Η ανεμοβλογιά (chicken pox) είναι η πρωτοπαθής εξανθηματική νόσος που οφείλεται στον ιό της ανεμοβλογιάς της ομάδας των ερπητοϊών (λέγεται και ιός του έρπητα ζωστήρα).
Είναι μια παιδική ασθένεια που εκδηλώνεται αρχικά με συμπτώματα όπως είναι ο πονόλαιμος, οι πρησμένους αδένες και ο πυρετός. Σύντομα εμφανίζεται και εξάνθημα, που ξεκινά από τον κορμό και απλώνεται στα χέρια και τα πόδια. Η μετάδοση είναι εύκολη και τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει κατανοητό ότι η ανεμοβλογιά μπορεί να έχει δυσμενείς συνέπειες τόσο στη γυναίκα κατά την εγκυμοσύνη αλλά και στα βρέφη. Η αντιμετώπιση θεωρείται απλή.
Η δευτεροπαθής ασθένεια του ίδιου ιού είναι ο έρπης ζωστήρας. Καθώς ο ιός της ανεμοβλογιάς μπορεί να εγκατασταθεί μόνιμα στα νεύρα του νωτιαίου μυελού, συνήθως όταν είμαστε παιδιά, ο κίνδυνος εκδήλωσης μιας φλεγμονής των νεύρων του δέρματος -που καλείται έρπης ζωστήρας- εξακολουθεί να υφίσταται δεκαετίες μετά την αρχική μόλυνση.
Το 90% των κρουσμάτων ανεμοβλογιάς εκδηλώνονται στα παιδιά μέχρι την ηλικία των 14 ετών. Αν η ανεμοβλογιά εμφανιστεί πριν από το 1ο και μετά το 16ο έτος της ηλικίας τότε υπάρχουν συχνότερα επιπλοκές με φλεγμονές στον εγκέφαλο και στην παρεγκεφαλίδα, αρθρίτιδες και ηπατικές παθήσεις.
Μετάδοση
Η ανεμοβλογιά παρουσιάζεται μόνο στον άνθρωπο. Μεταδίδεται ως επί το πλείστον με την άμεση επαφή. Γι’ αυτό αρκεί η συνύπαρξη μόνο για μια ώρα με κάποιον που νοσεί από την ασθένεια για να μεταδοθεί.
Από την ημέρα της μετάδοσης μέχρι την εκδήλωση της ασθένειας παρέρχονται γύρω στις 15 μέρες (τουλάχιστον 8, συνήθως 14 και το πολύ 21 μέρες).
Ο φορέας της ανεμοβλογιά μπορεί να μεταδώσει την ασθένεια ήδη 1 με 2 μέρες πριν από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων και μέχρις ότου οι τελευταίες φυσαλίδες αποκτήσουν κρούστα.
Συμπτώματα
Περίπου 2 εβδομάδες μετά τη μόλυνση εμφανίζονται στην αρχή κοκκινωπές κηλίδες σε μέγεθος φακής που πολύ γρήγορα μετασχηματίζονται σε φυσαλίδες με υγρό. Το εξάνθημα προκαλεί έντονη φαγούρα και εμφανίζει κάθε τόσο εξάρσεις επί 2 εβδομάδες, με αποτέλεσμα να έχουμε την ταυτόχρονη εμφάνιση κοκκινωπών κηλίδων και υγρών και αποξηραμένων φυσαλίδων.
Προσβάλλεται όλο το σώμα καθώς και βλεννογόνοι, δηλαδή και το τριχωτό της κεφαλής και ο βλεννογόνος του στόματος, καθώς και ο κόλπος στα κορίτσια. Πιθανός είναι και ο πυρετός, που μπορεί να ανεβαίνει πολύ ψηλά.
