Η επίδραση του χυμού παντζαριού πλούσιου σε νιτρικά σε ηλικιωμένους μπορεί να οφείλεται σε συγκεκριμένες αλλαγές στο στοματικό τους μικροβίωμα, σύμφωνα με τη μεγαλύτερη μελέτη του είδους.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Έξετερ διεξήγαγαν τη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Free Radical Biology and Medicine, συγκρίνοντας τις αντιδράσεις μεταξύ μιας ομάδας ηλικιωμένων με αυτή των νεότερων ενηλίκων. Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι μια διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε νιτρικά μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων.
Τα νιτρικά είναι ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό και καταναλώνονται ως φυσικό μέρος μιας διατροφής πλούσιας σε λαχανικά. Όταν οι ηλικιωμένοι έπιναν ένα «σφηνάκι» συμπυκνωμένου χυμού παντζαριού δύο φορές την ημέρα για δύο εβδομάδες, η αρτηριακή τους πίεση μειώθηκε -ένα αποτέλεσμα που δεν παρατηρήθηκε στην νεότερη ομάδα.
Η νέα μελέτη παρέχει στοιχεία ότι αυτό το αποτέλεσμα πιθανότατα προκλήθηκε από την καταστολή δυνητικά επιβλαβών βακτηρίων στο στόμα. Μια ανισορροπία μεταξύ ωφέλιμων και επιβλαβών βακτηρίων του στόματος μπορεί να μειώσει τη μετατροπή των νιτρικών (που αφθονούν σε δίαιτες πλούσιες σε λαχανικά) σε μονοξείδιο του αζώτου. Το μονοξείδιο του αζώτου είναι το κλειδί για την υγιή λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και, επομένως, για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Η συγγραφέας της μελέτης, καθηγήτρια Άννι Βανχάταλο, από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, δήλωσε: «Γνωρίζουμε ότι μια δίαιτα πλούσια σε νιτρικά άλατα έχει οφέλη για την υγεία και οι ηλικιωμένοι παράγουν λιγότερο μονοξείδιο του αζώτου καθώς μεγαλώνουν. Τείνουν επίσης να έχουν υψηλότερη αρτηριακή πίεση, η οποία μπορεί να συνδεθεί με καρδιαγγειακές επιπλοκές όπως η καρδιακή προσβολή και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Η ενθάρρυνση των ηλικιωμένων να καταναλώνουν περισσότερα λαχανικά πλούσια σε νιτρικά άλατα θα μπορούσε να έχει σημαντικά μακροπρόθεσμα οφέλη για την υγεία. Τα καλά νέα είναι ότι αν δεν σας αρέσει το παντζάρι, υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις πλούσιες σε νιτρικά άλατα, όπως το σπανάκι, η ρόκα, το μάραθο, το σέλινο και το λάχανο».
Η μελέτη περιέλαβε 39 ενήλικες ηλικίας κάτω των 30 ετών και 36 ενήλικες ηλικίας 60-70 ετών. Κάθε ομάδα πέρασε δύο εβδομάδες λαμβάνοντας κανονικές δόσεις χυμού παντζαριού πλούσιου σε νιτρικά και δύο εβδομάδες σε μια εικονική έκδοση του χυμού χωρίς νιτρικά. Υπήρξε μια περίοδο «έκπλυσης» δύο εβδομάδων ενδιάμεσα. Στη συνέχεια, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια μέθοδο αλληλούχισης βακτηριακών γονιδίων για να αναλύουν ποια βακτήρια υπήρχαν στο στόμα πριν και μετά.
Και στις δύο ομάδες, η σύνθεση του στοματικού μικροβιώματος άλλαξε μετά την κατανάλωση του χυμού παντζαριού πλούσιου σε νιτρικά, αλλά αυτές οι αλλαγές διέφεραν μεταξύ των νεότερων και των μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων. Η μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα παρουσίασε αξιοσημείωτη μείωση των βακτηρίων του στόματος Prevotella μετά την κατανάλωση του χυμού πλούσιου σε νιτρικά και αύξηση στην ανάπτυξη βακτηρίων που είναι γνωστό ότι ωφελούν την υγεία, όπως το Neisseria. Η μεγαλύτερη σε ηλικία ομάδα είχε υψηλότερη μέση αρτηριακή πίεση στην αρχή της μελέτης, η οποία μειώθηκε μετά τη λήψη του χυμού παντζαριού πλούσιου σε νιτρικά, αλλά όχι μετά τη λήψη του συμπληρώματος εικονικού φαρμάκου.
Ο καθηγητής Andy Jones, από το Πανεπιστήμιο του Exeter, δήλωσε: «Αυτή η μελέτη δείχνει ότι οι τροφές πλούσιες σε νιτρικά άλατα αλλάζουν το στοματικό μικροβίωμα με τρόπο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε λιγότερη φλεγμονή, καθώς και σε μείωση της αρτηριακής πίεσης στους ηλικιωμένους. Αυτό ανοίγει το δρόμο για μεγαλύτερες μελέτες για να διερευνήσουν την επίδραση παραγόντων του τρόπου ζωής και του βιολογικού φύλου στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στα συμπληρώματα νιτρικών αλάτων μέσω της διατροφής».
Αυτή η έρευνα είναι ένα παράδειγμα του πώς η βιοεπιστήμη μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τους πολύπλοκους δεσμούς μεταξύ της διατροφής, του μικροβιώματος και της υγιούς γήρανσης.
Περισσότερες πληροφορίες: Ageing modifies the oral microbiome, nitric oxide bioavailability and vascular responses to dietary nitrate supplementation. Free Radical Biology and Medicine, 2025; 238: 682 DOI: 10.1016/j.freeradbiomed.2025.07.002.
