Ορισμένα άτομα που εκδηλώνουν Αλτσχάιμερ έκαναν στο παρελθόν πνευματική εργασία η οποία όμως δεν τους προστάτευσε από την ασθένεια. Αυτό παρακίνησε τους επιστήμονες να ασχοληθούν με το γιατί η πνευματική άσκηση φαίνεται να προστατεύει ορισμένα άτομα από την άνοια και άλλα όχι.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Neurology από ερευνητές από την Κλινική Μάγιο, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, οι πνευματικές ασκήσεις προστατεύουν μόνο αυτούς που διαθέτουν ένα γονίδιο το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο για τη νόσο, το ApoE4. Το γονίδιο αυτό υπάρχει στο 20% του πληθυσμού.
Ο καθένας φέρει δύο αντίγραφα του γονιδίου APOE το οποίο φτιάχνει μια πρωτεΐνη που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνης Ε (APOE). Η απολιποπρωτεΐνη Ε είναι μια πρωτεΐνη που εμπλέκεται στο μεταβολισμό της χοληστερίνης. Το γονίδιο APOE4 είναι μια παραλλαγή του APOE και αποτελεί τον πιο γνωστό γενετικό παράγοντα κινδύνου για Αλτσχάιμερ. Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι του γονιδίου APOE που ονομάζονται αλληλόμορφα. Σε προηγούμενη μελέτη, δύο αλληλόμορφα APOE4 αποδείχθηκε ότι ανέβαζαν 3-15 φορές τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Alzheimer σε προχωρημένη ηλικία.
Εξετάζοντας άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών, οι επιστήμονες βρήκαν ότι τα σταυρόλεξα, τα δύσκολα μαθηματικά και οι κάθε είδους απαιτητικές δραστηριότητες για το μυαλό δρούσαν προστατευτικά μόνο σε αυτούς που ήταν φορείς του APOE4. Χωρίς αυτό το γονίδιο δεν υπήρχε ιδιαίτερη προστασία.
Το εύρημα μπορεί να εξηγεί το γιατί είναι αντιφατικά τα μέχρι τώρα ευρήματα σχετικά με το όφελος που έχει η πνευματική δραστηριότητα στη μνήμη και τη νόηση.
Το γονίδιο ApoE4
Η νόσος Αλτσχάιμερ αρχίζει δεκαετίες πριν εκδηλωθούν τα συμπτώματα και το χαρακτηριστικό εύρημά της στις μαγνητικές τομογραφίες είναι η συσσώρευση μιας πρωτεΐνης που λέγεται βήτα-αμυλοειδές.
Στο πλαίσιο της νέας μελέτης, 393 άτομα (340 ήταν κλινικώς φυσιολογικά και 53 είχαν ήπια γνωστική εξασθένηση) χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες, ανάλογα με το μορφωτικό επίπεδο το βαθμό εξάσκησης του μυαλού τους και το αν ήταν φορείς του γονιδίου ApoE4. Στη συνέχεια, υποβλήθηκαν σε μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου.
Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, όσα άτομα είχαν το γονίδιο ApoE4 και είχαν περάσει τουλάχιστον 14 χρόνια στα θρανία φροντίζοντας να διατηρούν δραστήριο το μυαλό τους στην μέση ηλικία, είχαν χαμηλότερα επίπεδα της πρωτεΐνης βήτα-αμυλοειδούς απ’ ό,τι οι συνομήλικοί τους οι οποίοι δεν έφεραν το γονίδιο.
Σε όλους τους άλλους εθελοντές όμως, το μορφωτικό επίπεδο, το επάγγελμα και η εξάσκηση του μυαλού με σταυρόλεξα, κουίζ κ.λπ. δεν φάνηκε να έχει ιδιαίτερη προστατευτική δράση έναντι της συσσώρευσης της βήτα-αμυλοειδούς πρωτεΐνης.
