Το κλειδί για να τηρήσετε και να αποκομίσετε τα οφέλη της άσκησης μακροπρόθεσμα μπορεί να είναι τόσο απλό όσο το να κάνετε κάτι που σας αρέσει, λένε οι συγγραφείς μιας νέας μελέτης από το UCL (University College London).
Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι οι προσωπικότητες των ανθρώπων που ασχολούνται με διαφορετικά είδη οργανωμένου αθλητισμού τείνουν να ποικίλλουν. Αλλά αυτό που είναι λιγότερο σαφές είναι το πώς η προσωπικότητα επηρεάζει τους τύπους άσκησης που οι άνθρωποι πραγματικά απολαμβάνουν να κάνουν.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Psychology, διερεύνησε εάν τα ατομικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας αντιστοιχούσαν στην απόλαυση διαφορετικών τύπων άσκησης, εάν οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν ένα προκαθορισμένο πρόγραμμα άσκησης και τον επακόλουθο αντίκτυπο στα επίπεδα φυσικής τους κατάστασης.
Η μελέτη διαπίστωσε αρκετές συσχετίσεις μεταξύ του τύπου άσκησης και των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας, συμπεριλαμβανομένης της απόλαυσης των εξωστρεφών από την άσκηση υψηλής έντασης και της προτίμησης εκείνων με το χαρακτηριστικό του νευρωτισμού -που σχετίζεται με άτομα που είναι επιρρεπή στην ανησυχία- για σύντομες εκρήξεις δραστηριότητας αντί για παρατεταμένη προσπάθεια.
Η Δρ. Flaminia Ronca, πρώτη συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Γνωρίζουμε ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός γίνεται ολοένα και πιο καθιστικός. Συχνά ακούτε για ανθρώπους που προσπαθούν να γίνουν πιο δραστήριοι, αλλά δυσκολεύονται να κάνουν διαρκείς αλλαγές. Σε αυτή τη μελέτη, θέλαμε να κατανοήσουμε πώς η προσωπικότητα μπορεί να το επηρεάσει αυτό, ώστε να υποστηρίξουμε την ανάπτυξη αποτελεσματικών παρεμβάσεων για αλλαγές στη συμπεριφορά υγείας. Βρήκαμε κάποιες σαφείς συνδέσεις μεταξύ των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και του τύπου άσκησης που απολάμβαναν περισσότερο οι συμμετέχοντες, κάτι που πιστεύω ότι είναι σημαντικό, επειδή θα μπορούσαμε ενδεχομένως να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση για να προσαρμόσουμε τις συστάσεις σωματικής δραστηριότητας στο άτομο -και ελπίζουμε να τους βοηθήσουμε να γίνουν και να παραμείνουν πιο δραστήριοι».
Για τη μελέτη, η ομάδα αξιολόγησε 132 εθελοντές από το ευρύ κοινό με μια σειρά από επίπεδα φυσικής κατάστασης και υπόβαθρα, οι οποίοι ανατέθηκαν είτε σε ένα πρόγραμμα ποδηλασίας και ενδυνάμωσης οκτώ εβδομάδων (ομάδα παρέμβασης) είτε σε μια ομάδα ελέγχου ηρεμίας.
Τα επίπεδα φυσικής κατάστασης αναφοράς των συμμετεχόντων αξιολογήθηκαν στην αρχή του προγράμματος. Η δύναμη δοκιμάστηκε μέσω κάμψεων, εκτέλεσης σανίδας μέχρι εξάντληση και άλματα. Ακολούθησε μια συνεδρία ποδηλασίας χαμηλής έντασης για 30 λεπτά και στη συνέχεια μια δοκιμασία ποδηλασίας για τη μέτρηση της μέγιστης χωρητικότητας οξυγόνου (δοκιμασία V̇O2 max) μετά από μια σύντομη ανάπαυση.
Η ομάδα αξιολόγησε επίσης τα αντιληπτά επίπεδα στρες σε μια κλίμακα από το ένα έως το 10, καθώς και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους χρησιμοποιώντας το μοντέλο Big 5, ένα κοινό τεστ προσωπικότητας στον τομέα της ψυχολογίας του αθλητισμού και της άσκησης. Το μοντέλο Big 5 ομαδοποιεί τα άτομα ανάλογα με το αν το κυρίαρχο χαρακτηριστικό τους είναι η εξωστρέφεια, η αρμονία, η ευσυνειδησία, ο νευρωτισμός ή η ανοιχτότητα.
