Αν την άνοιξη τα μάτια σας κοκκινίζουν, δακρύζουν, σας προκαλούν φαγούρα και σας καίνε, πιθανότατα πάσχετε από αλλεργία, η οποία είτε προσβάλλει μόνο τα μάτια είτε αυτό είναι ένα επιπλέον σύμπτωμα μαζί με την αλλεργική ρινίτιδα.
Η πιο συχνή αλλεργία που την άνοιξη επηρεάζει τα μάτια είναι η επιπεφυκίτιδα ενώ άλλες οφθαλμολογικές αλλεργικές παθήσεις είναι η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα, η γιγαντιαία θυλακιώδης επιπεφυκίτιδα (συνήθως παρουσιάζεται σε χρήστες φακών επαφής) και η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα (παρουσιάζεται κυρίως σε άτομα που έχουν ατοπία ή έκζεμα).
Αλλεργία είναι η υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε κάποιο ερέθισμα (αλλεργιογόνο), το οποίο σε άλλους ανθρώπους είναι αβλαβές. Όταν το αλλεργιογόνο βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα και σε συνεχή επαφή με τα αισθητήρια όργανα, η αλλεργία μπορεί να είναι έντονη.
Στα μάτια, οι αλλεργίες αναπτύσσονται συνήθως στον επιπεφυκότα, ο οποίος έρχεται περισσότερο σε επαφή με το περιβάλλον. Ο επιπεφυκότας είναι η διάφανη μεμβράνη που καλύπτει τον σκληρό χιτώνα (το άσπρο μέρος που βλέπουμε στο μάτι) και την έσω επιφάνεια των βλεφάρων.
Αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Υπολογίζεται ότι ποσοστό έως και 30% των ενηλίκων και έως 40% των παιδιών πάσχουν σε κάποιο βαθμό από εποχιακές αλλεργίες, με την εποχιακή αλλεργική επιπεφυκίτιδα να είναι η πιο συνηθισμένη αλλεργική αντίδραση στα μάτια. Η αλλεργία αυτή συνήθως εκδηλώνεται όταν κυκλοφορεί γύρη στην ατμόσφαιρα, κάτι που συμβαίνει έντονα την άνοιξη και λιγότερο στις αρχές του καλοκαιριού και το φθινόπωρο.
Στα συμπτώματα της εποχιακής αλλεργικής επιπεφυκίτιδας συμπεριλαμβάνονται η φαγούρα, τα κοκκίνισμα, το αίσθημα καύσου (κάψιμο) και η παραγωγή ενός διαυγούς, υδαρούς εκκρίματος. Οι αλλεργικοί μπορεί επίσης να έχουν μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια τους και να έχουν ευαισθησία στα λαμπερά φώτα, ενώ τα βλέφαρά τους μπορεί να είναι πρησμένα.
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανιστούν μόνα τους ή να συνοδεύονται από συνάχι, φτάρνισμα και ρινική συμφόρηση που σχετίζονται με την αλλεργική ρινίτιδα και άλλες εποχιακές αλλεργίες. Επιπλέον, το αίσθημα της φαγούρας μπορεί να είναι τόσο ενοχλητικό ώστε οι ασθενείς τρίβουν συχνά τα μάτια τους, επιδεινώνοντας την κατάστασή τους και αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης στα μάτια.
Εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα. Η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι μια μορφή επιπεφυκίτιδας η οποία αρχίζει την άνοιξη με την πρώτη γύρη και μπορεί να διαρκέσει μέχρι και το φθινόπωρο. Συνήθως εκδηλώνεται σε παιδιά (κυρίως αγόρια), πρωτοεμφανίζεται στην ηλικία των 3-4 ετών και συχνά υποχωρεί στην εφηβεία. Τα συμπτώματά της είναι πολύ έντονη φαγούρα, δακρύρροια, φωτοφοβία (ο ασθενής δεν αντέχει το φως) και έντονα πρησμένα βλέφαρα. Αυτή η μορφή επιπεφυκίτιδας μπορεί να επιφέρει επιπλοκές και μόνιμα προβλήματα όρασης.
Ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα. Η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι ένα σύνδρομο συνυφασμένο με το δερματικό έκζεμα με χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι τα βλέφαρα είναι όχι μόνο πρησμένα, αλλά έχουν πάνω τους και εκζεματικές βλάβες. Είναι πιο συχνή στα αγόρια παιδικής ηλικίας ενώ αποτελεί συχνό προοίμιο του κερατόκωνου, μιας πάθησης που παραμορφώνει τον κερατοειδή χιτώνα του ματιού δημιουργώντας σοβαρό πρόβλημα στην όραση.
Γιγαντιαία θηλώδης επιπεφυκίτιδα. Η γιγαντιαία θηλώδης επιπεφυκίτιδα είναι πιο πιθανή στους χρήστες φακών επαφής οι οποίοι δεν τους αφαιρούν καθημερινά για να τους καθαρίσουν και να τους απολυμάνουν, κάτι που δεν αφήνει τα μάτια να ξεκουραστούν.
Πρόληψη και αντιμετώπιση
Για την αντιμετώπιση των ανοιξιάτικων αλλεργιών στα μάτια οι πιο απλές λύσεις είναι οι κρύες κομπρέσες, η ύγρανση του κερατοειδούς με λιπαντικά δάκρυα και το πλύσιμο των ματιών με άφθονο νερό.
Ο οφθαλμίατρος μπορεί να σας χορηγήσει διάφορα φάρμακα, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται αντισταμινικά, φάρμακα που σταθεροποιούν τα μαστικά κύτταρα, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και ήπια κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη).
Για την πρόληψη των ανοιξιάτικων αλλεργιών, μπορείτε να πάρετε τα εξής μέτρα:
- Αποφυγή, όσο μπορείτε, της έκθεσης στα υπαίτια αλλεργιογόνα.
- Συχνό πλύσιμο των χεριών (για να μη μεταφέρονται στα μάτια αλλεργιογόνες ουσίες). Επίσης καλό είναι όταν επιστρέφεται στο σπίτι να πλένετε το πρόσωπο και τα μαλλιά σας για να φεύγουν τα αλλεργιογόνα.
- Αποφυγή του τριψίματος των ματιών.
- Χρήση ειδικών φίλτρων απομόνωσης των αλλεργιογόνων στο σπίτι και στους χώρους εργασίας.
- Χρήση καλοσυντηρημένων συστημάτων κλιματισμού.
- Όσοι είναι έντονα επιρρεπείς στην εαρινή αλλεργική επιπεφυκίτιδα, καλό είναι να επισκέπτονται προληπτικά τον οφθαλμίατρο για επανέλεγχο και ανανέωση της αγωγής που πρέπει να ακολουθήσουν.
Αξίζει να αναφερθεί ότι μια αυστραλιανή μελέτη που έγινε μεταξύ 300 αλλεργικών και δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Journal of Allergy and Clinical Immunology: In Practice, βρήκε ότι πολλοί ασθενείς που αναζητούν ανακούφιση από τα συμπτώματα της αλλεργίας τους στο πλησιέστερο φαρμακείο δεν έχουν προηγουμένως συμβουλευτεί γιατρό και λαμβάνουν λάθος φάρμακα. Η μελέτη βρήκε ότι το 70% των πασχόντων επιλέγουν μόνοι τους τα φάρμακα και από αυτούς που αναφέρουν ως κυρίαρχο σύμπτωμα το φτάρνισμα, μόνο το 6% παίρνει το σωστό σκεύασμα. Οι περισσότεροι είχαν ως πρώτη επιλογή τα αντισταμινικά χάπια. Κι ενώ τα συγκεκριμένα φάρμακα είναι επιβοηθητικά, ενδεχομένως να προκαλούν παρενέργειες.
Οι αλλεργιολόγοι συμβουλεύουν τους ασθενείς πρώτα να δοκιμάζουν ρινικά σπρέι. Να σημειωθεί ότι η διάκριση της αλλεργικής ρινίτιδας και τη μη αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να είναι δύσκολη. Αν τα συμπτώματα προκαλούνται από τη γύρη της άνοιξης, τα ακάρεα της σκόνης, το τρίχωμα των ζώων ή την μούχλα, τότε σαφώς πρόκειται για αλλεργία. Αλλά, αν όμως η αλλαγή θερμοκρασίας, τα αρώματα και τα σπρέι προκαλούν τα προαναφερόμενα συμπτώματα, τότε πρόκειται για μη αλλεργική ρινίτιδα.
