Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός ερευνών που δείχνουν ότι η νευροανάδραση είναι μια σημαντικά ευεργετική θεραπεία για παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού (Autism Spectrum Disorder-ASD). Ο δρ Cory Hammond (2011) αναφέρεται σε διάφορες μελέτες όπου παρατηρήθηκαν θετικές αλλαγές στην «εγκεφαλική λειτουργία, την προσοχή, το IQ, την παρορμητικότητα καθώς και σε γονικές εκτιμήσεις για άλλες προβληματικές συμπεριφορές όπως η επικοινωνία, η στερεότυπη και επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά, οι αμοιβαίες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και η κοινωνικότητα».
Ο αυτισμός
Όταν ένα παιδί βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού σημαίνει ότι οι επικοινωνιακές και κοινωνικές ικανότητές του επηρεάζονται με κάποιο τρόπο. Οι αλλαγές που υφίσταται το παιδί στον τρόπο συμπεριφοράς είναι μοναδικές και χαρακτηριστικές για κάθε παιδί. Συνεπώς κάθε παιδί αποκτά ένα ξεχωριστό προφίλ κοινωνικής συμπεριφοράς και επικοινωνίας.
Τα άτομα με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού συνήθως αρέσκονται στην τήρηση ρουτίνας. Έχουν περιορισμένα, συγκεκριμένα και συνήθως δομημένα ενδιαφέροντα, έχουν περιορισμένη φαντασία, στερεοτυπούν ή επαναλαμβάνουν κινήσεις ή στοιχεία ομιλίας.
Τις περισσότερες φορές τα άτομα αυτά εμφανίζουν δυσκολία στην ανάπτυξη καθώς και τη διατήρηση και κατανόηση των κοινωνικών σχέσεων.
Συνήθως τα άτομα με αυτισμό χαρακτηρίζονται ως ντροπαλά, ενώ συχνά υπάρχει και δυσλειτουργία στην πρόσληψη ερεθισμάτων, όπως στην αντίληψη του ήχου ή/και του πόνου.
Καθώς το παιδί μεγαλώνει και αναπτύσσεται, η φύση ή η έκφραση αυτών των προβλημάτων και προκλήσεων μπορεί να αλλάξει με βάση τη βιολογία και την περιβαλλοντική του εμπειρία. Συνήθως όμως ένα άτομο με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού θα έχει κάποια μορφή κοινωνικών ή / και συμπεριφορικών διαφορών για όλη του τη ζωή.
Η διάγνωση βασίζεται σε αυτό που παρατηρεί ένας γιατρός ή ψυχολόγος καθώς και σε αυτά που μαθαίνει για τη συμπεριφορά και την ανάπτυξη του παιδιού τα πρώτα χρόνια της ζωής του από τους γονείς ή τους κηδεμόνες.
Συχνά χρησιμοποιούνται διαφορετικά ονόματα, για να περιγράψουν ορισμένες πλευρές της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού. Ορισμένα από αυτά είναι τα παρακάτω:
- Διαταραχή αποικοδόμησης από την παιδική ηλικία
- Διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή (PDD)
- Διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή – μη διαφορετικά προδιαγραφόμενη (PDD-NOS)
- Σύνδρομο Asperger
- Αυτισμός υψηλής λειτουργίας
Όλα αυτοί οι όροι εμπίπτουν στον όρο «διαταραχή του φάσματος του αυτισμού». Άλλες διαταραχές που μπορεί να συνυπάρχουν είναι διαταραχές του γαστρεντερικού (GI), επιληπτικές κρίσεις, διαταραχές του ύπνου, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD), άγχος και φοβίες.
Από το 2013, η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία συγχώνευσε τέσσερις διαφορετικές διαγνώσεις σε μια διαγνωστική ομπρέλα για τη διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ASD). Αυτές περιλαμβάνουν την αυτιστική διαταραχή, τη διαταραχή αποικοδόμησης από την παιδική ηλικία, τη διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή – μη προδιαγραφόμενη διαφορετικά (PDD-NOS), καθώς και σύνδρομο Asperger.
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν καταγράψει σε έκθεσή τους το 2016 ότι:
- Περίπου 1 στα 68 παιδιά αναγνωρίζονται κάθε χρόνο με διαταραχή του αυτιστικού φάσματος (ASD).
- Η διαταραχή του αυτιστικού φάσματος (ASD) εμφανίζεται σε όλες τις φυλετικές, εθνολογικές και κοινωνικοοικονομικές ομάδες.
- Το ASD είναι περίπου 4,5 φορές πιο κοινό στα αγόρια (1 στους 42) από ό, τι στα κορίτσια (1 το 189).
