Οι άνθρωποι που τρώνε πολλά βιομηχανικά επεξεργασμένα τρόφιμα είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν μια αλλαγή στα χρωμοσώματά τους που συνδέονται με τη γήρανση, σύμφωνα με έρευνα που παρουσιάστηκε σε ένα διαδικτυακό ιατρικό συνέδριο.
Τρεις ή περισσότερες μερίδες των λεγόμενων «υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων» την ημέρα διπλασιάζουν τις πιθανότητες ότι τα τελομερή, που βρίσκονται στο τέλος των χρωμοσωμάτων, είναι μικρότερα σε σύγκριση με τα άτομα που σπάνια κατανάλωναν τέτοια τρόφιμα, ανέφεραν επιστήμονες στο Ευρωπαϊκό και Διεθνές Συνέδριο για την Παχυσαρκία.
Τα συντομευμένα τελομερή αποτελούν δείκτη βιολογικής γήρανσης σε κυτταρικό επίπεδο και η μελέτη υποδηλώνει ότι η διατροφή είναι ένας παράγοντας που κάνει τα κύτταρα να γερνούν γρηγορότερα. Ενώ ο συσχετισμός είναι ισχυρός, η αιτιώδης σχέση μεταξύ κατανάλωσης των πολύ επεξεργασμένων τροφίμων και των μικρότερων τελομερών παραμένει υποθετική, προειδοποίησαν οι συγγραφείς.
Κάθε ανθρώπινο κύτταρο έχει 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων που περιέχουν τον γενετικό μας κώδικα. Τα τελομερή δεν φέρουν γενετικές πληροφορίες, αλλά είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της σταθερότητας και της ακεραιότητας των χρωμοσωμάτων και, κατ’ επέκταση, του DNA στο οποίο βασίζονται όλα τα κύτταρα στο σώμα μας. Καθώς μεγαλώνουμε, τα τελομερή συντομεύονται επειδή κάθε φορά που διαιρείται ένα κύτταρα, ένα μέρος των τελομερών χάνεται. Αυτή η μείωση του μήκους των τελομερών έχει από καιρό αναγνωριστεί ως δείκτης της βιολογικής ηλικίας.
Επιστήμονες με επικεφαλής τους καθηγητές Maria Bes-Rastrollo και Amelia Marti, από το Πανεπιστήμιο της Ναβάρα στην Ισπανία, ήθελαν να διερευνήσουν τη σχέση μεταξύ της τακτικής κατανάλωσης άκρως επεξεργασμένου πρόχειρου φαγητού και των συρρικνωμένων τελομερών. Παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει μια πιθανή σχέση με τα ζαχαρούχα ποτά, τα μεταποιημένα κρέατα και άλλα τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένα λίπη και ζάχαρη, αλλά τα ευρήματα ήταν ασαφή.
Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούνται από ένα μείγμα λιπών, σακχάρων, αμύλων και πρωτεϊνών που περιέχουν λίγο ή καθόλου ολόκληρα ή φυσικά τρόφιμα. Συχνά περιλαμβάνουν τεχνητά αρτύματα, χρώματα, γαλακτωματοποιητές, συντηρητικά και άλλα πρόσθετα που αυξάνουν τη διάρκεια ζωής των τροφίμων. Αυτά τα τρόφιμα είναι φτωχά σε θρεπτικά στοιχεία, όπως είναι π.χ. οι βιταμίνες, σύγκριση με τις λιγότερο επεξεργασμένες εναλλακτικές λύσεις, ανέφεραν οι ερευνητές.
Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ισχυρούς συσχετισμούς μεταξύ των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων και της υπέρτασης, της παχυσαρκίας, της κατάθλιψης, του διαβήτη τύπου 2 και ορισμένων μορφών καρκίνου. Αυτές οι παθήσεις σχετίζονται συχνά με την ηλικία στο βαθμό που συνδέονται με το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν το μήκος των τελομερών.
Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα υγείας για περίπου 900 άτομα ηλικίας 55 ετών και άνω, τα οποία παρείχαν δείγματα DNA το 2008 και λεπτομερή στοιχεία για τις διατροφικές τους συνήθειες κάθε δύο χρόνια μετά. Οι 645 άνδρες και 241 γυναίκες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες, ανάλογα με την κατανάλωση των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων. Τα άτομα που ήταν στην ομάδα της υψηλής πρόσληψης είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη και μη φυσιολογικών συγκεντρώσεων λιπιδίων στο αίμα. Επίσης, κατανάλωναν λιγότερα τρόφιμα που σχετίζονται με τη μεσογειακή διατροφή (φυτικές ίνες, ελαιόλαδο, φρούτα, λαχανικά και ξηρούς καρπούς).
Σε σύγκριση με την ομάδα που κατανάλωνε τα λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα, οι άλλες ομάδες εμφάνισαν αυξημένη πιθανότητα -29%, 40% και 82%, αντίστοιχα- να έχουν μικρότερα τελομερή.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο αμερικανικό περιοδικό Clinical Nutrition.
