εξασφάλιση κάποιου γενετικού οφέλους, αν όχι για το ίδιο το θηλυκό, τουλάχιστον για τους απογόνους του. «Εχει προταθεί η θεωρία ότι τα θηλυκά ζευγαρώνουν με πολλά αρσενικά για να ενισχύουν τη γενετική ποιότητα των απογόνων τους» λέει ο κ. Μπαρμπόζα, «ως τώρα όμως δεν έχει αποδειχθεί» . Αυτό θέλησε να διερευνήσει μαζί με τους συνεργάτες του. Έτσι με δύο έρευνες που χαρακτηρίστηκαν ιδιαιτέρως «κομψές» από την επιστημονική κοινότητα έδειξαν ότι τουλάχιστον στα γκάπι- ένα είδος ψαριού στο οποίο η συμπεριφορά αυτή είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη- η πολυανδρία έχει γενετικά οφέλη για τους απογόνους και μάλιστα πολλαπλά.
«Στη μελέτη μας αποδείξαμε ότι όταν τα θηλυκά ζευγαρώνουν με πολλά αρσενικά εξασφαλίζουν μεγαλύτερη ποικιλία στους απογόνους που γεννιούνται στην ίδια γέννα» εξηγεί. Οταν ένα θηλυκό ζευγαρώνει π.χ. με ένα γαλάζιο αρσενικό γεννά μόνο γαλάζιους απογόνους. Οταν όμως ζευγαρώνει με περισσότερα αρσενικά διαφορετικών χρωμάτων γεννά, όπως έδειξαν οι ερευνητές, απογόνους διαφορετικών χρωμάτων. Στα γκάπι το χρώμα έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί δηλώνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και γενετική «ποιότητα», με το γαλάζιο να είναι το πιο «επιτυχημένο» στο ζευγάρωμα. «Με την πολυανδρία έχουμε ένα ουράνιο τόξο χρωμάτων στην ίδια γέννα» συμπληρώνει ο ερευνητής. «Και αυτό μπορεί να θεωρηθεί όφελος για πολλούς λόγους».
Κατ΄ αρχάς επειδή οι διαφορετικού χρώματος απόγονοι θα αναζητήσουν διαφορετικού χρώματος παρτενέρ στο ζευγάρωμα, οπότε με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα αδέλφια. Επίσης, όταν οι απόγονοι παρουσιάζουν ποικιλία, σε περίπτωση που το περιβάλλον ή οι συνθήκες αλλάξουν στο μέλλον θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσουν και να επιτύχουν στην αναπαραγωγή διαιωνίζοντας τα οικογενειακά γονίδια και το είδος. «Αν έχω ποικιλία στους απογόνους, έχω μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας από ό,τι αν είχα μόνο γαλάζιους απογόνους» διευκρινίζει ο κ. Μπαρμπόζα. «Αν στο μέλλον αντί για το γαλάζιο το προτιμώμενο χρώμα στο ζευγάρωμα γίνει το κίτρινο,κανένας από τους γαλάζιους απογόνους μου δεν θα αναπαραχθεί. Αν όμως έχω γαλάζιους, κίτρινους και ροζ απογόνους, όποια αλλαγή και αν γίνει,κάποιοι από αυτούς θα αναπαραχθούν.Θα έχουν κάποιο όφελος».
Είναι, όπως συμπληρώνει, κάτι ανάλογο με την αρχή της διασποράς που ακολουθείται στις χρηματιστηριακές επενδύσεις. «Ξέρετε την παροιμία που λέει “μη βάζεις όλα τα αβγά σου στο ίδιο καλάθι”; Είναι αυτό που κάνει κανείς όταν αγοράζει μετοχές,δεν αγοράζει μόνο από μία εταιρεία αλλά από πολλές ώστε ακόμη και αν κάποιες έχουν πτώση κάποιες άλλες θα ανέβουν και θα αντισταθμίσουν την απώλεια.Το ίδιο γίνεται όταν γεννάει κανείς απογόνους με διαφορετικά χαρακτηριστικά» .
Εκτός από το όφελος στις πιθανότητες αναπαραγωγής, η ποικιλία ωφελεί επίσης την εξέλιξη ενός είδους. «Οταν παράγει κανείς τους ίδιους απογόνους ξανά και ξανά σε κάθε γενιά, υπάρχει μια σταθεροποίηση του είδους,αν όμως παράγει διαφορετικούς απογόνους με διαφορετικά χαρακτηριστικά τελικά το είδος μπορεί να εξελιχθεί» εξηγεί ο ερευνητής. Αυτό σημαίνει ότι η πολυανδρία θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελεί έναν παράγοντα ή έναν μηχανισμό της εξέλιξης ακριβώς γιατί επιτρέπει τη διαφοροποίηση.
Για τη μελέτη τους οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τα γκάπι επειδή γεννούν κάθε τρεις εβδομάδες κι έτσι μπορούσαν να εξετάσουν πολλές διαδοχικές «φουρνιές» απογόνων. «Πήραμε ένα θηλυκό και του επιτρέψαμε να ζευγαρώσει με ένα μόνο αρσενικό και μετά πήραμε ένα άλλο θηλυκό το οποίο ζευγάρωσε με τέσσερα διαφορετικά αρσενικά» λέει ο Μπαρμπόζα. «Και διαπιστώσαμε ότι οι απόγονοι των πολλών αρσενικών παρουσίαζαν μεγαλύτερη ποικιλότητα από αυτούς που γεννήθηκαν από το ένα αρσενικό».
