Η άσκηση είναι γνωστό ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση τόσο κατά τη διάρκειά της όσο και μερικές ώρες μετά την παύση της, αλλά η δραστηριότητα των βακτηρίων στα στόμα μας μπορεί να καθορίσει εάν βιώνουμε αυτό το όφελος.
Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων έδειξε ότι η μείωση της αρτηριακής πίεσης μετά την άσκηση είναι μικρότερη όταν οι άνθρωποι ξεπλένουν το στόμα τους με αντιβακτηριακό στοματικό διάλυμα, αντί για σκέτο νερό. Αυτό δείχνει τη σημασία των στοματικών βακτηρίων στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Οι ερευνητές λένε ότι οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να δίνουν προσοχή στο περιβάλλον του στόματος όταν συστήνουν παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν τη σωματική άσκηση για την αντιμετώπιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
Η μελέτη διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Plymouth σε συνεργασία με το Κέντρο Γονιδιωματικής Ρύθμισης στη Βαρκελώνη (εργαστήριο Gabaldon) στην Ισπανία και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Free Radical Biology and Medicine.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ήδη ότι τα αιμοφόρα αγγεία ανοίγουν κατά τη διάρκεια της άσκησης, καθώς η παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου αυξάνει τη διάμετρο των αρτηριών (αγγειοδιαστολή), κι έτσι μέσω της κυκλοφορίας του αίματος παρέχονται περισσότερα θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο στους ενεργούς μύες.
Αυτό που έχει παραμείνει μυστήριο είναι ότι η πίεση του αίματος μετά την άσκηση παραμένει χαμηλότερη για ώρες -το φαινόμενο ονομάζεται ασκησιογενής υπόταση. Η προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι το μονοξείδιο του αζώτου δεν εμπλέκεται σε αυτή την αντίδραση μετά την άσκηση αλλά συμμετέχει μόνο κατά τη διάρκεια άσκησης. Ωστόσο η νέα μελέτη έρχεται σε αντίθεση με αυτή την άποψη.
Η ασκησιογενής υπόταση έχει να κάνει με το μονοξείδιο του αζώτου που υποβαθμίζεται σε μια ένωση που ονομάζεται νιτρικό άλας (nitrate) που για χρόνια θεωρείται ότι δεν έχει καμία λειτουργία στο σώμα. Αλλά η έρευνα την τελευταία δεκαετία έδειξε ότι τα νιτρικά μπορούν να απορροφηθούν από τους σιελογόνους αδένες και να αποβληθούν στο στόμα με το σάλιο. Ορισμένα είδη βακτηρίων στο στόμα μετατρέπουν τα νιτρικά άλατα σε νιτρώδη άλατα τα οποία μπορούν να ενισχύσουν το μονοξείδιο του αζώτου στο σώμα και όταν καταπίνονται με το σάλιο, μέρος τους απορροφάται γρήγορα στην κυκλοφορία του αίματος και μετατρέπεται πάλι σε μονοξείδιο του αζώτου. Αυτό συμβάλλει στη διατήρηση της διεύρυνσης των αιμοφόρων αγγείων που τελικά οδηγεί σε ασκησιογενή υπόταση.
Το αντιβακτηριακό στοματικό διάλυμα
Οι ερευνητές ήθελαν να δουν αν η παρεμπόδιση της ικανότητας των νιτρικών να μετατρέπονται σε νιτρώδη με την αναστολή των στοματικών βακτηρίων θα είχε επίδραση στην ασκησιογενή υπόταση.
Είκοσι τρεις υγιείς ενήλικες κλήθηκαν να τρέξουν σε διάδρομο για συνολικά 30 λεπτά σε δύο ξεχωριστές περιπτώσεις και παρακολουθήθηκαν για 2 ώρες.
Στα 30, 60 και 90 λεπτά μετά την άσκηση ζητήθηκε από τους εθελοντές να ξεπλύνουν το στόμα τους είτε με ένα αντιβακτηριακό στοματικό διάλυμα (0,2% χλωρεξιδίνη) είτε με ένα διάλυμα αρωματισμένο με μέντα. Ούτε οι ερευνητές ούτε οι συμμετέχοντες γνώριζαν ποιο υγρό χρησιμοποιούνταν.