Εγκυμοσύνη και βρέφη
Η ανεμοβλογιά είναι επικίνδυνη για το έμβρυο εφόσον μολυνθεί μια γυναίκα που κυοφορεί μεταξύ 8ης και 21ης εβδομάδας εγκυμοσύνης. Το βρέφος μπορεί να έρθει στον κόσμο με δερματικές αλλοιώσεις και βαριές δυσπλασίες στα μάτια και στον εγκέφαλο.
Αν μια έγκυος νοσήσει από ανεμοβλογιά μεταξύ 5ης μέρας πριν και 2ης μέρας μετά τον τοκετό, τότε η ανεμοβλογιά θα μεταδοθεί και στο νεογέννητο μωρό μεταξύ 5ης και 10ης μέρας.
Αν μια έγκυος νοσήσει νωρίτερα από 5 μέρες πριν από τη γέννηση με ανεμοβλογιά, τότε μπορεί το μωρό να γεννηθεί με ανεμοβλογιά. Σε αυτή την περίπτωση μητέρα και παιδί πρέπει να τεθούν σε καραντίνα για όσο διάστημα μεταδίδουν την ασθένεια.
Αντιμετώπιση
Το αίσθημα της φαγούρας οδηγεί κάθε τόσο σε συνειδητό ή ασυνείδητο ξύσιμο. Γι’ αυτό και πρέπει να κόβονται πολύ κοντά τα νύχια ώστε να αποφεύγονται μικροβιακές λοιμώξεις και γρατσουνιές.
Ο δροσερός αέρας και οι παγοκύστεις ανακουφίζουν επίσης τη φαγούρα. Στην ανεμοβλογιά ωστόσο θα πρέπει να αποφεύγετε τα επιθέματα γάμπας, καθώς οι πιθανότητες εμφάνισης ανεμοβλογιάς σε καλυμμένα, υγρά σημεία του σώματος είναι αυξημένη. Γι’ αυτό το λόγο, επίσης, πρέπει να αλλάζετε συχνά τις πάνες του παιδιού σας.
Ένα παιδί με ανεμοβλογιά επιτρέπεται να επισκεφτεί και πάλι εγκαταστάσεις μαζικών συναθροίσεων όταν όλα τα εξανθήματα έχουν αποκτήσει κρούστα και δεν έχουν εμφανώς πύον. Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός θα υποδείξει το χρόνο που το παιδί μπορεί να επανέλθει με ασφάλεια στον παιδικό σταθμό ή το σχολείο.
Για τη φαγούρα, βοηθούν μείγματα ψευδαργύρου, με ή χωρίς ουρία. Αν το παιδί έχει πληγώσει με το ξύσιμο τα εξανθήματα και αυτά έχουν πύον, τότε ο γιατρός θα πρέπει να συστήσει αντιβιοτικές αλοιφές ή αντιβιοτικά σιρόπια.
Παιδιά και ενήλικες με εκ γενετής ή επίκτητα αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα έχουν τη δυνατότητα, μέσα σε 96 ώρες μετά τη μόλυνση τους, να προφυλαχτούν από την εκδήλωση της νόσου λαμβάνοντας μια ειδική ανοσοποιητική σφαιρίνη (προφυλακτική χορήγηση υπεράνοσης γ-σφαιρίνης). Το ίδιο ισχύει και για τα νεογέννητα βρέφη των οποίων η μητέρα νόσησε από ανεμοβλογιά λίγο πριν ή λίγο μετά τον τοκετό.
Όταν υπάρχουν επιπλοκές, η αποτελεσματική θεραπεία της ανεμοβλογιάς περιλαμβάνει την ακυκλοβίρη, εφόσον το φάρμακο χορηγηθεί τη 2η εβδομάδα από τη μόλυνση.
Υπάρχει, φυσικά, και το εμβόλιο κατά της ανεμοβλογιάς. Στα παιδιά αρκεί ένας εφάπαξ εμβολιασμός, ενώ έφηβοι και ενήλικες πρέπει να εμβολιαστούν 2 φορές. Η προστασία του εμβολίου διαρκεί τουλάχιστον για 5 χρόνια.
