Το να περνάτε χρόνο σε εξωτερικούς χώρους κάνοντας αθλήματα, χαλαρώνοντας και διασκεδάζοντας είναι ένα σημαντικό μέρος του τρόπου ζωής. Η έκθεση στον ήλιο μπορεί να βοηθήσει το σώμα σας να παράγει βιταμίνη D που βοηθά στη διατήρηση των οστών, των δοντιών και των μυών. Επίσης σας κάνει να αισθάνεστε καλά λόγω μιας ορμόνης που ονομάζεται σεροτονίνη που βοηθά να έχετε καλό ύπνο. Αλλά η υπερβολική έκθεση στον ήλιο προκαλεί εγκαύματα και αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος. Οδηγεί επίσης σε ρυτίδες, λεπτές γραμμές και μελάγχρωση ως αποτέλεσμα της βλάβης από τον ήλιο.
Οι περισσότεροι καρκίνοι του δέρματος προκαλούνται από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο και κυρίως την υπεριώδη ακτινοβολία (UV) που μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις στο DNA των καρκινικών κυττάρων. Αυτό προκαλεί καρκίνο του δέρματος, με το μελάνωμα είναι είναι το πιο θανατηφόρο είδος. Ο κίνδυνος καρκίνου του δέρματος εξαρτάται από μερικά πράγματα, όπως το οικογενειακό ιστορικό, το προσωπικό ιστορικό καρκίνου του δέρματος, την έκθεση στον ήλιο και το χρώμα του δέρματος. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν τον μεγάλο αριθμό σπίλων (ελιών) και την προχωρημένη ηλικία.
Σκούρο χρώμα δέρματος
Ένας σημαντικός παράγοντας αυξημένου κινδύνου μελανώματος είναι η χρωστική ουσία του δέρματος, η μελανίνη. Η μελανίνη είναι ένα φυσικό αντηλιακό που μας προστατεύει από τις ακτίνες UV. Άτομα με πολύ σκούρο χρώμα δέρματος μπορεί να νοσήσουν από καρκίνο του δέρματος, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι αυτό συμβαίνει λόγω ηλιακού εγκαύματος ή έκθεσης στον ήλιο. Στις ΗΠΑ, το μελάνωμα είναι 30 φορές πιο συχνό στους λευκούς από ό,τι στους μαύρους και αυτό δείχνει πόσο σημαντική μπορεί να είναι η μελανίνη. Στους μαύρους ανθρώπους, το μελάνωμα αναπτύσσεται συνήθως σε μέρη του σώματος που δεν εκτίθενται στον ήλιο, όπως οι παλάμες των χεριών και τα πέλματα των ποδιών -όπως είναι γνωστό, ο Bob Marley πέθανε από μελάνωμα στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού του. Αυτό ονομάζεται «μελάνωμα των άκρων» και το αντηλιακό δεν θα κάνει τίποτα για να μειώσει τον κίνδυνο. Ακόμη και μεταξύ των λευκών ανθρώπων, δεν υπάρχει σχέση μεταξύ της έκθεσης στον ήλιο και του κινδύνου εμφάνισης μελανώματος των άκρων.
Τα μηνύματα δημόσιας υγείας που προωθούνται από πολλούς γιατρούς και ομάδες δημόσιας υγείας σχετικά με τις συστάσεις για τα αντηλιακά σε άτομα με σκούρο δέρμα δεν υποστηρίζονται από τα διαθέσιμα στοιχεία. Σίγουρα, ακόμα και τα άτομα με πολύ σκούρο χρώμα μπορούν να εμφανίσουν μελάνωμα, αλλά ο κίνδυνος είναι χαμηλός -για την αναλογία, οι άνδρες μπορούν να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού, αλλά δεν προωθείται η μαστογραφία ως στρατηγική για την καταπολέμηση του καρκίνου του μαστού στους άνδρες.
