Κανείς δεν ξέρει για ποιο λόγο η σπονδυλική στήλη ορισμένων παιδιών που φτάνουν στην εφηβεία αρχίζει να στραβώνει προς τη μία πλευρά. Τα περισσότερα παιδιά που διαγιγνώσκονται με σκολίωση δεν έχουν γνωστούς παράγοντες κινδύνου.
Η σκολίωση εμφανίζεται στο 2% του πληθυσμού και είναι η κατάσταση κατά την οποία η πλάτη παρουσιάζει πλάγια κλίση. Μεταξύ των διασήμων, ο τζαμαϊκανός δρομέας Γιουσέιν Μπολτ γεννήθηκε με σκολίωση. Σύμφωνα με πληροφορίες, η σπονδυλική στήλη του Μπολτ στρέφει λίγο προς τα δεξιά και κάνει το δεξί του πόδι μισή ίντσα πιο κοντό από το αριστερό του. Ανεξάρτητα από αυτό όμως, ήταν σε θέση να προσαρμόσει το βήμα του και να γίνει παγκόσμιος πρωταθλητής.
Η αιτία της σκολίωσης είναι άγνωστη. Πρόκειται για μια αναπτυξιακή διαταραχή που προκαλεί παραμόρφωση, στροφή και πλάγια κλίση των σπονδύλων. Τα περισσότερα περιστατικά είναι ήπια και απαιτούν μόνο παρακολούθηση από το γιατρό. Τα παιδιά που αναπτύσσουν μέτρια κάμψη στην σπονδυλική τους στήλη ίσως χρειαστεί να φορούν στήριγμα μέχρι να ολοκληρωθεί η ανάπτυξή τους. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η καμπυλότητα είναι τόσο έντονη που απαιτεί χειρουργική επέμβαση για να διορθωθεί. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης, η σκολίωση μπορεί να προκαλέσει πόνο στην πλάτη.
Τώρα μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications δείχνει ότι η αδυναμία του σώματος να χρησιμοποιήσει πλήρως ένα ανόργανο διατροφικό στοιχείο, το μαγγάνιο, μπορεί να φταίει για ορισμένες περιπτώσεις σοβαρής σκολίωσης. Το μαγγάνιο απαιτείται για την ανάπτυξη των οστών και του χόνδρου.
Ερευνητές τιτ Washington University School of Medicine, στο Σαιντ Λούις, βρήκαν ότι τα παιδιά με σοβαρή σκολίωση έχουν διπλάσια πιθανότητα να φέρουν μια παραλλαγή ενός γονιδίου που καθιστά δύσκολο για τα κύτταρά τους να προσλάβουν από τη διατροφή το μαγγάνιο.
«Η μελέτη μας συνδέει τη σκολίωση με κάτι που μπορεί να τροποποιηθεί με τη διατροφή», δήλωσε η Christina Gurnett, καθηγήτρια νευρολογίας, ορθοπαιδικής χειρουργικής και παιδιατρικής. «Αλλά δεν θέλουμε οι άνθρωποι να αρχίσουν τα συμπληρώματα μαγγανίου επειδή γνωρίζουμε ότι το πολύ μαγγάνιο μπορεί να είναι επιβλαβές». Από την άλλη πλευρά, είναι δύσκολο να προκληθεί τοξικότητα μαγγανίου από τα τρόφιμα διότι μόνο ένα μικρό ποσοστό διατροφικού μαγγανίου απορροφάται.
Οι περιπτώσεις σκολίωσης τείνουν να συσσωρεύονται σε οικογένειες αλλά όχι με έναν απλό τρόπο, γεγονός που υποδηλώνει ότι πολλά διαφορετικά γονίδια έχουν ένα μικρό ρόλο στον κίνδυνο της νόσου.
Για τον εντοπισμό αυτών των γονιδίων, η Gurnett και η ερευνητική ομάδα της εξέτασαν όλα τα γονίδια σε 457 παιδιά με σοβαρή σκολίωση και σε 987 παιδιά χωρίς σκολίωση. Και διαπίστωσαν μια παραλλαγή στο γονίδιο SLC39A8 στο 6% των παιδιών χωρίς πρόβλημα και στο 12% των παιδιών με σοβαρή σκολίωση. Μια δεύτερη ανάλυση έγινε σε ξεχωριστή ομάδα 1.095 υγιών παιδιών και 841 παιδιών με μέτρια έως σοβαρή σκολίωση. Διαπιστώθηκε ξανά ότι τα παιδιά με σκολίωση ήταν δύο φορές πιο πιθανό να φέρουν αυτή την παραλλαγή.
Αυτό το γονίδιο δεν έχει μελετηθεί πολύ, αλλά υπάρχουν αναφορές ότι βοηθά τα κύτταρα να λαμβάνουν μεταλλικά στοιχεία όπως ο ψευδάργυρος, ο σίδηρος και το μαγγάνιο. Οι ερευνητές βρήκαν ότι τα ανθρώπινα κύτταρα με την παραλλαγή του γονιδίου προσλαμβάνουν με επιτυχία ψευδάργυρο και σίδηρο αλλά αποτυγχάνουν να προσλάβουν μαγγάνιο. Ανακάλυψαν επίσης ότι τα παιδιά με την παραλλαγή του γονιδίου είχαν αρκετά χαμηλότερα επίπεδα μαγγανίου στο αίμα τους.
Οι ερευνητές είπαν πως ίσως πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται τις διατροφικές θεραπείες για μερικά παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο.
Το μαγγάνιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο για το σώμα αλλά σε υψηλή δοσολογία μπορεί να προκληθεί μαγγανισμός, μια μόνιμη νευρολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από τρέμουλο και δυσκολία στο περπάτημα, καθώς και ψυχιατρικά συμπτώματα όπως επιθετικότητα και παραισθήσεις. Το ιχνοστοιχείο έχει επίσης συνδεθεί με τη νόσο Πάρκινσον, τη σχιζοφρένεια και την υψηλή αρτηριακή πίεση.
Από την άλλη πλευρά, η ανεπάρκεια μαγγανίου σπάνια παρατηρείται στους ανθρώπους επειδή το σώμα χρειάζεται ελάχιστες ποσότητες οι οποίες μπορούν να ληφθούν εύκολα από τη διατροφή. Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι η έλλειψη μαγγανίου μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα μεταβολισμού του λίπους και της ζάχαρης, σε εξασθένιση της ανάπτυξης, σε δυσκολία στο περπάτημα και σε κύρτωση της σπονδυλικής στήλης.
Τα παιδιά με τη γενετική παραλλαγή δεν είχαν ανεπάρκεια μαγγανίου, αλλά μπορεί να μην ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσουν το μαγγάνιο αποτελεσματικά.
Η γενετική παραλλαγή δεν εμποδίζει το γονίδιο να λειτουργήσει εξ ολοκλήρου, απλά δεν λειτουργεί άριστα, είπαν οι ερευνητές. Οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται ένα ορισμένο επίπεδο μαγγανίου στο αίμα τους, αλλά αν έχετε μια κακή παραλλαγή γονιδίων, ίσως χρειάζεστε μεγαλύτερη ποσότητα πρόσληψης από τη διατροφή. Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε μαγγάνιο περιλαμβάνουν τα καρύδια πεκάν, φύτρα σίτου, γλυκοπατάτες, καρύδια, καστανό ρύζι, φασόλια λίμα, ρεβίθια, σπανάκι, ανανά και πράσινο τσάι. Για τα περισσότερα άτομα, η επαρκής πρόσληψη μαγγανίου είναι 2,3 mg την ημέρα για τους άνδρες και 1,8 mg για τις γυναίκες.
