Μία φυτική θεραπεία που βασίζεται σε εκχύλισμα σπιρουλίνας θα μπορούσε ενδεχομένως να μειώνει τον κίνδυνο σοβαρής COVID-19, μιας νόσου που προκαλείται από τον κορωνοϊό SARS-COV-2. Αυτό συνάγεται από μια ισραηλινή μελέτη που έγινε στο εργαστήριο.
Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η έκθεση στον ιό SARS-CoV-2 κάνει ορισμένες φορές τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται μακροφάγα και μονοκύτταρα να απελευθερώσουν υπερβολική ποσότητα προ-φλεγμονωδών κυτοκινών, όπως είναι ο παράγοντας νέκρωσης όγκων α (TNF-α) και η ιντερλευκίνη (IL-6) προκαλώντας κυτοκιναιμία, κάτι που αναφέρεται ως καταιγίδα κυτοκινών (cytokine storm).
Καταιγίδα κυτοκινών και TNF-α
Η κυτοκίνη TNF-α είναι βασικός παράγοντας σε πολλές οξείες φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Η υπερβολική απελευθέρωση της κυτοκίνης ΤΝΡ-α παίζει κρίσιμη ρόλο στη διαταραχή του ενδοθηλίου αλλά και του επιθηλίου των πνευμόνων, προκαλώντας σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS: acute respiratory distresssyndrome) το οποίο απαιτεί εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Μια άνοδος της TNF-α, ως μέρος της καταιγίδας κυτοκινών, αποσταθεροποιεί τα δίκτυα των ενδοθηλιακών κυττάρων και προκαλεί βλάβες στα τριχοειδή αγγεία και στις κυψελίδες των πνευμόνων. Μπορεί επίσης να προκαλέσει απόπτωση (κυτταρικό θάνατο) και ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων.
Είναι γενικά αποδεκτό ότι το σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας είναι ο κύριος λόγος θανάτου λόγω COVID-19 (Mehta et al. 2020). Πράγματι, από το ξέσπασμα της πανδημίας, οι TNF-α αποκλειστές έχουν δείξει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της σοβαρής νόσου COVID-19.
Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενες μελέτες (Feldmann et al. 2020), ασθενείς με βαριά νόσο COVID-19 στους οποίους χορηγήθηκε ως εφάπαξ δόση ένα αντίσωμα εξουδετέρωσης της TNF-α ήταν 45% λιγότερο πιθανό να πεθάνουν συνολικά, και πιο πιθανό να διακοπεί η διασωλήνωσή τους ένα μήνα μετά τη θεραπεία, σε σύγκριση με τους ασθενείς που δεν έλαβαν το αντίσωμα. Αυτό δείχνει ότι ο έλεγχος της καταιγίδας κυτοκινών στο αρχικό του στάδιο είναι καθοριστικός για τη μείωση των ποσοστών θνησιμότητας που σχετίζονται με τη νόσο COVID-19.
Τώρα, μια ομάδα επιστημόνων από το Ισραήλ και την Ισλανδία δημοσίευσαν μια εργαστηριακή μελέτη σύμφωνα με την οποία ένα εκχύλισμα σπιρουλίνας μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρής νόσου COVID-19. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Marine Biotechnology.
Τα πιθανά οφέλη της σπιρουλίνας για την υγεία είναι καλά τεκμηριωμένα (Belay et al. 1993; Furmaniak et al. 2017). Αυτό το γαλαζοπράσινο μικροφύκος περιέχει την πρωτεΐνη C-φυκοκυανίνη (C-Phycocyanin), μια μπλε χρωστική ουσία για την οποία υπάρχουν στοιχεία ότι έχει αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη και αντικαρκινική δράση. Η σπιρουλίνα έχει εγκριθεί από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων ως διατροφικό συμπλήρωμα, χορηγούμενο από το στόμα.
Μακροφάγα και μονοκύτταρα
Στην παρούσα μελέτη, μακροφάγα και μονοκύτταρα (κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος), ενεργοποιημένα από μια παθογόνο λιποπολυσακχαρίδη (lipopolysacharide, LPS), εκτέθηκαν σε διαφορετικές δόσεις εκχυλίσματος σπιρουλίνας. Το υδατικό εκχύλισμα ανέστειλε την απελευθέρωση της κυτοκίνης TNF-α κατά 70% στα μακροφάγα και κατά 40% στα μονοκύτταρα.
