Όταν οι άνθρωποι βιάζονται να χάσουν βάρος, συχνά στρέφονται σε δίαιτες που περιορίζουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων.
Η τακτική αυτή μπορεί να βοηθήσει να χαθούν επιπλέον κιλά βραχυπρόθεσμα. Αλλά στη συνέχεια τα κιλά ξανάρχονται, στέλνοντας το βάρος εκεί που ξεκίνησε. Ορισμένοι μάλιστα πιστεύουν ότι ο επαναλαμβανόμενος κύκλος αυξομείωσης του βάρους μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμη βλάβη στην καρδιά.
Δύο δημοφιλείς δίαιτες στις μέρες μας είναι η κετογονική (Κέτο) και η Whole30. Αυτές οι δίαιτες όμως έχουν ορισμένες σημαντικές διαφορές.
Η “Κέτο”
Η κετογονική ωθεί κάποιον να τρώει λιγότερους υδατάνθρακες και να αυξήσει την πρόσληψη λίπους, ενώ η Whole30 επικεντρώνεται στην απαγόρευση των πρόχειρων φαγητών, της ζάχαρης και κάποιων τυποποιημένων τροφίμων.
Η “Κέτο” στοχεύει να εισέλθει το σώμα σε κέτωση. Αυτή είναι η κατάσταση κατά την οποία το σώμα καίει λίπος ως καύσιμο αντί για υδατάνθρακες. Για να γίνει αυτό, οι περισσότερες κετογονικές δίαιτες συστήνουν στους ανθρώπους να μειώσουν κατά πολύ τους υδατάνθρακες ακόμα και σε 30 γραμμάρια την ημέρα, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου χώρος για ζάχαρη, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών σακχάρων από φρούτα και λαχανικά.
Όσοι κάνουν αυτή τη δίαιτα ενθαρρύνονται να τρώνε: κρεμώδη και λιπαρά τρόφιμα, όπως αβοκάντο, έλαια, ξηρούς καρπούς, κρέας, αυγά, τυρί και κρέμα γάλακτος, μαζί με ορισμένα λαχανικά όπως το λάχανο και το κουνουπίδι. Πολλά φρούτα, όπως π.χ. τα μήλα, ουσιαστικά απαγορεύονται καθώς και το γάλα (αν και επιτρέπεται η κρέμα και το τυρί, επειδή είναι πιο λιπαρά και έχουν λιγότερη ζάχαρη).
Είναι επίσης δύσκολο σ’ αυτήν τη δίαιτα να τρώτε ορισμένα λαχανικά, όπως τα καρότα, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε ζάχαρη. Η διατροφή αυτή απαιτεί κάποια “μαθηματικά” για να υπολογίσετε πόση πρωτεΐνη, υδατάνθρακες και λίπη τρώτε για να βεβαιωθείτε ότι είστε σε κατάσταση κέτωσης.
Η κετογονική διατροφή αναπτύχθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1920 ως μια στρατηγική αντιμετώπισης επιληπτικών κρίσεων σε παιδιά που δεν ανταποκρίνονταν σε άλλες θεραπείες. Οι γιατροί διαπίστωσαν ότι μια διατροφή η οποία επικεντρώνεται κατά 70-80% των ημερήσιων θερμίδων σε λιπαρά και πολύ λίγους υδατάνθρακες, αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται τα τρόφιμα. Αυτό οδηγούσε σε λιγότερες επιληπτικές κρίσεις.
Σε μια τυπική διατροφή “Κέτο”, χρειάζονται περίπου πέντε ημέρες για να ακολουθήσετε το σχέδιο υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, ώστε να εισέλθετε σε μια κατάσταση διατροφικής κέτωσης, στην οποία το σώμα “τρέχει” με λίπος. Είναι ο ίδιος μηχανισμός επιβίωσης που χρησιμοποιεί το σώμα όταν οι άνθρωποι λιμοκτονούν -οι θερμίδες που καίτε προέρχονται από τα αποθέματα λίπους που βρίσκονται στα λιποκύτταρα.
