Μια αμερικανική επιστημονική έρευνα έρχεται να ρίξει φως σε μια από τις μεγάλες ανισότητες (και αδικίες!) της φύσης: γιατί μερικοί άνθρωποι ξυπνάνε με το παραμικρό, ενώ άλλοι κοιμούνται σαν …πουλάκια, όσος θόρυβος κι αν γίνεται γύρω τους, ακόμα κι αν βαράνε σειρήνες ή γίνεται σεισμός. Το “κλειδί” φαίνεται πως βρίσκεται σε μια περιοχή, τον θάλαμο, του εγκεφάλου, που όταν είναι υπεραπασχολημένη, ο άνθρωπος αποκόπτεται από το περιβάλλον του και δεν ξυπνάει. Αντίθετα, οι άνθρωποι στους οποίους ο θάλαμος έχει χαμηλή ηλεκτρική δραστηριότητα, ξυπνάνε με τον παραμικρό θόρυβο, επειδή ο εγκέφαλός του δεν αποκόπτει τα ηχητικά εξωτερικά ερεθίσματα την ώρα του ύπνου.
Η μελέτη, υπό τον ερευνητή σε θέματα ύπνου δρα Τζέφρι Ελενμπόγκεν της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό βιολογίας “Current Biology”, σύμφωνα με το BBC, το “Science” και τις βρετανικές “Γκάρντιαν” και “Ιντεπέντεντ”, υποστηρίζει ότι αν μελλοντικά η ηλεκτρική δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου ενισχυθεί τεχνητά (με φάρμακα, ηλεκτρονικές συσκευές ή με συμπεριφορικές τεχνικές), τότε θα βελτιωθεί ο ύπνος όσων ξυπνάνε με το παραμικρό.
Οι ερευνητές μελέτησαν τα εγκεφαλικά κύματα 12 εθελοντών που υποχρεώθηκαν να περάσουν τρεις νύχτες θορυβώδους ύπνου στο εργαστήριο, στη διάρκεια των οποίων διάφοροι άνθρωποι σκοπίμως μιλούσαν δίπλα τους, τηλέφωνα χτυπούσαν, καζανάκια πατιούνταν, αυτοκίνητα κόρναραν κλπ. Αποδείχτηκε ότι όσοι εθελοντές είχαν πιο “ενεργούς” εγκεφάλους, ήσαν πιο ανεκτικοί στους νυχτερινούς θορύβους.
Τα “ξεσπάσματα” ή “εκρήξεις” (sleep spindles) ηλεκτρικής εγκεφαλικής δραστηριότητας, που είναι ορατά σε ένα ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, συνίστανται σε εγκεφαλικά κύματα 12-14 Hz που διαρκούν τουλάχιστον μισό δευτερόλεπτο το καθένα. Μερικές φορές ονομάζονται και “κύματα σίγμα”, ενώ αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά της “φάσης 2” του ύπνου (μη-REM). Παρατηρούνται μόνο κατά τον ύπνο και παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά στη δεκαετία του ΄30.
Στη δεκαετία του ΄90 ανακαλύφθηκε ότι προέρχονται από τον θάλαμο του εγκεφάλου, την περιοχή που ρυθμίζει τον ύπνο και επίσης επεξεργάζεται και μεταφέρει αισθητηριακές πληροφορίες στον φλοιό του εγκεφάλου. Κανονικά, στη διάρκεια του ύπνου τα εγκεφαλικά κύματα γίνονται πιο αργά και οργανωμένα. Όμως, κατά περιόδους, υπάρχουν σύντομης διάρκειας “εκρήξεις” ηλεκτρικής δραστηριότητας, καθώς ο θάλαμος παράγει υψηλότερης συχνότητας κύματα.
Η νέα έρευνα δείχνει ότι αυτά τα “κύματα σίγμα” -στο βαθμό που υπάρχουν σε κάποιον κοιμισμένο- μπλοκάρουν τους εξωτερικούς θορύβους και τους εμποδίζουν να φθάσουν στον εγκεφαλικό φλοιό, να γίνουν αντιληπτοί και να ξυπνήσουν κάποιον. Οι επιστήμονες πάντως δεν γνωρίζουν ακόμα γιατί μερικοί άνθρωποι παράγουν στον ύπνο τους περισσότερα από αυτά τα ηλεκτρικά κύματα και άλλοι λιγότερα, ούτε με ποιον ακριβώς μηχανισμό αυτή η ηλεκτρική δραστηριότητα ασκεί την προστατευτική επίδρασή της.
Μελλοντικές έρευνες, που σχεδιάζει η ομάδα του Ελενμπόγκεν, ελπίζεται ότι θα ρίξουν περισσότερο φως στα μυστήρια του ύπνου και της αϋπνίας. Όπως είπε πάντως ο αμερικανός ερευνητής, θα χρειαστούν ακόμα χρόνια πριν βρεθεί μια ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος που θα βοηθά τους ανθρώπους να κοιμούνται καλά εν μέσω φασαρίας.
