Όταν οι υπερδρομείς φορούν τα κορδόνια τους για αγώνες που εκτείνονται σε εκατοντάδες μίλια και ημέρες, δεν δοκιμάζουν απλώς το ψυχικό τους σθένος και τη μυϊκή τους δύναμη -διερευνούν τα όρια της ανθρώπινης βιολογίας.
Σε δημοσίευσή τους στο Current Biology, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ακόμη και οι πιο ακραίοι αθλητές δεν μπορούν να ξεπεράσουν ένα μέσο “μεταβολικό ανώτατο όριο” 2,5 φορές τον βασικό μεταβολικό ρυθμό (BMR) τους σε ενεργειακή δαπάνη.
Το μεταβολικό ανώτατο όριο αντιπροσωπεύει τον μέγιστο αριθμό θερμίδων που μπορεί να κάψει ένα σώμα. Προηγούμενη έρευνα έδειξε ότι οι άνθρωποι μπορούν να κάψουν έως και 10 φορές τον BMR τους, ή την ελάχιστη ενέργεια που απαιτείται ενώ βρίσκονται σε ηρεμία, για σύντομες εκρήξεις.
«Κάθε ζωντανός οργανισμός έχει ένα μεταβολικό όριο, αλλά το ερώτημα είναι ποιος ακριβώς είναι αυτός ο αριθμός και τι τον περιορίζει», λέει ο επικεφαλής συγγραφέας και ανθρωπολόγος Andrew Best του Κολλεγίου Φιλελεύθερων Τεχνών της Μασαχουσέτης, ο οποίος είναι επίσης αθλητής αντοχής. Μεταξύ των ερευνητών ήταν και ο Herman Pontzer.
«Για να μάθουμε, ρωτήσαμε, αν έχουμε μια ομάδα πραγματικά ανταγωνιστικών υπεραθλητών, μπορούν να σπάσουν αυτό το προτεινόμενο μεταβολικό όριο;»
Ερευνητές παρακολούθησαν τον υπερδρομέα Joe McConaughey στον υπερμαραθώνιο Cocodona 250 του 2022 για να μετρήσουν πόση ενέργεια μπορεί να κάψει το ανθρώπινο σώμα κατά τη διάρκεια ενός αγώνα ακραίας αντοχής.
Οι ερευνητές στρατολόγησαν 14 υπεραθλητές, ποδηλάτες και τριαθλητές και τους παρακολούθησαν κατά τη διάρκεια αγώνων και περιόδων προπόνησης. Για να μπορέσουν οι ερευνητές να μετρήσουν την ενεργειακή δαπάνη, οι συμμετέχοντες έπιναν νερό που περιείχε δευτέριο και οξυγόνο-18 ( ελαφρώς βαρύτερες εκδοχές υδρογόνου και οξυγόνου). Ανιχνεύοντας αυτά τα μόρια όταν αποβάλλονται στα ούρα, οι επιστήμονες μπόρεσαν να υπολογίσουν την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που εκπνέει ένας αθλητής και τον αριθμό των θερμίδων που καίγονται.
Κατά τη διάρκεια πολυήμερων αγώνων, ορισμένοι αθλητές έκαψαν έξι έως επτά φορές τον βασικό μεταβολισμό τους, περίπου 7.000-8.000 θερμίδες την ημέρα. Αλλά όταν η ομάδα υπολόγισε την θερμιδική καύση των αθλητών σε μεγαλύτερες περιόδους -στις 30 και 52 εβδομάδες- οι ρυθμοί καύσης τους επέστρεψαν ως επί το πλείστον στο προβλεπόμενο ανώτατο όριο, με μέσο όρο περίπου 2,4 φορές το BMR τους. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ακόμη και οι πιο ακραίοι αθλητές φτάνουν σε ένα μεταβολικό ανώτατο όριο και η υπέρβαση του ορίου αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολη, λένε οι ερευνητές.
«Αν υπερβείτε το ανώτατο όριο για σύντομα χρονικά διαστήματα, αυτό είναι εντάξει. Μπορείτε να το αναπληρώσετε αργότερα», λέει ο Best. «Αλλά μακροπρόθεσμα, δεν είναι βιώσιμο επειδή το σώμα σας θα αρχίσει να διασπά τον ιστό του και θα συρρικνωθείτε».
Η μελέτη αποκάλυψε επίσης πώς το σώμα αντιμετωπίζει αυτές τις ακραίες δραστηριότητες αντοχής. Καθώς οι αθλητές αφιέρωναν περισσότερη ενέργεια στο τρέξιμο, την ποδηλασία και την κολύμβηση, μείωναν ασυνείδητα τη χρήση ενέργειας αλλού.
«Ο εγκέφαλός σας έχει μια πραγματικά ισχυρή επιρροή στο πόσο θέλετε να κινηθείτε και πόσο ενθαρρύνεστε να πάρετε έναν υπνάκο», λέει ο Best. «Όλες αυτή η κόπωση που νιώθουμε εξοικονομεί θερμίδες».
Η ομάδα σημείωσε ότι τα αποτελέσματα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα σώματα των αθλητών που στρατολογήθηκαν. Ορισμένα εξαιρετικά άτομα ικανά να ξεπεράσουν το όριο μπορεί να μην έχουν παρατηρηθεί. Ενώ τα ευρήματά τους μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην απόδοση ενός αθλητή, ενθαρρύνουν επίσης τους ερευνητές να διερευνήσουν πώς το ενεργειακό όριο του σώματος μπορεί να διαμορφώσει άλλες βασικές λειτουργίες.
«Για τους περισσότερους από εμάς, δεν πρόκειται ποτέ να φτάσουμε σε αυτό το μεταβολικό όριο», λέει ο Best. «Χρειάζεται να τρέξουμε περίπου 11 μίλια κατά μέσο όρο την ημέρα για ένα χρόνο για να επιτύχουμε 2,5 φορές τον βασικό μεταβολικό ρυθμό (BMR). Οι περισσότεροι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου και εμού, θα τραυματίζονταν πριν τεθεί σε ισχύ οποιοδήποτε είδος ενεργειακού ορίου».
Περισσότερες πληροφορίες: Ultra-endurance athletes and the metabolic ceiling, Current Biology (2025). DOI: 10.1016/j.cub.2025.08.063. www.cell.com/current-biology/f … 0960-9822(25)01129-7.