Διάφορες συγκεντρώσεις του εκχυλίσματος σπιρουλίνας προστέθηκαν 20 λεπτά πριν από τη διέγερση με LPS (100 ng / mL) και τα θετικά αποτελέσματα παρατηρήθηκαν ακόμα και σε χαμηλή δοσολογία. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια φωτοσυνθετικά ελεγχόμενη ανάπτυξη της σπιρουλίνας (Arthrospira platensis).
Η έρευνα διεξήχθη από το εργαστήριο MIGAL, στο βόρειο Ισραήλ, με σπιρουλίνα που καλλιεργήθηκε από την ισραηλινή εταιρεία VAXA, η οποία βρίσκεται στην Ισλανδία. Η VAXA έλαβε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να εξερευνήσει και να αναπτύξει φυσικές θεραπείες για τον κορωνοϊό. Το Ινστιτούτο Ερευνών MATIS της Ισλανδίας συμμετείχε επίσης στη μελέτη.
«Εάν ελέγχετε ή είστε σε θέση να μετριάσετε την υπερβολική απελευθέρωση της κυτοκίνης TNF-α, μπορείτε τελικά να μειώσετε τη θνησιμότητα», δήλωσε ο Asaf Tzachor, ερευνητής από το IDC Herzliya School of Sustainability και επικεφαλής της μελέτης.
Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας της σπιρουλίνας, οι συνθήκες ανάπτυξης προσαρμόστηκαν για τον έλεγχο του μεταβολικού προφίλ των φυκών και των βιοδραστικών μορίων. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που ο Tzachor αναφέρει ως «ενισχυμένα» φύκη. Παρά τον ειδικό μηχανισμό ανάπτυξης, ο Tzachor είπε ότι τα φύκη είναι εντελώς φυσικές ουσίες και δεν προκαλούν παρενέργειες. Τα φύκη έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν την τοξικότητα και τη φλεγμονή. «Είναι απίθανο να δούμε μια ανεπιθύμητη ή επιβλαβή αντίδραση σε ασθενείς, όπως μερικές φορές βλέπουμε σε ασθενείς που λαμβάνουν συνθετική ουσία», είπε ο Tzachor.
Να σημειωθεί ότι και η γρίπη μπορεί να προκαλέσει καταιγίδα κυτοκινών. «Εάν πετύχουμε στα επόμενα βήματα», δήλωσε η Δρ. Dorit Avni, διευθύντρια του εργαστηρίου της MIGAL, «υπάρχει μια σειρά ασθενειών που μπορούν να αντιμετωπιστούν χρησιμοποιώντας αυτήν την καινοτόμο λύση, ως προληπτική ή υποστηρικτική θεραπεία».
«Σε αυτή τη μελέτη, ήταν συναρπαστικό που ανακαλύψουμε τέτοια δραστηριότητα σε φύκη που καλλιεργήθηκαν υπό ελεγχόμενες συνθήκες, χρησιμοποιώντας βιώσιμες μεθόδους υδατοκαλλιέργειας», δήλωσε η Δρ. Sophie Jensen, από την MATIS. «Αν και τα δραστικά συστατικά δεν έχουν ακόμη ταυτοποιηθεί με απόλυτη βεβαιότητα, το εκχύλισμα σπιρουλίνας ανοίγει χώρο για κλινικές δοκιμές που προσφέρουν μια ποικιλία αντιφλεγμονωδών θεραπειών, για τη νόσο COVID-19».
Ο Tzachor είπε ότι η ερευνητική ομάδα ελπίζει τώρα να διεξαγάγει κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους. «Εάν οι κλινικές δοκιμές επιβεβαιώσουν την αποτελεσματικότητα της προτεινόμενης θεραπείας με τους αναφερόμενα εργαστηριακά ποσοστά, η ουσία μπορεί να διατεθεί στο γενικό πληθυσμό. Ελπίζουμε ότι αυτή η έρευνα θα ωθήσει τις ρυθμιστικές αρχές και τους επενδυτές, καθώς και τις φαρμακευτικές εταιρείες να επενδύσουν περισσότερους πόρους και να δώσουν περισσότερη προσοχή στις φυσικές θεραπείες. Το δυναμικό εδώ είναι απίστευτο».
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι μέχρι σήμερα, καμία φυσική ένωση δεν έχει αποδειχθεί ότι καταστέλλει, συγκεκριμένα, την κυτοκίνη TNF-α. Επομένως, η παρούσα μελέτη για τη σπιρουλίνα θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για νέες βιοδραστικές ενώσεις με βάση τα φύκια ως μια αντιTNF-α θεραπεία.