- Μελέτες στην Ασία, την Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική έχουν εντοπίσει άτομα με ASD με μέσο επιπολασμό μεταξύ 1% και 2%.
- Περίπου το ένα τρίτο των ατόμων με διαταραχή του αυτιστικού φάσματος παραμένουν μη λεκτικά.
- Περίπου το ένα τρίτο των ατόμων με διαταραχή του αυτιστικού φάσματος έχουν πνευματική αναπηρία.
Στην Ελλάδα παρόλο που δεν υπάρχει επιδημιολογική μελέτη ακόμη, το ποσοστό πιστεύεται ότι κυμαίνεται σε ανάλογο βαθμό. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες, τα άτομα που είναι αυτιστικά αγγίζουν συνολικά τα 150.000 και τα τελευταία χρόνια η τάση είναι αυξητική.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση του αυτισμού και των συναφών διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών αποτελεί πρόκληση και αντικείμενο σημαντικού επιστημονικού ενδιαφέροντος επί σειρά ετών. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ακόμη συγκεκριμένη, αποτελεσματική θεραπεία, που να οδηγεί στην πλήρη αποκατάσταση. Οι τυπικές θεραπείες περιλαμβάνουν:
- Θεραπείες συμπεριφοράς και επικοινωνίας
- Εκπαιδευτικές θεραπείες (λογοθεραπεία, εργοθεραπεία κλπ.)
- Φαρμακευτική παρέμβαση και
- Νευροανάδραση (Neurofeedback)
Η Νευροανάδραση. Πρόκειται για μια καινοτόμα τεχνική πρόκλησης του εγκεφάλου, μία διαδικασία μάθησης, η οποία καθιστά το άτομο ικανό να μεταβάλλει την εγκεφαλική του δραστηριότητα.
Ο εγκέφαλος είναι εξαιρετικά ευπροσάρμοστος και έχει σημαντικές μαθησιακές ικανότητες. Είναι σε θέση να βελτιώνει την απόδοσή του, μέσω της διαδικασία της αυτορρύθμισης, υπό την προϋπόθεση ότι θα λαμβάνει τα απαραίτητα μηνύματα σχετικά με τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν με το σωστό τρόπο και στο κατάλληλο περιβάλλον.
Η Νευροανάδραση είναι μια μη επεμβατική διαδικασία, που χρησιμοποιείται σε πολλές περιπτώσεις στις οποίες ο εγκέφαλος παρουσιάζει αποκλίσεις από την φυσιολογική λειτουργία του. Σκοπός είναι η εκπαίδευση του εγκεφάλου, ώστε να επιτευχθούν τα φυσιολογικά επίπεδα των εγκεφαλικών κυμάτων και κατ’ επέκταση των σωματικών και ψυχολογικών λειτουργιών.
Η Νευροανάδραση βασίζεται σε πάνω από 40 χρόνια πανεπιστημιακής έρευνας σε κορυφαία ιδρύματα. Υπάρχει συσσωρευμένη κλινική εμπειρία στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη, με αρκετές εκατοντάδες μελέτες να αποδεικνύουν τα οφέλη της νευροανάδρασης.
Η νευροανάδραση εφαρμόζεται με επιτυχία στην αντιμετώπιση της επιληψίας, των διαταραχών στο φάσμα του αυτισμού, της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής ή/και υπερκινητικότητας και των διαταραχών του άγχους, αλλά ακόμη και στην μεγιστοποίηση των διανοητικών ικανοτήτων ανεξαρτήτου παθολογίας (π.χ., βελτίωση της συγκέντρωσης αθλητών). Γίνονται ταυτόχρονα έρευνες σχετικά με την εφαρμογή της νευροανάδρασης στην αντιμετώπιση άλλων παθήσεων όπως η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, η διανοητική έκπτωση από κρανιοεγκεφαλική κάκωση, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η δυσλεξία, κ.α.
Η NASA χρησιμοποιεί την Νευροανάδραση εδώ και χρόνια προκειμένου να αυξήσει τα επίπεδα συγκέντρωσης των πιλότων της.
Η Αμερικάνικη Παιδιατρική Εταιρεία την προτείνει ως θεραπεία πρώτης εκλογής για το σύνδρομο υπερκινητικότητας/διάσπαση προσοχής των παιδιών.
Αθλητές και πρωταθλητές την χρησιμοποιούν για την μεγιστοποίηση των επιδόσεων τους (εθνική ποδοσφαιρική ομάδα Ιταλίας, πιλότοι F1, τοξοβόλοι, σκοπευτές, παίκτες του γκολφ κ.λπ.).
