Του Ζήση Κοντογούνη, συν/χου ιατρού, zikonto@hotmail.com
Μέχρι τώρα όλες οι προσπάθειες αντιμετώπισης του κινδύνου των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, εντοπίζονται κυρίως στην καθαριότητα-αντισηψία χεριών, ρούχων, υλικών, επιφανειών, τη χρήση μάσκας, γαντιών κλπ. Αγνοείται συστηματικά το ενδεχόμενο, μικρόβια, που προέρχονται από τα υπολείμματα των κοπράνων στο περίνεο των ασθενών, μετά την επίσκεψή τους στην τουαλέτα και το σκούπισμα με χαρτί τουαλέτας, να διαχέονται στον αέρα και τελικά σε όλες τις επιφάνειες στο χώρο των θαλάμων.
Μια ανάλογη διαδικασία, σε μικρότερη κλίμακα, γίνεται και στην περίπτωση των ουρολοιμώξεων. Έχει επικρατήσει από χρόνια η άποψη πως η μόλυνση των ουρο-γεννητικών οργάνων γίνεται μόνο με την άμεση επαφή κοπρανώδους υλικού με την ουρήθρα (εξαιρώ τη χρήση καθετήρα και άλλων γνωστών ιατρογενών κλπ τρόπων μόλυνσης). Δεν είχε σκεφτεί κανείς το ενδεχόμενο μεταφορά μικροβίων από το περίνεο στην ουρήθρα μέσω του αέρα. Γι αυτό σταθερή ήταν η συμβουλή στις γυναίκες να σκουπίζονται με το χαρτί τουαλέτας ή το υγρομάντηλο, με κατεύθυνση από μπρος προς τα πίσω.
Μια παρατήρηση-ερώτησή μου στο Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων των ΗΠΑ (CDC) και η απάντηση τους, φαίνεται ότι οδηγούν σε ανατροπή σημαντικών δεδομένων στα όσα ξέρουμε για τις καθιερωμένες ως τώρα αντιλήψεις για την αντιμετώπιση του Μινώταυρου των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, αλλά και των ουρολοιμώξεων.
Η παρατήρηση-ερώτησή μου ήταν: “Είναι γνωστό ότι η άμεση επαφή με τα κόπρανα μπορεί να μεταδώσει μικρόβια. Όμως μήπως υπάρχει και ένας δεύτερος μηχανισμός μετάδοσης πολύ πιο επικίνδυνος, που συστηματικά αγνοείται; Το παραμένον υπόλοιπο των περιττωμάτων των ασθενών στα νοσοκομεία (αλλά και όλων γενικά, γυναικών και ανδρών στα σπίτια, προσθέτω εκ των υστέρων) , μετά τη χρήση του χαρτιού τουαλέτας και την έξοδο απ το WC, στεγνώνει και με την τριβή γίνεται σκόνη. Η σκόνη αυτή στη συνέχεια πλημμυρίζει, ανάλογα με την περίπτωση, τον αέρα κάτω από τα εσώρουχα, του σπιτιού, του θαλάμου ή και όλου του νοσοκομείου, με επικίνδυνα μικρόβια, που είναι δυνατόν να προκαλούν ουρολοιμώξεις, σπιτικές τροφικές δηλητηριάσεις και ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις στους άλλους ασθενείς. Να σημειωθεί ότι οι ασθενείς των νοσοκομείων συνήθως είναι άτομα αδύναμα, ηλικιωμένοι, με κινητικά προβλήματα κλπ, που συχνά δε μπορούν ακόμα και να χρησιμοποιήσουν επαρκώς το χαρτί τουαλέτας, ιδίως αν συνυπάρχουν αιμορροΐδες, τριχωτό περίνεο κ.α). Τι γνωρίζει το CDC επ’ αυτού;”
Στην απάντησή του το CDC παραδέχεται ότι δεν μπορεί να απαντήσει στην σχετική ερώτηση-παρατήρηση μου. Δηλαδή παραδέχεται έμμεσα την έλλειψη σχετικών επιστημονικών μελετών και γνώσης πάνω στο ζήτημα, όπως η πηγή μικροβίων που ανέφερα.
Άρα η αγνοημένη αυτή πηγή μπορεί να υπάρχει, αφού δεν έχει αποκλειστεί από κάποια έγκυρη επιστημονική έρευνα (αλλιώς θα μπορούσε να μου δώσει κάποια απάντηση, θετική ή αρνητική αναφέροντας τη σχετική εργασία). Έτσι ενδεχομένως λειτουργούσε και συνεχίζει να λειτουργεί, αφού είχε αφεθεί ως τώρα ανεμπόδιστη να τροφοδοτεί το νοσοκομειακό χώρο με επικίνδυνα μικρόβια, και βέβαια ενδεχομένως να είναι η αιτία για την, ως τώρα, μερική αποτυχία όλων των προσπαθειών για την πρόληψη των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. Τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει το σχολαστικό πλύσιμο-αντισηψία των χεριών του νοσηλευτικού προσωπικού, όταν ο αέρας του θαλάμου «βρέχει» μικρόβια; Το ίδιο μπορεί να σκεφτεί κανείς και για τις ουρολοιμώξεις. Τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει το σκούπισμα των γυναικών από πίσω προς τα εμπρός, όταν η σκόνη με τα μικρόβια μπορούν να ταξιδέψουν με τον αέρα;
Το περίεργο και λυπηρό είναι ότι παρ’ όλη αυτή την έλλειψη σχετικών στοιχείων, είχε επικρατήσει διεθνώς από χρόνια, μια εντελώς ατεκμηρίωτη και εμφανώς αντιεπιστημονική αντίληψη, περί των τρόπων υγιεινής πρόληψης των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και των ουρολοιμώξεων. Ο εστιασμός στον αγνοημένο αυτόν τρόπο μετάδοσης μικροβίων, οπωσδήποτε θα οδηγήσει στον πληρέστερο εμπλουτισμό των μεθόδων αντιμετώπισης αυτών των ασθενειών.
