Όταν πρόκειται για τη διαχείριση των διαταραχών άγχους, ο Μάκβεθ του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ είχε το σωστό αντίδοτο, αποκαλώντας τον ύπνο ως «βάλσαμο των ανήσυχων μυαλών». Πράγματι, ο ύπνος είναι αγχολυτικός. Η καλύτερη γέφυρα ανάμεσα στην απελπισία και την ελπίδα είναι μια καλή νύχτα ύπνου.
Ο τύπος του ύπνου που είναι περισσότερο ικανός να ηρεμήσει και να επαναφέρει τον ανήσυχο εγκέφαλο στη σωστή του λειτουργία είναι ο βαθύς ύπνος, γνωστός ως (NREM: non-rapid eye movement). Ο ύπνος NREM είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι νευρικές ταλαντώσεις γίνονται πολύ συγχρονισμένες και πέφτει η αρτηριακή πίεση.
Ενώ μια πλήρης νύχτα ύπνου σταθεροποιεί τα συναισθήματα, μια άγρυπνη νύχτα μπορεί να προκαλέσει αύξηση κατά 30% των επιπέδων άγχους, σύμφωνα με ερευνητές του University of California, στο Berkeley.
“Έχουμε εντοπίσει μια νέα λειτουργία του ύπνου, η οποία μειώνει το άγχος τη νύχτα με την αναδιοργάνωση των συνδέσεων στον εγκέφαλο”, δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Matthew Walker, καθηγητής νευροεπιστήμης και ψυχολογίας. “Ο βαθύς ύπνος φαίνεται να είναι ο φυσικός αναστολέας άγχους, εφόσον συμβαίνει κάθε βράδυ”.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature Human Behavior, παρέχουν μια από τις ισχυρότερες νευρικές σχέσεις μεταξύ ύπνου και άγχους μέχρι σήμερα. Επισημαίνουν επίσης τον ύπνο ως ένα φυσικό φάρμακο για διαταραχές άγχους που έχουν διαγνωσθεί σε περίπου 40 εκατομμύρια Αμερικανούς ενήλικες και αυξάνονται μεταξύ των παιδιών και των εφήβων.
“Η μελέτη μας δείχνει έντονα ότι ο ανεπαρκής ύπνος ενισχύει τα επίπεδα άγχους. Αντίθετα, ο βαθύς ύπνος συμβάλλει στη μείωση του άγχους”, δήλωσε η Eti Ben Simon, μεταδιδακτορική συνεργάτης στο Κέντρο Ανθρώπινου Ύπνου University of California.
Σε μια σειρά πειραμάτων στις οποίες οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τη λειτουργική μαγνητική τομογραφία και την πολυσωματογραφία, μεταξύ άλλων, επί των εγκεφάλων 18 νεαρών ενηλίκων μετά από μια πλήρη νύχτα ύπνου και πάλι μετά από μια άγρυπνη νύχτα, καταγράφηκαν τα επίπεδα άγχους μετά από κάθε συνεδρία μέσω ενός ειδικού ερωτηματολογίου.
Μετά από μια νύχτα χωρίς ύπνο, οι εγκεφαλικές ανιχνεύσεις έδειξαν διακοπή του μεσαίου προμετωπιαίου φλοιού, που κανονικά βοηθάει να διατηρηθεί το άγχος μας υπό έλεγχο, ενώ τα βαθύτερα συναισθηματικά κέντρα του εγκεφάλου ήταν υπερβολικά ενεργά. “Χωρίς ύπνο, είναι σχεδόν σαν ο εγκέφαλος να είναι πολύ βαρύς στο πεντάλ του συναισθηματικού επιταχυντή και χωρίς καλά φρένα”, δήλωσε ο Walker.
Μετά από μια πλήρη νύχτα ύπνου, κατά τη διάρκεια της οποίας μετρήθηκαν τα εγκεφαλικά κύματα των συμμετεχόντων μέσω ηλεκτροδίων τοποθετημένων στα κεφάλια τους, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα επίπεδα άγχους μειώθηκαν σημαντικά, ειδικά για εκείνους που είχαν περισσότερο ύπνο NREM.
“Ο βαθύς ύπνος αποκαθιστά τον προμετωπιαίο μηχανισμό του εγκεφάλου που ρυθμίζει τα συναισθήματά μας, μειώνοντας τη συναισθηματική και φυσιολογική αντίδραση, εμποδίζοντας την κλιμάκωση του άγχους”, δήλωσε η Simon.
Πέρα από τη μέτρηση της σχέσης ύπνου-άγχους στους 18 αρχικούς συμμετέχοντες στη μελέτη, οι ερευνητές επανέλαβαν τα αποτελέσματα σε μια άλλη μελέτη άλλων 30 ατόμων. Σε όλους τους συμμετέχοντες, τα αποτελέσματα έδειξαν πάλι ότι εκείνοι που είχαν περισσότερο νυχτερινό ύπνο είχαν χαμηλότερα επίπεδα άγχους την επόμενη μέρα.
Εκτός από τα εργαστηριακά πειράματα, οι ερευνητές διεξήγαγαν μια ηλεκτρονική μελέτη στην οποία παρακολούθησαν 280 άτομα όλων των ηλικιών σχετικά με το πώς αλλάζουν τα επίπεδα του ύπνου και του άγχους σε τέσσερις συνεχόμενες ημέρες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ποσότητα και η ποιότητα του ύπνου από τη μια νύχτα στην άλλη προέβλεπαν πόσο ανήσυχοι αισθάνονταν την επόμενη μέρα. Ακόμα και μικρές αλλαγές στον ύπνο επηρέασαν τα επίπεδα του άγχους τους.
“Τα άτομα με διαταραχές άγχους συνηθίζουν να αναφέρουν διαταραχές στον ύπνο, αλλά σπάνια η βελτίωση του ύπνου είναι μια σύσταση για τη μείωση του άγχους”, δήλωσε η Simon. “Η μελέτη μας όχι μόνο καθιερώνει αιτιώδη συνάφεια μεταξύ ύπνου και άγχους, αλλά εντοπίζει και το είδος του ύπνου (NREM) που χρειαζόμαστε για να ηρεμήσουμε τον υπερβολικά ανήσυχο εγκέφαλο”.
