Η παχυσαρκία εμφανίζεται ως απόκριση σε ποικίλους περιβαλλοντικούς, ψυχολογικούς και φυσικούς παράγοντες σε γενετικά ευαίσθητους ασθενείς. Τα μειωμένα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας σχετίζονται με την παχυσαρκία. Επιπλέον, συνδέoνται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Το τρέξιμο για 10 λεπτά την ημέρα, ακόμη και σε αργές ταχύτητες, κάτω από 10 χιλιόμετρα την ώρα, σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο θανάτου από όλες τις αιτίες κατά 30%.
Η μείωση του βάρους απαιτεί να είναι μικρότερη η ενεργειακή πρόσληψη από την ενεργειακή δαπάνη αλλά είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα. Η απώλεια βάρους μειώνει την ενέργεια που χρειάζεται το σώμα για τον βασικό μεταβολισμό και για την κίνησή του. Επιπλέον, αυξάνεται η όρεξη κα η πρόσληψη της τροφής.
Ενώ κάποια βελτίωση στον καρδιαγγειακό κίνδυνο έχει αποδειχθεί ακόμη και με απώλεια βάρους 2-3%, οι κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν απώλεια 5% έως 10% σε διάστημα έξι μηνών για να προκύψουν σημαντικές βελτιώσεις στους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Ωστόσο, η διατήρηση της απώλειας βάρους είναι εξαιρετικά δύσκολη για τους παχύσαρκους. Το 1959, οι Stunkard και McLaren-Hume έδειξαν ότι μόνο το 2% από τους 100 ασθενείς με παχυσαρκία διατήρησαν σημαντική απώλεια βάρους σε 2 χρόνια. Το 2005, οι Wing και Phelan έδειξαν ότι το 80% μεταξύ 4.000 ατόμων από το Εθνικό Μητρώο Ελέγχου Βάρους απέτυχαν να διατηρήσουν την απώλεια βάρους μετά από 1 χρόνο.
Το 2001, το Αμερικανικό Κολλέγιο Αθλητιατρικής συνέστησε τουλάχιστον 150 λεπτά άσκησης την εβδομάδα για την προαγωγή και τη διατήρηση της απώλειας βάρους. Ωστόσο, συμβούλευσε ότι 200 έως 300 λεπτά θα ήταν πιο αποτελεσματικά. Αυτό θα μεταφράζεται σε 60 λεπτά περπάτημα την ημέρα. Το 2009, αυτή η θέση αναθεωρήθηκε και προτάθηκαν 150 λεπτά ως ελάχιστο επίπεδο άσκησης την εβδομάδα, με πάνω από 250 λεπτά για διατήρηση της απώλειας βάρους.
Πολλαπλές δοκιμές έχουν δείξει ότι ο όγκος της φυσικής δραστηριότητας σχετίζεται άμεσα με την επιτυχή διατήρηση της απώλειας βάρους. Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες συνδύασαν προγράμματα άσκηση με περιορισμό θερμίδων. Οι Wadden et al. (2011) χρησιμοποίησε δεδομένα από τη μελέτη The Action for Health for Diabetes (Look AHEAD) που περιλάμβανε 5.145 άτομα που ασκούνταν για να δείξει μια άμεση συσχέτιση μεταξύ της ποσότητας φυσικής δραστηριότητας και της απώλειας βάρους σε διάστημα τεσσάρων ετών. Αυτοί στο υψηλότερο τεταρτημόριο της φυσικής δραστηριότητας συμπλήρωσαν κατά μέσο όρο 287 λεπτά άσκησης την εβδομάδα και εμφάνισαν σημαντική απώλεια βάρους και διατήρηση της απώλειας βάρους μετά από τρία χρόνια. Ωστόσο, επιτυχής διατήρηση της απώλειας βάρους φάνηκε μόνο στο 25% μετά από τρία χρόνια. Οι προγνωστικοί παράγοντες της ανεπιτυχούς απώλειας βάρους περιελάμβαναν την κακή τήρηση των προγραμμάτων φυσικής δραστηριότητας και δίαιτας.
Βασικοί προστατευτικοί παράγοντες για τη διατήρηση της απώλειας βάρους περιλαμβάνουν τη συμμόρφωση σε υψηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, δίαιτες χαμηλών θερμίδων και την αυτοπαρακολούθηση του βάρους, της διατροφής και της άσκησης. Η αποτελεσματικότητα της άσκησης στη διατήρηση της απώλειας βάρους περιορίζεται από την τήρηση του ασθενούς, καθιστώντας έτσι ένα σύνθετο ζήτημα που περιλαμβάνει φυσικές, φυσιολογικές και συμπεριφορικές πτυχές.
