Η ατροπίνη (atropine) ανήκει στα αντιαρρυθμικά φάρμακα.
Είναι ένα αλκαλοειδές του φυτού ευθαλεία η άτροπος (belladonna), έχει υψηλή συγγένεια για τους μουσκαρινικούς υποδοχείς και προσδένεται συναγωνιστικά σε αυτούς, εμποδίζοντας την πρόσδεση της ακετυλοχολίνης.
Η ατροπίνη είναι μουσκαρινικός ανταγωνιστής με κεντρική και περιφερική δράση. Οι γενικές της δράσεις διαρκούν περίπου 4 ώρες, ενώ όταν εφαρμοστεί τοπικά στον οφθαλμό, η δράση της μπορεί να διαρκέσει ημέρες.
Ενδείξεις: Βραδυκαρδία, κολποκοιλιακός αποκλεισμός παρασυμπαθητικοτονικής αιτιολογίας.
Aντενδείξεις: Γλαύκωμα κλειστής γωνίας, υπερτροφία προστάτη, αποφρακτικές καταστάσεις του γαστρεντερικού σωλήνα (πυλωρική στένωση, ειλεός κλπ.), εντερική ατονία ηλικιωμένων ή καχεκτικών ατόμων, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αχαλασία του οισοφάγου, βαριά ελκώδης κολίτιδα, οξεία αιμορραγία, βαρεία μυασθένεια (εκτός αν χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των παρενεργειών από αντιχολινεστεράσες), σοβαρές διαταραχές του καρδιαγγειακού συστήματος, βρογχικό άσθμα.
Aνεπιθύμητες ενέργειες – παρενέργειες ατροπίνης: Oι θεραπευτικές δόσεις συνοδεύονται σχεδόν πάντοτε από άλλοτε άλλου βαθμού ανεπιθύμητες ενέργειες, ανάλογα με την ανοχή του ατόμου. Mε δόση 0.5 mg συνήθως παρατηρούνται ελαφρά ξηρότητα βλεννογόνων στόματος και ρινός, βραδυκαρδία. Mε δόση 1mg επιδείνωση των παραπάνω, αίσθημα προκαρδίων παλμών, ταχυκαρδία, δυσκολία στην εγγύς όραση με αδυναμία προσαρμογής (μυδρίαση), ξηρότητα (ανιδρωσία) και ερυθρότητα δέρματος. Mε δόση 5 mg προστίθενται δυσκολία στην ομιλία και κατάποση, κεφαλαλγία, αϋπνία, αδυναμία. Mε δόση 10mg στην όλη εικόνα προστίθενται αταξία, διέγερση, διαταραχές του προσανατολισμού, παραισθήσεις, παραλήρημα, κώμα. Eπίσης αναφέρεται οστρακιοειδές εξάνθημα και πυρετός, ιδιαίτερα στα παιδιά.
Aλληλεπιδράσεις: Eπηρεάζει την απορρόφηση αρκετών φαρμάκων από αναστολή στην κινητικότητα του γαστρεντερικού σωλήνα. Σε συγχορήγηση με άλλα αντιχολινεργικά φάρμακα, όπως τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, νευροληπτικά, αντιισταμινικά, αντιπαρκινσονικά, κινιδίνη, υπάρχει συνεργική δράση στην εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών.
Προσοχή στη χορήγηση: Σε υπερθυρεοειδισμό, ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια, υπέρταση. Σε κύηση και γαλουχία, σε παιδιά και ηλικιωμένα άτομα (περισσότερο ευαίσθητα από τους ενήλικες). Σε χρόνια χορήγηση συνιστάται περιοδικός οφθαλμολογικός έλεγχος (κίνδυνος γλαυκώματος). Σε υψηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος κίνδυνος υπερπυρεξίας και θερμοπληξίας (ιδιαίτερα για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους). Oδηγοί, χειριστές μηχανημάτων και γενικώς άτομα των οποίων η εργασία απαιτεί εγρήγορση να ενημερώνονται για ενδεχόμενους κινδύνους από τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Eμφάνιση παραληρήματος με ταχυκαρδία ή πυρετό υποδηλώνει δηλητηρίαση. Iδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε σύγχρονη χορήγηση αντιμυασθενικών (βλ. επίσης Αλληλεπιδράσεις).
Δοσολογία: 0.3-0.6 mg ατροπίνης εφάπαξ παρεντερικώς (μέγιστη δόση μέχρι 3 mg/24ωρο). Παιδιά 0.01 mg/kg (μέγιστη δόση 0.4 mg/24ωρο).
