Οι διακοπές είναι μια αγχωτική περίοδος για πολλούς, αλλά αυτό μπορεί να μην είναι κακό όταν πρόκειται για τη λειτουργία του εγκεφάλου σας, σύμφωνα με μια μελέτη από το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Νέων στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα χαμηλά έως μέτρια επίπεδα στρες βελτιώνουν τη μνήμη εργασίας, τις βραχυπρόθεσμες πληροφορίες που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να ολοκληρώσουν καθημερινές εργασίες, όπως να θυμούνται τον αριθμό τηλεφώνου κάποιου ή να ανακαλούν οδηγίες για το πώς να φτάσουν σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία.
Υπάρχει, ωστόσο, μια προειδοποίηση, είπαν οι ερευνητές. Τα ευρήματα αφορούν μόνο το χαμηλό έως μέτριο στρες. Μόλις τα επίπεδα άγχους υπερβούν τα μέτρια επίπεδα και γίνουν σταθερά, αυτό το άγχος γίνεται τοξικό.
«Τα άσχημα αποτελέσματα του άγχους είναι αρκετά ξεκάθαρα και όχι κάτι καινούργιο», είπε ο Assaf Oshri, επικεφαλής της μελέτης και αναπληρωτής καθηγητής στο College of Family and Consumer Sciences. Τα σταθερά υψηλά επίπεδα στρες μπορούν πραγματικά να αλλάξουν τη δομή του εγκεφάλου. Οδηγoύν σε αύξηση της λευκής ουσίας και εις βάρος της φαιάς ουσίας η οποία εμπλέκεται στον έλεγχο των μυών, στη λήψη αποφάσεων, στον αυτοέλεγχο, στη συναισθηματική ρύθμιση και πολλά άλλα. Το χρόνιο στρες μπορεί επίσης να κάνει τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς σε διάφορες ασθένειες που κυμαίνονται από ναυτία και πονοκεφάλους ημικρανίας έως υψηλή αρτηριακή πίεση και καρδιακές παθήσεις.
«Αλλά υπάρχουν λιγότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις του περιορισμένου στρες», είπε ο Oshri. «Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι τα χαμηλά έως μέτρια επίπεδα αντιληπτού στρες συσχετίστηκαν με αυξημένη νευρική ενεργοποίηση της μνήμης εργασίας, με αποτέλεσμα μια καλύτερη πνευματική απόδοση».
Σε προηγούμενη έρευνα, ο Oshri και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι τα χαμηλά έως μέτρια επίπεδα στρες θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα άτομα να αναπτύξουν ανθεκτικότητα στο στρες και να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης διαταραχών ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη και αντικοινωνικές συμπεριφορές. Αυτή η μελέτη έδειξε επίσης ότι οι περιορισμένες κρίσεις στρες μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να μάθουν πώς να αντιμετωπίζουν μελλοντικές στρεσογόνες καταστάσεις.
Τα δίκτυα υποστήριξης, οι φίλοι και η οικογένεια μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν το άγχος με υγιείς τρόπους.
Η παρούσα μελέτη βασίζεται σε αυτό το έργο, χρησιμοποιώντας μαγνητικές τομογραφίες (MRI) που δείχνουν ότι το χαμηλό έως μέτριο στρες μπορεί να κάνει τα μέρη του εγκεφάλου που ελέγχουν τη μνήμη εργασίας να κάνουν πιο αποτελεσματικά τη δουλειά τους.
Οι ερευνητές ανέλυσαν μαγνητικές τομογραφίες από το Human Connectome Project περισσότερων από 1.000 ατόμων από διαφορετικά φυλετικά και εθνοτικά υπόβαθρα. Χρηματοδοτούμενο από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, το Human Connectome Project στοχεύει να παρέχει πληροφορίες για το πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα άτομα που ανέφεραν χαμηλά έως μέτρια επίπεδα στρες είχαν αυξημένη δραστηριότητα στα μέρη του εγκεφάλου που εμπλέκουν τη μνήμη εργασίας. Οι συμμετέχοντες που δήλωσαν ότι βίωσαν χρόνια υψηλά επίπεδα στρες εμφάνισαν μείωση σε αυτούς τους τομείς.
Για να αξιολογήσουν οι ερευνητές τα αντιληπτά επίπεδα άγχους, οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με το πόσο συχνά βίωναν συγκεκριμένες σκέψεις ή συναισθήματα. Για παράδειγμα, “τον τελευταίο μήνα, πόσο συχνά στενοχωρηθήκατε εξαιτίας κάτι που συνέβη απροσδόκητα;” ή “τον τελευταίο μήνα, πόσο συχνά έχετε διαπιστώσει ότι δεν μπορούσατε να αντεπεξέλθετε σε όλα τα πράγματα που έπρεπε να κάνετε;” Αυτού του είδους οι ερωτήσεις έχουν αποδειχθεί ότι είναι ένα αποτελεσματικό μέτρο σε μια ποικιλία διεθνών μελετών.
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τα κοινωνικά δίκτυα των συμμετεχόντων χρησιμοποιώντας μια ποικιλία στοιχείων, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο τα άτομα αισθάνονταν για την ικανότητά τους να χειρίζονται απροσδόκητα γεγονότα, πόσο ικανοποιημένοι ήταν που η ζωή τους έχει σημασία και νόημα και τη διαθεσιμότητα στήριξης με βάση τους φίλους στα κοινωνικά τους δίκτυα.
Για να αναλύσουν τη μνήμη εργασίας, παρουσιάστηκαν στους συμμετέχοντες εικόνες με πράγματα όπως εργαλεία και πρόσωπα ατόμων ενώ αργότερα τους ζητήθηκε να θυμηθούν εάν ήταν οι ίδιες φωτογραφίες που είχαν δει πριν. Επίσης οι ερευνητές ανέλυσαν την λειτουργική μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου των συμμετεχόντων καθώς ολοκλήρωναν τις εργασίες για την αξιολόγηση της νευρικής ενεργοποίησης σε διάφορα μέρη του εγκεφάλου.
Ίσως δεν είναι έκπληξη ότι οι συμμετέχοντες που είπαν πως είχαν περισσότερη στήριξη από τις οικογένειες και τους φίλους τους φάνηκαν πιο ικανοί να αντιμετωπίσουν τα χαμηλά έως μέτρια επίπεδα στρες με υγιή τρόπο.
«Πρέπει να έχετε τους σωστούς πόρους για να ενισχυθείτε από τις αντιξοότητες και το άγχος», είπε ο Oshri. «Για μερικούς ανθρώπους, η έκθεση σε αντιξοότητες κάνει καλό. Αλλά για άλλους, ίσως όχι. Είναι πιθανό ότι μπορείτε να αντέξετε περισσότερο άγχος εάν έχετε μια υποστηρικτική κοινότητα ή οικογένεια».
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Neuropsychologia.
Περισσότερες πληροφορίες: Low-to-moderate level of perceived stress strengthens working memory: Testing the hormesis hypothesis through neural activation, Neuropsychologia (2022). DOI: 10.1016/j.neuropsychologia.2022.108354.
