Με παγκόσμιες εκτιμήσεις για 1,4 εκατομμύρια νέες διαγνώσεις ετησίως, ο καρκίνος του προστάτη είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος και η πέμπτη αιτία θανάτου στους άνδρες. Αν και ο καρκίνος αυτός έχει υψηλή παγκόσμια επίπτωση και θνησιμότητα, οι παράγοντες που τον προκαλούν παραμένουν ελλιπώς κατανοητοί. Η αναγνώριση των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας.
Τίθενται ερωτήσεις σχετικά με τα διατροφικά σχήματα και τα συμπληρώματα διατροφής και τη συσχέτισή τους με τον καρκίνο του προστάτη. Παίζει ρόλο το φλεγμονώδες δυναμικό ορισμένων διατροφών; Μπορεί ο περιορισμός των υδατανθράκων να επηρεάσει την ανάπτυξη του όγκου; Είναι οι δίαιτες που μιμούνται τη νηστεία αποτελεσματικές;
Η αναζήτηση ενός συμπληρώματος διατροφής με προληπτικά αποτελέσματα για τον καρκίνο του προστάτη δεν έχει ακόμη αποφέρει ευνοϊκά αποτελέσματα. Αν και λείπουν σαφή στοιχεία για τη συνιστώμενη χρήση, η αναζήτηση για συμπληρώματα πρόληψης συνεχίζεται με τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο; Ποια είναι η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και υποτροπής του εν λόγω καρκίνου;
Υπάρχουν ορισμένες απαντήσεις από μελέτες που δημοσιεύθηκαν από τον Μάρτιο του 2021 έως τον Μάιο του 2022.
- Έχουν υπάρξει αντικρουόμενες μελέτες σχετικά με τη σχέση των ωμέγα-3 λιπαρών και του καρκίνου του προστάτη. Ορισμένα στοιχεία έδειξαν ότι τα ωμέγα-3 μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης επιθετικού καρκίνου του προστάτη, ενώ άλλα δεν έχουν βρει συσχέτιση. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2013 ανέφερε πιθανή σχέση μεταξύ υψηλών επιπέδων ωμέγα-3 λιπαρών και αυξημένου κινδύνου. Ωστόσο, αυτή η μελέτη είχε περιορισμούς και δεν καθιέρωσε μια σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Μια ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Cancer το 2016 ανέλυσε πολλαπλές μελέτες και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία που να υποστηρίζουν τον ισχυρισμό ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά αυξάνουν τον καρκίνο του προστάτη. Σε πρόσφατη μελέτη, η συμπλήρωση δοκοσαεξανοϊκού οξέος (DHA) μείωσε την ανάπτυξη του όγκου σε ποντίκια που τρέφονταν με ωμέγα-3 λιπαρά σε σύγκριση με τα ποντίκια που τρέφονταν με ωμέγα-6 λιπαρά. Το DHA μείωσε τη διήθηση των μακροφάγων Μ2, την εξαρτώμενη από τα μακροφάγα Μ2 αγγειογένεση και την ενεργοποίηση των Τ κυττάρων. Αυτά τα δεδομένα παρέχουν κάποια μηχανιστική κατανόηση της δυνατότητας των ωμέγα-3 λιπαρών να τροποποιούν το μικροπεριβάλλον του όγκου και επομένως να επιβραδύνουν την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη. Το θέμα αυτό απαιτεί περαιτέρω έρευνα.
- Η διατροφή μπορεί να αυξάνει τη γενική φλεγμονή στο σώμα αλλά μπορεί και να την μειώνει, ανάλογα. Αυτή που την αυξάνει φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Σε μια πληθυσμιακή μελέτη που περιέλαβε 928 άτομα με καρκίνο του προστάτη και 1.278 υγιή άτομα, οι ασθενείς είχαν υψηλότερες μέσες τιμές ενός δείκτη που ονομάζεται Φλεγμονώδης Διατροφικός Δείκτης ή DII (Dietary Inflammatory Index), αν και η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική.
- Σε μια μελέτη, η υψηλότερη πρόσληψη λαχανικών και η κατανάλωση τσαγιού συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη, ενώ η υψηλότερη πρόσληψη λίπους συνδέθηκε με υψηλότερο κίνδυνο. Υπήρχαν μη σημαντικές, στατιστικά, τάσεις για την κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, την κατανάλωση κόκκινου κρέατος και τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) ≥25–30 kg/m2 που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο.
- Το παράδοξο της παχυσαρκίας έχει εντοπιστεί και στον μεταστατικό ανθεκτικό στον ευνουχισμό καρκίνο του προστάτη. Σε ανάλυση που χρησιμοποίησε δεδομένα από τρεις τυχαιοποιημένες δοκιμές, βρέθηκε ότι η παχυσαρκία σχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του προστάτη. Αυτά τα δεδομένα δείχνουν ότι, σε αντίθεση με τα ευρήματα για τον καρκίνο του προστάτη πρώιμου σταδίου, η παχυσαρκία στο τελευταίο στάδιο θα μπορούσε να είναι ένα καλό προγνωστικό σημάδι, αν και οι μηχανισμοί είναι ασαφείς.
- Πιθανόν η κετογένεση να επιβραδύνει την ανάπτυξη του όγκου. Τα στοιχεία δείχνουν τη δυνατότητα της κετογένεσης και των μεταβολιτών του κύκλου Krebs να επιβραδύνουν την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη, αν και αυτό απαιτεί περισσότερη μελέτη.
- Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2023, οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η αυξημένη πρόσληψη τρανς-λιπαρών οξέων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη.
Αν και η έρευνα που συνδέει τη διατροφή και τον καρκίνο δεν είναι νέα, οι πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι οι διατροφικοί παράγοντες και η παχυσαρκία συνδέονται με τον κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη και με τα αποτελέσματά του. Αλλά ενώ τα ωμέγα-3 λιπαρά και ο Φλεγμονώδης Διατροφικός Δείκτης έχουν μελετηθεί εδώ και αρκετά χρόνια, ο ρόλος τους δεν είναι ακόμα ξεκάθαρος. Οι δίαιτες που μιμούνται τη νηστεία και οι δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων παραμένουν ένα «καυτό» θέμα. Σε δύο μελέτες που επικεντρώθηκαν στην παχυσαρκία, -ορίστηκε από τον ΔΜΣ- το αποτέλεσμα παραμένει αμφισβητήσιμο. Δεν αποτελεί έκπληξη, η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και καρκίνου να παραμένει εξαρτώμενη από το πλαίσιο, καθώς θα μπορούσε να βοηθήσει ή να εμποδίσει την πρόγνωση του καρκίνου του προστάτη με βάση το στάδιο της νόσου.
