Σε μια 12-εβδομάδων τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή που έγινε από Έλληνες ερευνητές σε ηλικιωμένους (μέση ηλικία 60 ετών) με διαβήτη τύπου 2 και σημάδια σαρκοπενίας, η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες βελτίωσε τη σωματική λειτουργία και απέτρεψε τη μείωση της μυϊκής μάζας.
Στους 26 συμμετέχοντες ανατέθηκε να ακολουθήσουν είτε μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (1,2–1,5 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα) είτε μια δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (0,8–1,0 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα).
Μετά από 12 εβδομάδες, η μυϊκή μάζα της στην περιφέρεια (χέρια και πόδια) μειώθηκε στην ομάδα με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (-1,8 κιλά) σε σύγκριση με την ομάδα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (+0,5 κιλά).
Η σωματική λειτουργία βελτιώθηκε στην ομάδα με υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες σε σύγκριση με την ομάδα με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, όπως αποδεικνύεται από βελτιώσεις στη δύναμη λαβής, την ταχύτητα βάδισης και την απόδοση σε μια δοκιμασία ισορροπίας. Δεν υπήρξε διαφορά μεταξύ των ομάδων ως προς την απόδοση στη δοκιμασία καθίσματος-όρθιας στάσης.
Η γενική εικόνα
Ο μυϊκός ιστός ανανεώνεται συνεχώς, με τους ρυθμούς σύνθεσης μυϊκής πρωτεΐνης (MPS) και διάσπασης μυϊκής πρωτεΐνης να κυμαίνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η ισορροπία μεταξύ αυτών των διεργασιών υπαγορεύει αλλαγές στη μυϊκή μάζα. Η μυϊκή πρωτεϊνική σύνθεση πρέπει να υπερβαίνει τη διάσπαση μυϊκής πρωτεΐνης για να συμβεί αύξηση της μυϊκής μάζας.
Οι μειώσεις στη μυϊκή μάζα, τη δύναμη και τη σωματική λειτουργία που σχετίζονται με τη γήρανση προκαλούνται από μια πληθώρα παραγόντων. Ένας τέτοιος παράγοντας είναι η αναβολική αντίσταση, η οποία αναφέρεται σε μια αμβλυμένη απόκριση στην μυϊκή πρωτεϊνική σύνθεση -εάν ένας νεαρός ενήλικας και ένας μεγαλύτερος ενήλικας καταναλώνουν 20 γραμμάρια πρωτεΐνης, η μυϊκή πρωτεϊνική σύνθεση θα είναι γενικά χαμηλότερη στον μεγαλύτερο ενήλικα.
Λόγω αυτού του φαινομένου, οι ηλικιωμένοι επωφελούνται από την κατανάλωση περισσότερης πρωτεΐνης. Έχει αποδειχθεί ότι οι νεαροί ενήλικες είναι σε θέση να επιτύχουν μέγιστη απόκριση στη μυϊκή πρωτεϊνική σύνθεση μετά από ένα γεύμα με δόση πρωτεΐνης περίπου 0,24 γραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους (g/kg), αλλά οι ηλικιωμένοι χρειάζονται περίπου 0,40 g/kg.
Στην τρέχουσα μελέτη, η ομάδα με τη χαμηλότερη πρωτεΐνη κατανάλωσε περίπου τη συνιστώμενη διαιτητική δόση (ΣΗΠ) για την πρόσληψη πρωτεΐνης (0,8 g/kg/ημέρα για ενήλικες), η οποία είναι η ποσότητα που εκτιμάται ότι καλύπτει τις βασικές διατροφικές απαιτήσεις και αποφεύγει τις ελλείψεις για το 97,5% των ενηλίκων. Η ΣΗΠ δεν προορίζεται να αποτελέσει εκτίμηση της ποσότητας πρωτεΐνης που απαιτείται για τη βελτιστοποίηση της υγείας των σκελετικών μυών. Τελικά, υπήρξε μείωση της μυϊκής μάζας και της δύναμης λαβής στην ομάδα με τη χαμηλότερη πρωτεΐνη σε σύγκριση με την αρχική τιμή και την ομάδα με την υψηλότερη πρωτεΐνη.
Προς υποστήριξη αυτών των ευρημάτων, μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή σε ηλικιωμένους ενήλικες διαπίστωσε ότι η ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης 1,5 g/kg παρήγαγε σημαντικά μεγαλύτερο ρυθμό MPS σε διάστημα 22 ωρών σε σύγκριση με 0,8 g/kg, και μακροπρόθεσμες μελέτες σε ηλικιωμένους έχουν αναφέρει ότι η συνήθης κατανάλωση της ΣΗΠ πρωτεΐνης σχετίζεται με μείωση της μυϊκής μάζας με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον, μια μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών που δημοσιεύθηκε το 2020 ανέφερε ότι η πρόσληψη πρωτεΐνης που υπερέβαινε τη ΣΗΠ (1,3 g/kg, κατά μέσο όρο) αύξησε τη μυϊκή μάζα σε σύγκριση με τη ΣΗΠ.
Προφανώς, οι ενήλικες ωφελούνται από την κατανάλωση περισσότερης πρωτεΐνης από την ΣΗΠ, και τα αποτελέσματα της τρέχουσαν μελέτης προσθέτουν σε ένα σύνολο στοιχείων που καταδεικνύουν ότι η ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης των ηλικιωμένων ενηλίκων πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,2 g/kg, μια ποσότητα που δεν επιτυγχάνουν πολλοί ηλικιωμένοι ενήλικες. Παρ’ όλα αυτά, θα μπορούσε μια πρόσληψη πρωτεΐνης υψηλότερη από αυτήν που αξιολογήθηκε στη συνοπτική μελέτη να είναι ακόμη πιο ωφέλιμη;
Υπάρχει έλλειψη μελετών για αυτό το θέμα σε ηλικιωμένους, αλλά μια μελέτη 24 εβδομάδων σε συμμετέχοντες ηλικίας 50 έως 70 ετών ανέφερε ότι μια ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης 1,6 g/kg αύξησε τη μυϊκή μάζα σε σύγκριση με μια ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης 1,2 g/kg. Παρόλο που απαιτούνται περαιτέρω μελέτες σε ηλικιωμένους ενήλικες με παρόμοιο σχεδιασμό, μπορούν να ληφθούν πληροφορίες από μελέτες που διεξήχθησαν κυρίως σε νεότερους ενήλικες.
Σε αυτόν τον πληθυσμό, έχει αποδειχθεί ότι η ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης τουλάχιστον 1,6 g/kg μεγιστοποιεί την αύξηση του μεγέθους και της δύναμης των μυών και σύμφωνα με μια μετα-ανάλυση, υπάρχει μια σχέση δόσης-απόκρισης, που σημαίνει ότι η μεγαλύτερη πρόσληψη πρωτεΐνης (έως 3,5 g/kg/ημέρα) σχετίζεται με μεγαλύτερες αυξήσεις στη μυϊκή μάζα.
Πηγή: Tagawa et al., 2020, Nutr Rev.
Επειδή δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι αυτά τα ευρήματα δεν θα μεταφράζονταν σε ηλικιωμένους ενήλικες -οι ηλικιωμένοι μπορούν να επωφεληθούν από ακόμη περισσότερη πρωτεΐνη λόγω της αναβολικής αντίστασης- τα άτομα που ενδιαφέρονται να κάνουν ό,τι μπορούν για να μετριάσουν τη μείωση της μυϊκής μάζας που σχετίζεται με τη γήρανση θα πρέπει να είναι προσεκτικά και να επιδιώκουν μια ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης τουλάχιστον 1,6 g/kg.