Η άσκηση, ανεξάρτητα από τον περιορισμό των θερμίδων, είναι μια αποτελεσματική μέθοδος για την απώλεια βάρους και τη διατήρηση της απώλειας βάρους. Ωστόσο, ο όγκος και η ένταση της άσκησης που απαιτείται για την προώθηση και τη διατήρηση της απώλειας βάρους χωρίς περιορισμό των θερμίδων είναι υψηλοί και δύσκολοι για πολλούς. Επιπλέον, η διακύμανση του σχήματος του σώματος, της μάζας και της καρδιαγγειακής ικανότητας του ασθενούς επηρεάζει τον όγκο και την ένταση της φυσικής δραστηριότητας που απαιτείται για την προώθηση και τη διατήρηση της απώλειας βάρους. Επομένως, η άσκηση από μόνη της είναι λιγότερο αποτελεσματική από τον περιορισμό των θερμίδων στη διατήρηση της απώλειας βάρους.
Τα άτομα που επιδιώκουν να χάσουν βάρος χωρίς να αλλάξουν διατροφικές συνήθειες θα πρέπει να συμβουλεύονται ότι μπορεί να απαιτούνται 225 έως 400 λεπτά άσκησης την εβδομάδα, και ακόμη και τότε, δεν υπάρχει καμία εγγύηση απώλειας βάρους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για άτομα με υψηλή πρόσληψη θερμίδων. Για να επιτύχετε τη διατήρηση της απώλειας βάρους, πιθανότατα θα πρέπει να κάνετε πάνω από 250 λεπτά άσκηση την εβδομάδα.
Υπάρχουν λιγότερα στοιχεία για την απώλεια βάρους μόνο με φυσική δραστηριότητα, παρά σε συνδυασμό με δίαιτα. Οι ασθενείς που απέτυχαν στην απώλεια βάρους θα πρέπει να ενθαρρύνονται να διατηρούν τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, καθώς αυτό θα βελτιώσει την καρδιαγγειακή ικανότητα και θα μειώσει τη θνησιμότητα από κάθε αιτία ανεξάρτητα από την απώλεια βάρους.
Η διατήρηση της απώλειας βάρους είναι δύσκολη λόγω της σωματικής και ψυχολογικής προσπάθειας που απαιτείται για μεγάλες περιόδους. Ενώ η αύξηση των επιπέδων φυσικής δραστηριότητας έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την απώλεια βάρους και τη διατήρηση του βάρους, σχετίζεται με χειρότερη συμμόρφωση, περιορίζοντας την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων. Τα 200-300 λεπτά άσκησης την εβδομάδα που συστήνονται παραμένουν μια μεγάλη δέσμευση. Επιπλέον, καθώς χάνεται βάρος, η ενεργειακή δαπάνη της φυσικής δραστηριότητας μειώνεται. Ως αποτέλεσμα, η συνέχιση της απώλειας βάρους απαιτεί περιορισμό των θερμίδων και την τροποποίηση της φυσικής δραστηριότητας.
Η κακή συμμόρφωση προς ένα πρόγραμμα άσκησης είναι συχνή μετά από μεγάλες περιόδους εντατικής δίαιτας και προγραμμάτων φυσικής δραστηριότητας. Ο μη ρεαλιστικός καθορισμός στόχων, συμπεριλαμβανομένων των μη βιώσιμων επιπέδων φυσικής δραστηριότητας ή περιορισμού θερμίδων, συχνά οδηγεί σε κακή συμμόρφωση, έλλειψη αποτελεσμάτων και επακόλουθη απογοήτευση. Επομένως, η διαχείριση των προσδοκιών είναι ένα ουσιαστικό μέρος της ενθάρρυνσης των παχύσαρκων να συνεχίσουν να τηρούν προγράμματα. Ειδικά εκείνοι με ασθένειες μπορεί να δυσκολεύονται να ασκούνται. Το περπάτημα συνιστάται συχνά ως προσιτή μορφή άσκησης. Ωστόσο, άτομα με μυοσκελετικές διαταραχές μπορεί να μην είναι σε θέση να περπατήσουν τον απαραίτητο χρόνο για να προωθήσουν σημαντική ενεργειακή δαπάνη. Άλλες επιλογές περιλαμβάνουν αερόβια άσκηση ή προπόνηση με αντιστάσεις.
Η ψυχολογική συνιστώσα της διατήρησης του μειωμένου βάρους είναι ζωτικής σημασίας. Οι διαταραχές της διάθεσης και της πρόσληψης τροφής μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την επιτυχή απώλεια βάρους. Η διαχείριση των διατροφικών διαταραχών είναι απαραίτητη για την προώθηση της απώλειας βάρους και τη διατήρηση του μειωμένου βάρους.