Η πίεση του αίματος μετρήθηκε και λήφθηκαν δείγματα σάλιου και αίματος πριν από την άσκηση και 120 λεπτά μετά την άσκηση. Δεν επιτράπηκε φαγητό ή ποτό εκτός από νερό κατά τη διάρκεια της άσκησης και της περιόδου αποθεραπείας και κανένας από τους συμμετέχοντες στη μελέτη δεν είχε οδοντιατρικές παθήσεις.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η μείωση της αρτηριακής πίεσης μετά την άσκηση ήταν 60% χαμηλότερη κατά την πρώτη ώρα της ανάρρωσης και καταργήθηκε πλήρως δύο ώρες μετά την άσκηση όταν οι συμμετέχοντες έλαβαν το αντιβακτηριακό διάλυμα στοματικής πλύσης.
Όταν οι συμμετέχοντες ξέπλυναν το στόμα τους με το εικονικό φάρμακο, η μέση μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης ήταν 5,2 mmHg μία ώρα μετά την άσκηση. Ωστόσο, όταν οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν το αντιβακτηριακό στοματικό διάλυμα, η μέση συστολική αρτηριακή πίεση μειώθηκε μόνο κατά 2,0 mmHg μία ώρα μετά. Να σημειωθεί ότι η συστολική αρτηριακή πίεση αναφέρεται στο υψηλότερο επίπεδο αρτηριακής πίεσης όταν η καρδιά ωθεί το αίμα προς το υπόλοιπο σώμα.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η κύρια πηγή νιτρικών στο αίμα μετά την άσκηση είναι το μονοξείδιο του αζώτου που παράγεται κατά τη διάρκεια της άσκησης από τα ενδοθηλιακά κύτταρα (κύτταρα που επιστρώνουν τις αρτηρίες). Αλλά όταν δόθηκαν αντιβακτηριακά στοματικά διαλύματα στους συμμετέχοντες, τα επίπεδα των νιτρικών στο αίμα δεν αυξήθηκαν μετά την άσκηση. Μόνο όταν οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν το εικονικό φάρμακο, τα επίπεδα των νιτρικών στο αίμα αυξήθηκαν που δείχνει ότι τα στοματικά βακτήρια αποτελούν βασική πηγή αυτού του μορίου στην κυκλοφορία του αίματος, τουλάχιστον κατά την πρώτη περίοδο ανάρρωσης μετά την άσκηση.
Ο Craig Cutler, συν-συγγραφέας μελέτης που διεξήγαγε την έρευνα, δήλωσε: «Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι η σύνθεση νιτρωδών από βακτήρια του στόματος είναι εξαιρετικά σημαντική για τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας αντιδρά κατά την άσκηση και κατά την πρώτη περίοδο ανάρρωσης, προωθώντας τη μείωση της αρτηριακής πίεσης και την οξυγόνωση των μυών. Στην πραγματικότητα, τα στοματικά βακτήρια είναι το κλειδί για τη διαστολή των αρτηριών. Αν αφαιρεθούν, δεν μπορούν να παραχθούν νιτρώδη άλατα και οι αρτηρίες παραμένουν στην τρέχουσα κατάσταση τους».
Οι υπάρχουσες μελέτες δείχνουν ότι το αντιβακτηριακό στοματικό διάλυμα μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση κάτω από συνθήκες ανάπαυσης ενώ αυτή η μελέτη έδειξε την επίδραση της στοματικής πλύσης στα αποτελέσματα της άσκησης.
«Το επόμενο βήμα είναι να διερευνήσουμε λεπτομερέστερα την επίδραση της άσκησης στη δραστηριότητα των στοματικών βακτηρίων και τη σύνθεση των στοματικών βακτηρίων σε άτομα με υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο. Μακροπρόθεσμα, η έρευνα σε αυτόν τον τομέα μπορεί να βελτιώσει τις γνώσεις μας για τη θεραπεία της υπέρτασης», είπε ο Cutler.
