Του Robin Bailey, Senior Lecturer in Psychological Therapies, University of Central Lancashire.
Είναι μια κοινή πεποίθηση ότι το άγχος κάνει κακό στην υγεία μας, αλλά τα στοιχεία δεν είναι ξεκάθαρα. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2016 στο Ηνωμένο Βασίλειο σε περισσότερες από 700.000 γυναίκες, διαπίστωσε ότι τα επίπεδα στρες που αναφέρθηκαν από τους ίδιους δεν είχαν άμεση επίδραση στη θνησιμότητα.
Μια μελέτη σε περισσότερους από 60.000 ενήλικες στις ΗΠΑ εξέτασε τη σχέση μεταξύ της αντίληψης για την άσκηση και της θνησιμότητας, και βρήκε κάτι περίεργο: οι άνθρωποι που ανησυχούσαν μήπως είναι λιγότερο δραστήριοι από άλλους είχαν έως και 71% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν στην περίοδο παρακολούθησης 21 χρόνια αργότερα, ανεξάρτητα από τα πραγματικά επίπεδα σωματικής τους δραστηριότητας ή τη γενική τους υγεία.
Αντίστροφα, το να πιστεύετε ότι ασκείσαι αρκετά μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη υγεία. Σε μια μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, μια ομάδα εργαζομένων σε ξενοδοχεία ενημερώθηκε ότι η καθημερινή τους εργασία πληρούσε τις προτεινόμενες οδηγίες άσκησης. Μια δεύτερη ομάδα -η ομάδα ελέγχου- δεν έλαβε αυτές τις πληροφορίες. Μετά από ένα μήνα, τα άτομα στην ενημερωμένη ομάδα εμφάνισαν σημαντικές βελτιώσεις στην υγεία τους, συμπεριλαμβανομένης μιας πτώσης κατά 10 βαθμών της συστολικής αρτηριακής πίεσης και της απώλειας βάρους 0,9 κιλών. Η αναλογία μέσης-ισχίου βελτιώθηκε επίσης, όπως και ο δείκτης μάζας σώματος. Όλες αυτές οι αλλαγές ήταν σημαντικά μεγαλύτερες από τις αλλαγές στην ομάδα ελέγχου.
Παρόμοια με ό,τι έχει βρεθεί με τα επίπεδα δραστηριότητας, το πώς αντιλαμβάνεστε ή σκέφτεστε το άγχος μπορεί να είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα όσο το ίδιο το άγχος. Μια σειρά από μελέτες φαίνεται να υποστηρίζουν αυτή την ιδέα.
Σε μια μεγάλη μελέτη, που διήρκεσε εννέα χρόνια, οι ερευνητές διερεύνησαν τον ρόλο του στρες και τις επιπτώσεις του στην υγεία και τη θνησιμότητα. Σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές δεν διερεύνησαν μόνο τα επίπεδα στρες των ανθρώπων, αλλά και τις πεποιθήσεις τους ότι το άγχος είναι επικίνδυνο για την υγεία τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως τα υψηλά επίπεδα στρες δεν συσχετίστηκαν ανεξάρτητα με τον πρόωρο θάνατο. Ωστόσο, τα άτομα που πίστευαν ότι το στρες επηρεάζει την υγεία τους και συγχρόνως ανέφεραν μεγάλο στρες είχαν 43% αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα: «Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η εκτίμηση τόσο της ποσότητας του στρες όσο και της επίδρασής του στην υγεία μπορεί συνεργατικά να αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου». Είναι ενδιαφέρον ότι όσοι ανέφεραν υψηλά επίπεδα στρες αλλά δεν πίστευαν ότι το άγχος τους ήταν επιβλαβές, είχαν τα χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, ακόμη και σε σύγκριση με εκείνους που είχαν λιγότερο άγχος.
Αυτό που συνδέει και τους δύο αυτούς τομείς έρευνας είναι η ιδέα ότι η νοοτροπία σας μπορεί να είναι πολύ σημαντική για να επηρεάσει τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές επιπτώσεις του στρες και της άσκησης. Πώς μπορείτε λοιπόν να αλλάξετε τη νοοτροπία σας;
Ένα σημείο εκκίνησης με την άσκηση είναι να σταματήσετε να ανησυχείτε για το πόση σωματική δραστηριότητα κάνετε σε σύγκριση με άλλους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό εάν οι συγκρίσεις σας βασίζονται σε μη ρεαλιστικά υψηλά πρότυπα, όπως αυτά που απεικονίζονται συχνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ακολουθήστε τις οδηγίες δημόσιας υγείας σχετικά με τα κατάλληλα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, αλλά θυμηθείτε να επαινείτε τον εαυτό σας για την άσκηση και τη δραστηριότητα που κάνετε και μην τιμωρείτε τον εαυτό σας για την άσκηση που δεν κάνετε. Αυτό μπορεί να αυξήσει το κίνητρό σας και να προσφέρει μια σειρά από οφέλη για τη σωματική υγεία –όπως συνέβη με τους εργαζόμενους στο ξενοδοχείο.
Όσον αφορά το άγχος, πρέπει να σταματήσετε να θεωρείτε το ψυχολογικό στρες ως άμεσα επικίνδυνο, ιδιαίτερα εάν είστε πολύ αγχωμένοι, καθώς η σχέση μεταξύ του στρες και της αντιληπτής επίδρασής του στην υγεία είναι που αυξάνει τη θνησιμότητα. Όταν οι άνθρωποι ανησυχούν ότι το άγχος τους είναι επικίνδυνο, μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από συμπεριφορές που μπορεί να είναι πολύ πιο επικίνδυνες, όπως το κάπνισμα, η υπερφαγία και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Δύο προσεγγίσεις μπορεί να είναι χρήσιμες εδώ: πρώτον, μην ανησυχείτε ότι το άγχος είναι κακό για εσάς. Η ανησυχία απλώς ενισχύει την αίσθηση της απειλής και ενισχύει την πεποίθηση ότι το άγχος είναι επικίνδυνο. Επιλέγοντας να μην ανησυχείτε, μπορείτε να μειώσετε κατά πολύ το άγχος που μπορεί να έχετε σχετικά με το άγχος. Αυτό μπορεί επίσης να μειώσει την επιθυμία σας να συμμετάσχετε σε ανθυγιεινές επιλογές τρόπου ζωής.
Δεύτερον, αποδεχτείτε το άγχος ως φυσιολογικό μέρος της ζωής και ως φυσικό μηχανισμό επιβίωσης για την αντιμετώπιση των απειλών. Έχει αποδειχθεί πως όταν οι άνθρωποι στρέφονται στο να βλέπουν το άγχος ως ενισχυτικό παρά ως εξουθενωτικό, μπορεί να οδηγήσει σε πιο θετικά αποτελέσματα. Η αλλαγή στην αντίληψη και η μείωση της ανησυχίας μπορεί να είναι ένας ευεργετικός στόχος που μπορούμε όλοι να επιτύχουμε.