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος άσκησης, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν την απόλαυση κάθε συνεδρίας άσκησης, πριν ελεγχθεί ξανά το επίπεδο φυσικής τους κατάστασης μόλις ολοκληρωθεί το πρόγραμμα.
Από τους 132 συμμετέχοντες, 86 άτομα ολοκλήρωσαν την παρέμβαση και όλοι αυτοί οι συμμετέχοντες έγιναν πιο γυμνασμένοι και δυνατότεροι ανεξάρτητα από την προσωπικότητά τους.
Οι εξωστρεφείς έτειναν να απολαμβάνουν ιδιαίτερα την άσκηση υψηλής έντασης, όπως η διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης (HIIT) και ένα τεστ φυσικής κατάστασης με ποδηλασία μέγιστης έντασης.
Όσοι είχαν έντονο νευρωτισμό συμμετείχαν καλά στην παρέμβαση άσκησης, αλλά προτιμούσαν εκρήξεις έντασης παρά παρατεταμένη ένταση. Προτιμούσαν επίσης να μην παρακολουθούνται, όπως να μην καταγράφουν τον καρδιακό τους ρυθμό κατά την εκτέλεση του προγράμματος, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτά τα άτομα μπορεί να εκτιμούσαν το γεγονός ότι τους δινόταν χώρος για ανεξαρτησία και ιδιωτικότητα κατά την άσκηση.
Όσοι ήταν ευσυνείδητοι έτειναν να έχουν ένα ολοκληρωμένο επίπεδο φυσικής κατάστασης, που σημαίνει ότι έτειναν να βαθμολογούνται υψηλότερα στην αερόβια φυσική κατάσταση καθώς και στη δύναμη του κορμού, και ήταν γενικά πιο σωματικά δραστήριοι. Ωστόσο, η ευσυνειδησία δεν προέβλεπε υψηλότερη απόλαυση από μια συγκεκριμένη μορφή άσκησης.
Οι συγγραφείς λένε ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι τα ευσυνείδητα άτομα τείνουν να καθοδηγούνται από τα αποτελέσματα που σχετίζονται με την υγεία από την άσκηση σε σωματική δραστηριότητα παρά από την απόλαυση, υποδηλώνοντας ότι η προσήλωση στο πρόγραμμα μπορεί να αφορά λιγότερο την απόλαυση παρά το γεγονός ότι ήταν «καλό για αυτά».
Στην αρχή της μελέτης, τα επίπεδα άγχους της ομάδας παρέμβασης και της ομάδας ελέγχου ήταν παρόμοιες. Ωστόσο, η μόνη ομάδα που παρουσίασε σημαντική μείωση των επιπέδων στρες μετά την άσκηση ήταν όσοι σημείωσαν υψηλή βαθμολογία στο χαρακτηριστικό του νευρωτισμού.
Ο καθηγητής Paul Burgess, συγγραφέας της μελέτης, ανέφερε: «Διαπιστώσαμε ότι τα άτομα που σημείωσαν υψηλότερη βαθμολογία στο χαρακτηριστικό προσωπικότητας του νευρωτισμού έδειξαν ιδιαίτερα ισχυρή μείωση του στρες όταν ακολούθησαν την προπόνηση φυσικής κατάστασης που συνιστάται στη μελέτη. Αυτό υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρχουν ιδιαίτερα οφέλη στη μείωση του στρες για όσους έχουν αυτό το χαρακτηριστικό».
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι για να βελτιώσουν τα επίπεδα δραστηριότητάς τους είναι να βρουν κάτι που τους αρέσει, κάτι που θα κάνει πιο πιθανό να το συνεχίσουν.
Περισσότερες πληροφορίες: Ronca, F., et al. (2025) Personality traits can predict which exercise intensities we enjoy most, and the magnitude of stress reduction experienced following a training program. Frontiers in Psychology. doi.org/10.3389/fpsyg.2025.1587472.
