Έπειτα από ανάλυση 1.800 μουσικών κομματιών που κάλυπταν τέσσερις αιώνες δυτικής μουσικής, ερευνητές του καναδικού πανεπιστημίου McGill και των αμερικανικών Georgia Institute of Technology και του Πανεπιστημίου Stanford, με επικεφαλής τον Daniel Levitin βρήκαν ότι είχαν όλα ένα επαναλαμβανόμενο ρυθμικό μοτίβο, ένα «ηχητικό φράκταλ», μια «ουσιώδη ιδιότητα μουσικής σύνθεσης που είναι ριζωμένη στον ανθρώπινο εγκέφαλο»! Χάρη στην ύπαρξη αυτού του μοτίβου, η αποδοχή των έργων του Μπαχ, του Μπετόβεν, του Χάιντν και του Μότσαρτ στην εποχή τους ήταν όμοια με αυτή του «Summertime» της Τζόπλιν στην εποχή των χίπηδων.
Ήταν ένας κρυμμένος «συγκινησιακός κώδικας» που διέγειρε τον εγκέφαλό μας και δονούσε τα μύχια της καρδιάς μας. Αλλά ποιος είναι αυτός ο κώδικας και πώς τον αποκρυπτογραφεί ο εγκέφαλός μας;
Τι είναι ο «ροζ θόρυβος»
Το μοτίβο ρυθμού που βρήκαν οι ερευνητές αποτελεί επιβεβαίωση και προέκταση του μοτίβου τονικότητας που είχαν εντοπίσει οι R. F. Voss and J. Clarke το 1978 και οι Andrew και Kenneth Hsü το 1991. Κοινό εύρημα αυτών των μελετών είναι ότι η μουσική αρμονία είναι αλληλένδετη με τον λεγόμενο «ροζ θόρυβο» ή «θόρυβο 1/f». Τι είναι αυτός; Στη φυσική ορίζεται ως σήμα με φάσμα συχνοτήτων τέτοιο ώστε η ισχύς ανά Hz να είναι αντιστρόφως ανάλογη της συχνότητας.
Κατά τον Mandelbrot, τον μαθηματικό της ΙΒΜ που βρήκε τη γεωμετρία των φράκταλ, το σήμα αυτό είναι όμοιο με εκείνο που δημιουργείται κατά την κλιμάκωση των φράκταλ και θα όφειλε να ονομασθεί «κλασματικός θόρυβος» (fractional noise).
Το κλειδί της όλης ιστορίας για τη μουσική είναι πως αυτό το επαναλαμβανόμενο και κλιμακούμενο μοτίβο τόνων και ρυθμών, αυτή η κλασματική κατανομή των συχνοτήτων, δίνει στον εγκέφαλο ένα ηχητικό τοπίο που από τη μία τον πλημμυρίζει με ευχαρίστηση και από την άλλη τον προδιαθέτει για την έκπληξη. Δεν του λέει το είδος της έκπληξης – αυτό εναπόκειται στην επιλογή του μουσικοσυνθέτη – αλλά του λέει το πότε θα επέλθει. Αν ο μουσικοσυνθέτης δεν του δώσει την ηχητική έκπληξη στην προδιαγεγραμμένη από τον «θόρυβο 1/f» στιγμή… έχει χάσει το παιχνίδι και η μελωδία του δεν γίνεται ποτέ επιτυχία!
Παγκόσμιος ο κώδικας
Ωστόσο ο καταλυτικός ρόλος αυτού του ροζ ή κλασματικού θορύβου δεν περιορίζεται μόνο στη μουσική: Το ίδιο σήμα έχει παρατηρηθεί σε μετεωρολογικά δεδομένα, στην εκδήλωση των σεισμών, στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία αστρονομικών σωμάτων, σε όλα τα ηλεκτρονικά κυκλώματα (γνωστός εκεί ως flicker noise), στο χρηματιστήριο (long-term memory effect), στη διαδοχή του DNA, στη δραστηριότητα των νευρώνων και στον ρυθμό που χτυπάει η καρδιά μας. Ακόμη και τα έμβρυα, όπως καταδείχθηκε το 1991 αναπνέουν με ρυθμό που υπακούει σε αυτόν τον «θόρυβο 1/f»!
Ενα δείγμα του πώς ακούγεται αυτός ο μυστηριώδης θόρυβος θα βρείτε στο http://en.wikipedia.org/wiki/Pink_noise/ αν και δεν πρέπει να περιμένετε να συλλάβετε κάποιο είδος μελωδίας, αλλά αν «στήσετε αφτί»… ίσως ακούσετε εκείνο τον άτιμο τον Πυθαγόρα να σας φωνάζει για άλλη μία φορά: «Ολος ο κόσμος είναι αριθμοί και η ομορφιά του μουσική – δεν σας τα ‘λεγα;».
Πηγή: tovima.gr
