Μήνυμα ελπίδας για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας μέσω του εμβολιασμού και του τεστ Παπανικολάου έστειλε φέτος το Πανελλήνιο Συνέδριο Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης, το οποίο αφιερώθηκε σε όλα τα κορίτσια και τις νέες κοπέλες που έχουν πληγεί από τον καρκίνο της μήτρας. Οι Ελληνίδες δεν είναι καλά ενημερωμένες για τον καρκίνο της μήτρας και την πρόληψή του ενώ επικρατούν ορισμένες λανθασμένες απόψεις. Ας διαλύσουμε λοιπόν τους μύθους και ας δούμε τι ισχύει στην πραγματικότητα.
Δεν χρειάζεται να εμβολιαστώ έναντι του HPV, εφόσον υποβάλλομαι σε τακτικό προληπτικό έλεγχο με τεστ Παπανικολάου.
Πρέπει να καταστεί σαφές ότι οι δύο αυτές προληπτικές μέθοδοι είναι διαφορετικές και συμπληρωματικές. Το τεστ Παπανικολάου, το οποίο είναι διαθέσιμο από τη δεκαετία του 1920, αποτελεί τη δευτερογενή πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και στην ουσία επιτρέπει τον εντοπισμό και ως εκ τούτου την έγκαιρη θεραπεία τραχηλικών βλαβών, πριν αυτές εξελιχθούν σε καρκίνο.
Ο εμβολιασμός, από την άλλη πλευρά, ο οποίος έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και συνιστάται σε κορίτσια 12-26 ετών, προλαμβάνει τη νόσο μειώνοντας την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου τραχήλου σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70%. Σημαντικό επίσης να αναφέρουμε είναι ότι το εμβόλιο καλύπτεται πλήρως από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.
Στη διάθεσή τους τα κορίτσια έχουν 2 εμβόλια, το Cervarix και το Gardasil. Το Cervarix έχει δείξει προστασία έναντι των 5 συχνότερων ογκογόνων τύπων του ιού HPV (16, 18, 31, 33 και 45) που ευθύνονται για περισσότερο από το 80% των περιστατικών καρκίνου τραχήλου της μήτρας. Το Gardasil προστατεύει έναντι των HPV 16 και 18 που ευθύνονται για το 70% και πλέον των περιστατικών της νόσου και έναντι των HPV 6 και 11, οι οποίοι ευθύνονται για το 90% των περιπτώσεων γεννητικών κονδυλωμάτων.
Συνδυάζοντας τον εμβολιασμό και το τεστ Παπανικολάου, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας υπολογίζεται ότι θα μπορούσε να μειωθεί κατά 94%. Το ποσοστό αυτό επιβεβαιώνει την ανεκτίμητη σημασία της πρόληψης και αποτελεί απτή απόδειξη της ανάγκης εμβολιασμού των κοριτσιών στις συνιστώμενες ηλικίες και του ελέγχου με τεστ Παπανικολάου μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής.
Το εμβόλιο έναντι του καρκίνου τoυ τραχήλου της μήτρας εμφανίζει ανεπιθύμητες ενέργειες.
Πρέπει να τονίσουμε και να ξεκαθαρίσουμε ότι το εμβόλιο είναι καλά ανεκτό με ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας. Οπως και με άλλα εμβόλια, μετά τη χορήγησή του μπορεί να εμφανιστεί πόνος στο σημείο της ένεσης, μυαλγία και αίσθημα κόπωσης. Παγκοσμίως έχουν χορηγηθεί περισσότερες από 70 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, χωρίς να αναφερθούν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι κληρονομικός.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δεν είναι κληρονομικός, αλλά προκαλείται πάντα από λοίμωξη με τον ιό των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (Human Papillomavirus – HPV), ο οποίος μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής. Υπάρχουν περίπου 100 τύποι του HPV, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι μη ογκογόνοι και μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες όπως τα κονδυλώματα. Ωστόσο, 15 τύποι του HPV είναι ογκογόνοι, δηλαδή μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Από αυτούς, οι τύποι HPV 16 και 18 είναι αυτοί που εμφανίζονται συχνότερα, ενώ ευθύνονται για το 70% περίπου των περιστατικών καρκίνου του τραχήλου της μήτρας παγκοσμίως.
Οι 3 επόμενοι σε συχνότητα ογκογόνοι τύποι είναι οι 31, 33 και 45. Συνολικά οι 5 αυτοί τύποι ευθύνονται για περισσότερο από το 80% των περιστατικών της νόσου.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας εμφανίζεται μόνο σε μεγαλύτερες γυναίκες.
Η άποψη ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας εμφανίζεται μόνο στις μεγαλύτερες γυναίκες είναι λανθασμένη. Τα υψηλότερα ποσοστά λοίμωξης με ογκογόνους τύπους του HPV που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο τραχήλου, διαπιστώνονται στις ηλικίες 18-24 ετών.
Ετσι, ένα νέο κορίτσι που προσβάλλεται από ογκογόνο τύπο του HPV και δεν ελέγχεται με τεστ Παπανικολάου μπορεί να εμφανίσει προκαρκινικές αλλοιώσεις, τις τραχηλικές ενδοεπιθηλιακές νεοπλασίες (CIN), οι οποίες κατηγοριοποιούνται σε CIN 1, CIN 2 και CIN 3, που αν δεν εντοπιστούν έγκαιρα μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο.
Συμπερασματικά, η ηλικία δεν παίζει ρόλο, καθώς όλες οι σεξουαλικά ενεργές κοπέλες μπορεί να προσβληθούν από ογκογόνο τύπο του HPV και να εμφανίσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις. Ετσι λοιπόν, είναι εξαιρετικά σημαντική η προστασία από την αρχική λοίμωξη, που προσφέρει ο εμβολιασμός από τη νεαρή ηλικία.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας εμφανίζεται στις γυναίκες που δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό κατά τη σεξουαλική επαφή.
Ο HPV μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή ακόμη και αν δεν είναι ολοκληρωμένη. Επομένως το προφυλακτικό δεν προστατεύει πλήρως από την HPV λοίμωξη, καθώς ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και μέσω επαφής του δέρματος στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Επομένως, οι γυναίκες παραμένουν ευάλωτες στην HPV λοίμωξη καθ’ όλη τη διάρκεια της σεξουαλικά ενεργής τους ζωής.
Τα συμπτώματα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας εντοπίζονται εύκολα.
Σε γυναίκες που δεν ελέγχονται τακτικά με τεστ Παπανικολάου, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να αναπτύσσεται χωρίς να έχουν ανιχνευθεί προκαρκινικές αλλοιώσεις, και τη στιγμή που τα συμπτώματα εμφανιστούν, η νόσος θα βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο.
Το αδενοκαρκίνωμα, η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, είναι πιο συχνή στις νεαρές γυναίκες και είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί με το τεστ Παπανικολάου.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δεν είναι ιδιαίτερα συχνός.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος σε γυναίκες κάτω των 45 ετών, ενώ παγκοσμίως μία γυναίκα κάθε 2 λεπτά πεθαίνει από αυτόν. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 540 γυναίκες διαγιγνώσκονται με καρκίνο τραχήλου, ενώ 240 θα καταλήξουν από τη νόσο.