Μια τυπική αναλογία μακροθρεπτικών ουσιών σε μια κετογονική δίαιτα είναι 70-80% λίπος, 15% πρωτεΐνες, και όχι πάνω από 10% υδατάνθρακες. Μια καλά σχεδιασμένη δίαιτα “Κέτο” θα πρέπει να περιλαμβάνει πολλές φυτικές ίνες και άλλα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία από καρύδια και λαχανικά. Αυτό είναι δραστικά διαφορετικό από αυτό που υποστηρίζει η δίαιτα Whole30.
Παρότι στο παρελθόν είχε κατηγορηθεί η κέτωση, σήμερα, διασημότητες όπως ο LeBron James, οι αδελφές Kardashian, καθώς και πολλοί biohackers της Silicon Valley λένε ότι λατρεύουν αυτή τη κετογονική δίαιτα. Πολλοί λένε ότι βοηθά στη μείωση της όρεξής τους και την εξάλειψη της ομίχλης του εγκεφάλου. Επίσης, μερικοί γιατροί έχουν αρχίσει να συστήνουν τη στρατηγική σε παχύσαρκα άτομα.
Αλλά οι δίαιτες πολλών λιπαρών δεν κάνουν για όλους. Οι δίαιτες “Κέτο” δεν συνιστώνται για άτομα που έχουν προβλήματα με τα νεφρά τους ή το συκώτι. Και ακόμα δεν είναι σαφές ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτής της διατροφής για την υγεία. Όποιος σκέφτεται να δοκιμάσει “Κέτο”, ή οποιαδήποτε άλλη περιοριστική δίαιτα, θα πρέπει να μιλήσει με έναν γιατρό ή έναν διαιτολόγο πριν ξεκινήσει.
Η Whole30
Στη δίαιτα Whole30 -ονομάζεται έτσι γιατί έχει ορίζοντα 30 ημερών- απαγορεύονται όλοι οι σπόροι, τα σάκχαρα, τα ψωμιά, τα επιδόρπια, το αλκοόλ, τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια και τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Σ’ αυτή τη δίαιτα τα άτομα ενθαρρύνονται να τρώνε σπιτικά γεύματα πλούσια σε λαχανικά, κρέας, αυγά, ψάρια και φρούτα. Δεν επιτρέπονται: αλκοόλ, ψωμί (συμπεριλαμβανομένων των ποικιλιών χωρίς γλουτένη), τα δημητριακά ολικής αλέσεως, φασόλια, ζάχαρη, γαλακτοκομικά προϊόντα (συμπεριλαμβανομένου του βουτύρου), όσπρια όπως φασόλια, φιστίκια, σόγια, MSG, επεξεργασμένα σνακ και επιδόρπια.
Η δίαιτα Whole30 παρουσιάστηκε το 2009 και περιορίζει πολλές τροφές τον πρώτο μήνα. Όμως, η Whole30 δεν έχει σχεδιαστεί για να τελειώσει μετά από 30 ημέρες. Η ιδέα είναι ότι μετά από ένα πρώτο μήνα σοβαρού περιορισμού ορισμένων τροφών, όσοι κάνουν αυτή τη δίαιτα αρχίζουν εκ νέου να εισάγουν αργά τα απαγορευμένα τρόφιμα, αποφασίζοντας ποιο τους αρέσει περισσότερο.
Οι διατροφολόγοι είναι αρκετά σκεπτικοί με την Whole30. Η δίαιτα αποκλείει τους υγιείς ολόκληρους σπόρους και τα φασόλια, που είναι σημαντικές πηγές θρεπτικών φυτικών ινών και βοηθούν τους ανθρώπους να παραμείνουν χορτάτοι μέχρι το επόμενο γεύμα τους. Οι φυτικές τροφές με βάση τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής αλέσεως και τις άπαχες πρωτεΐνες (όπως τα φασόλια) βοηθούν στην απώλεια βάρους. Επίσης βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα και στη μείωση της φλεγμονής.
Η Whole30 δεν υποστηρίζεται από την επιστήμη καθώς ένας μήνας δεν είναι αρκετός χρόνος για να ρυθμίσετε εκ νέου το πεπτικό σας σύστημα.