Το 2020 μια ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε μια ανασκόπηση της δημοσιευμένης βιβλιογραφίας που σχετίζεται με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία και το μελάνωμα σε έγχρωμα άτομα. Από τις 13 μελέτες που πληρούσαν τα κριτήρια συμπερίληψης, οι 11 δεν έδειξαν συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία και του μελανώματος. Δυστυχώς, καμία από αυτές τις μελέτες δεν μέτρησε τις συγκεντρώσεις μελανίνης σ’ αυτά τα άτομα. Φυσικά, η υπεριώδης ακτινοβολία επηρεάζει το σκούρο δέρμα και μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο DNA, ωστόσο, η ζημιά είναι μικρότερη κατά 7-8 φορές από τη ζημιά που προκαλείται στο λευκό δέρμα, δεδομένης της αυξημένης μελανίνης.
Λευκό χρώμα δέρματος
Από την άλλη πλευρά, τα άτομα με λευκό δέρμα κινδυνεύουν από καρκίνο του δέρματος που προκαλείται από τις ακτίνες UV. Τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο θα πρέπει να προστατεύονται από τον ήλιο για να μειώσουν τις πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του δέρματος. Όποιος θέλει να προστατευτεί από βλάβες από τον ήλιο, όπως ρυτίδες που δεν ενέχουν κίνδυνο για την υγεία -αλλά παραμορφώνουν ή χρωματίζουν το δέρμα- θα πρέπει να έχει αντηλιακή προστασία.
Η προστασία είναι σημαντική σε όλες τις εποχές του χρόνου, όχι μόνο το καλοκαίρι. Οι ακτίνες UV μπορεί να είναι επιβλαβείς και σε ψυχρότερες εποχές καθώς και όταν ο ουρανός είναι συννεφιασμένος. Οι ακτίνες UV μπορούν επίσης να αντανακλούν επιφάνειες όπως το νερό, η άμμος, το χιόνι και το τσιμέντο. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε αντηλιακή προστασία σε μέρη όπως η παραλία για να προστατευτείτε από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο.
Οι απλούστεροι τρόποι προστασίας είναι να φοράτε ρούχα που να καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερο το σώμα σας (χέρια, σώμα και πόδια) και να φοράτε γυαλιά ηλίου και καπέλο. Αυτά τα φυσικά εμπόδια βοηθούν στο να σταματήσουν οι περισσότερες από τις ηλιακές UV να φτάσουν στο δέρμα σας. Τα ανοιχτόχρωμα ρούχα προσφέρουν λιγότερη αντηλιακή προστασία από τα πιο σκούρα χρώματα, τα οποία απορροφούν περισσότερη ακτινοβολία UV.
Το αντηλιακό είναι η επόμενη σειρά προστασίας για μέρη που δεν μπορούν να καλυφθούν πλήρως με ρούχα, όπως το πρόσωπο. Ενώ το αντηλιακό μπορεί να μην είναι σημαντικό για την πρόληψη του μελανώματος στους μαύρους ανθρώπους -δεν έχουμε ακούσει ποτέ για επιδημία μελανώματος στην υποσαχάρια Αφρική- τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά για τους λευκούς. Προσπαθήστε να χρησιμοποιήσετε ένα αντηλιακό με υψηλό παράγοντα αντηλιακής προστασίας -το SPF 50 θεωρείται ότι προσφέρει καλή προστασία- αλλά όποιο αντηλιακό να αγοράσετε και να εφαρμόσετε είναι καλύτερο από το να μην χρησιμοποιήσετε καθόλου. Πρέπει να το εφαρμόζετε συχνά, ειδικά μετά από κολύμπι ή εφίδρωση.
Το μαύρισμα σε εσωτερικούς χώρους χρησιμοποιώντας σολάριουμ ή λάμπα ηλίου για να μαυρίσει το δέρμα σάς εκθέτει σε υψηλά επίπεδα υπεριωδών ακτίνων. Το να περνάτε χρόνο σε μια τέτοια ξαπλώστρα μπορεί να οδηγήσει σε εγκαύματα. Αρκετές μελέτες έχουν βρει ότι η χρήση ξαπλώστρας προκαλεί μελάνωμα. Το μαύρισμα δεν δεν είναι καλό για το δέρμα γιατί στην πραγματικότητα υποδηλώνει βλάβες στο DNA -και κάποιες από αυτές μπορεί να μην επισκευάζονται από το σώμα.
