Η παχυσαρκία μειώνει το προσδόκιμο ζωής κατά 5,8 έτη στους άνδρες και κατά 7,1 έτη στις γυναίκες μετά την ηλικία των 40 ετών. Το μικρότερο προσδόκιμο ζωής οφείλεται στο γεγονός ότι η παχυσαρκία επιταχύνει τη γήρανση σε πολλαπλά επίπεδα, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Obesity Reviews.
Τα στοιχεία για την παχυσαρκία σχεδόν τριπλασιάστηκαν από το 1975 για τους ενήλικες. Στα παιδιά και τους εφήβους, τα στατιστικά είναι ακόμη χειρότερα. Σε όλο τον κόσμο, πάνω από 1,9 δισεκατομμύρια ενήλικες και 380 εκατομμύρια παιδιά είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι (οι ενήλικες παχύσαρκοι είναι πάνω από 603 εκατομμύρια και τα παχύσαρκα παιδιά πάνω από 107 εκατομμύρια σύμφωνα με στοιχεία του 2015).
Τι γίνεται λάθος εδώ; Ίσως είδαμε την επιδημία της παχυσαρκίας με λάθος τρόπο, λένε οι επιστήμονες. Σε μια νέα μελέτη, προτείνουν -κάπως προκλητικά- ότι μας έχει διαφύγει αυτό που πραγματικά είναι η παχυσαρκία. Είναι ουσιαστικά μια μορφή πρόωρης γήρανσης, κάτι που θέτει σε κίνδυνο την υγεία και συντομεύει τη ζωή με τρόπους που είναι παρόμοιοι με τις αναπόφευκτες διαδικασίες γήρανσης που σχετίζονται με την ηλικία. Για παράδειγμα, η παχυσαρκία, επιταχύνει τη γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος -αργότερα η μείωση του βάρους δεν αντιστρέφει πάντα τη διαδικασία.
«Το επιχείρημά μας είναι ότι η παχυσαρκία παραλληλίζει τη γήρανση», λέει η κλινική διατροφολόγος Sylvia Santosa από το Πανεπιστήμιο Concordia του Καναδά. «Πράγματι, οι μηχανισμοί με τους οποίους αναπτύσσονται οι συννοσηρότητες της παχυσαρκίας και της γήρανσης είναι παρόμοιες».
Οι ερευνητές εξέτασαν πάνω από 200 μελέτες για τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας, την επίδραση στα κύτταρα, στο ανοσοποιητικό, στη γνωστική ικανότητα και πολλά άλλα. Η Santosa είπε ότι η έμπνευση για αυτή τη μελέτη ήρθε όταν συνειδητοποίησε πόσα παιδιά με παχυσαρκία έχουν αναπτύξει ασθένειες ενηλίκων όπως η υπέρταση, η υψηλή LDL χοληστερόλη και o διαβήτης τύπου 2. Συνειδητοποίησε επίσης ότι οι συννοσηρότητες της παχυσαρκίας ήταν παρόμοιες με αυτές της γήρανσης.
Το αποτέλεσμα της ανάλυσης είναι ότι η παχυσαρκία προδιαθέτει για πρώιμη εμφάνιση χρόνιων ασθενειών. Οι ερευνητές αναφέρουν παραδείγματα πιθανών μηχανισμών επιτάχυνσης της γήρανσης, μεταξύ των οποίων τη μιτοχονδριακή δυσλειτουργία, την αυτοφαγία, τη συστηματική φλεγμονή και τη αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Οι επιδράσεις της παχυσαρκίας στο ανοσοποιητικό σύστημα επηρεάζουν την ευαισθησία σε ασθένειες όπως η γρίπη, η οποία έχει μεγαλύτερες συνέπειες στα άτομα με παχυσαρκία. Επίσης, οι παχύσαρκοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο σαρκοπενίας, κατά την οποία υπάρχει προοδευτική μείωση της μυϊκής μάζας και της δύναμης -και αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό της γήρανσης.
Αναφέρουν επίσης το φαινόμενο της σμίκρυνσης των τελομερών, τα οποία δρουν ως προστατευτικά “καλύμματα” στα άκρα των χρωμοσωμάτων και το μήκος τους συνδέεται με τη μακροζωία.
Πηγή: Bjorn T. Tam, Jose A. Morais, Sylvia Santosa. Obesity and ageing: Two sides of the same coin. Obesity Reviews, 2020; DOI: 10.1111/obr.12991
