Το φαινόμενο του Φειδιππίδη: Η υπερβολική άσκηση βλάπτει την καρδιά

Η υπερβολική γυμναστική, όπως το να τρέχει κανείς στον μαραθώνιο, μπορεί να προκαλέσει μόνιμες καρδιολογικές βλάβες και να προκαλέσει καρδιακές αρρυθμίες, προειδοποιούν αμερικανοί επιστήμονες κάτι που ονομάζουν το «φαινόμενο του Φειδιππίδη».  Όπως λένε, υπάρχει ένα «ανώτατο όριο ασφαλείας» για την καρδιολογική υγεία το οποίο είναι μία ώρα γυμναστική την ημέρα. Όταν κάποιος γυμνάζεται περισσότερο από αυτό, όχι μόνον δεν αποκομίζει ιδιαίτερα οφέλη αλλά αντιθέτως μπορεί να βλάπτει την υγεία του.

Το εύρημα προέρχεται από την ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων από επιστήμονες από το Κάνσας, οι οποίοι λένε ότι τα προγράμματα εντατικής προπόνησης και οι αγώνες ακραίας αντοχής μπορεί να είναι επιζήμιοι για την καρδιολογική υγεία.

Όπως ανακάλυψαν, δραστηριότητες όπως ο μαραθώνιος, το τρίαθλον και οι ποδηλατικοί γύροι μπορεί να προκαλέσουν δομικές αλλαγές στην καρδιά και στις μεγάλες αρτηρίες της, οδηγώντας σε μόνιμα προβλήματα.

«Παρ’ ότι η γυμναστική δεν είναι φάρμακο, διαθέτει πολλά χαρακτηριστικά ενός πανίσχυρου φαρμακευτικού παράγοντα», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Τζέιμς Ο’Κίφι, από το Νοσοκομείο Saint Luke’s στην πόλη του Κάνσας. «Η καθημερινή άσκηση μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για την πρόληψη και την θεραπεία πολλών ασθενειών, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται η καρδιοπάθεια, η υπέρταση, η καρδιακή ανεπάρκεια και η παχυσαρκία.

»Όπως όμως ισχύει με όλους τους φαρμακολογικούς παράγοντες, έτσι και η άσκηση έχει μία “μέγιστη δόση ασφαλείας”, πέρα από την οποία οι ανεπιθύμητες επιδράσεις της, όπως οι μυοσκελετικοί τραυματισμοί και το καρδιαγγειακό στρες, υπερκαλύπτουν τα δυνητικά οφέλη».

Η ανάλυση της άσκησης

Όπως γράφουν ο δρ Ο’Κίφι και οι συνεργάτες του στην επιθεώρηση «Mayo Clinic Proceedings», εξέτασαν τις μελέτες που αφορούν τους μηχανισμούς, την παθοφυσιολογία και τις κλινικές εκδηλώσεις των καρδιαγγειακών επιδράσεων της γυμναστικής αντοχής.

Τα ευρήματα έδειξαν πως η ακραία προπόνηση αντοχής προκαλεί παροδικές δομικές καρδιαγγειακές αλλαγές και αυξήσεις σε δείκτες της καρδιολογικής υγείας, που επιστρέφουν στο φυσιολογικό μέσα σε μία εβδομάδα από την προπόνηση.

Σε μερικούς ανθρώπους, όμως, έπειτα από μήνα και χρόνια επαναλαμβανόμενων καρδιαγγειακών αλλαγών, η διαδικασία αυτή οδηγεί στην δημιουργία ουλών σε ορισμένες περιοχές της καρδιάς και σε αφύσικους καρδιακούς παλμούς.

Σε μία μελέτη, το σχεδόν 12% των υγιών μαραθωνοδρόμων που συμμετείχαν είχαν ενδείξεις ουλών στο μυοκάρδιό τους, ενώ μέσα σε δύο χρόνια παρακολούθησης οι μαραθωνοδρόμοι παρουσίασαν πολύ υψηλότερα ποσοστά στεφανιαίας νόσου απ’ ότι άλλοι δρομείς, οι οποίοι δεν προπονούνταν ούτε έτρεχαν στον μαραθώνιο.

Σύμφωνα με την μετα-ανάλυση αυτή, είναι καλά γνωστό πως οι κορυφαίου επιπέδου αθλητές έχουν συχνά μη φυσιολογικά ηλεκτροκαρδιογραφήματα. Τώρα, όμως, τεκμηριώνεται ότι οι αλλαγές που υφίσταται η καρδιά λόγω της υπερβολικής άσκησης είναι που ευθύνονται για τις διαταραχές του καρδιακού ρυθμού.

Στην πραγματικότητα, οι μελέτες δείχνουν ότι οι συμμετέχοντες σε μαραθωνίους ή σε ποδηλατικούς γύρους έχουν πενταπλάσια συχνότητα ινιδισμού των κόλπων (είναι μια μορφή καρδιακής αρρυθμίας) απ’ ό,τι άλλοι ασκούμενοι.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η χρόνια, σκληρή προπόνηση μπορεί να σχετίζεται και με άλλα καρδιολογικά προβλήματα, όπως η σκλήρυνση των τοιχωμάτων των αρτηριών.

«Φαινόμενο του Φειδιππίδη»

Όπως διευκρίνισε ο δρ Ο’Κίφι, η ανάλυση δεν υποδηλώνει πως κινδυνεύουν όλοι οι ασχολούμενοι με σπορ αντοχής, αλλά ένα μεγάλο ποσοστό διατρέχει αυξημένο κίνδυνο να υποστεί το «φαινόμενο του Φειδιππίδη», όπως αποκαλείται η καρδιοπάθεια λόγω γυμναστικής.

Ο Φειδιππίδης, ο πρώτος μαραθωνοδρόμος στην Ιστορία, πέθανε το 490 π.Χ. αμέσως μόλις έφτασε από τον Μαραθώνα στην Αθήνα, εξαιτίας βαριάς καρδιολογικής βλάβης που του προκάλεσε το ακραίο τρέξιμο.

Ο θάνατός του αποτελεί την πρώτη αναφορά για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο ενός δρομέα μεγάλων αποστάσεων.

«Όσοι γυμνάζονται είναι πολύ πιο υγιείς απ’ όσους διάγουν καθιστική ζωή και η άσκηση είναι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για την υγεία μας», τόνισε ο δρ Ο’Κίφι.

«Ωστόσο, τα στοιχεία μας δείχνουν ότι πάρα πολλοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν ότι τη μερίδα του λέοντος των οφελών παρέχει η γυμναστική με μέτρο. Η υπερβολική γυμναστική δεν είναι κατ’ ανάγκην ωφέλιμη για την καρδιαγγειακή υγεία. Πάνω από 30-60 λεπτά προπόνηση την ημέρα, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία».

Δείτε επίσης