Οι ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές παίρνουν διάφορες μορφές, άλλες πιο εμφανείς και άλλες πιο διακριτικές. Όλα, όμως, τα ψυχαναγκαστικά σύνδρομα έχουν ένα κοινό σημείο: το βαθύ αίσθημα ανασφάλειας. Το άτομο για να καθησυχαστεί έχει την ανάγκη να ελέγχει τα πάντα.
«Το άτομο ντρέπεται και υποφέρει, αλλά το αίσθημα αυτό το ξεπερνά», σύμφωνα με το βιβλίο «Όλα όσα χρειάζεται να ξέρεις για να νικήσεις του ψυχαναγκασμούς» του Γάλλου συγγραφέα Λιονέλ Νταντάν. Σύμφωνα με τον ίδιο οι τέσσερις πιο συνήθεις ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές είναι:
1) Εμμονή με την καθαριότητα
Αυτοί που έχουν αυτή την ιδεοληψία, που στην ψυχιατρική ονομάζεται «ιδεοληψία μόλυνσης», πλένουν τα χέρια και το σώμα τους πολλές φορές την ημέρα για να απαλλαγούν από τα μικρόβια κάθε είδους και να εξασφαλίσουν ότι θα έχουν έναν απόλυτα υγιεινό τρόπο ζωής. Οι άνθρωποι που πάσχουν αποφεύγουν τις επαφές με άλλους ανθρώπους. «Θα μπορούσαν ακόμη και να πεθάνουν παρά να αγγίξουν μια μπάρα στο μετρό ή το κουμπί του ανελκυστήρα» λέει ο Νταντάν.
2) Ο φόβος του λάθους
Πρόκειται για τον συνεχή και επίμονο φόβο ότι κάτι έχει λησμονηθεί να γίνει ή ότι έχει γίνει κάνει κάτι λάθος. Πρέπει, επομένως οι πάσχοντες να ελέγχουν και να ξαναελέγχουν τα πάντα. Μπορεί να ελέγξουν πέντε φορές ότι κλείδωσαν την πόρτα, ότι έκλεισαν τα πατζούρια, ότι έσβησαν το φούρνο κ.ά. Είναι επίσης πιθανό να διαβάζουν και να ξαναδιαβάζουν το ίδιο κείμενο προκειμένου να επιβεβαιώσουν ότι δεν υπάρχει κανένα λάθος.
3) Εμμονή με την κακοτυχία
Ο φόβος ότι παραμονεύει κάποια συμφορά. Για παράδειγμα, ένας ασθενής σιχαίνεται τον αριθμό πέντε ή τους άντρες με μουστάκι. Αν πετύχει τυχαία έναν άντρα με μουστάκι στο δρόμο είναι πιθανό να ελέγξει αν έχει συμβεί εκεί κοντά κάποιο ατύχημα και άμα δεν βρει κάτι, παραμένει με την αμφιβολία. Αυτή η ιδεοληψία συνιστά μεγάλο πρόβλημα καθώς τα άτομα που υποφέρουν από αυτήν καταλήγουν να εγκαταλείπουν οποιαδήποτε δραστηριότητα μπορεί να ενέχει οποιονδήποτε κίνδυνο (π.χ. οδήγηση αυτοκινήτου, η δουλειά με δυνητικά βλαβερά εργαλεία κ.ά.)
4) Εμμονή με τη συμμετρία
Πρόκειται για αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν στην κλινική πρακτική «ιδεοληψία συμμετρίας». Μια δουλειά δεν μπορεί να γίνει αν δεν είναι όλα συμμετρικά και σε τάξη. Το γραφείο, το πληκτρολόγιο και η οθόνη του υπολογιστή δεν είναι απολύτως παράλληλα μεταξύ τους; Τρόμος. Τα άτομα αυτά γίνονται τελικά ανυπόφορα για τους οικείους τους καθώς θέλουν τα πράγματα να είναι τακτοποιημένα με συγκεκριμένο τρόπο και οποιαδήποτε ακαταστασία τους προκαλεί έντονο άγχος.
