Μια έρευνα μεγάλης κλίμακας διαπίστωσε ότι τα άτομα που καταναλώνουν τακτικά τόσο ζαχαρούχα ποτά (SSBs) όσο και ποτά με χαμηλή ή καθόλου ζάχαρη (LNSSBs) που έχουν τεχνητά γλυκαντικά αντιμετωπίζουν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης λιπώδους ηπατικής νόσου (MASLD) που σχετίζεται με μεταβολική δυσλειτουργία.
Η έρευνα, η οποία παρουσιάστηκε στην Εβδομάδα UEG 2025, παρακολούθησε 123.788 ενήλικες από την UK Biobank που δεν είχαν σημάδια ηπατικής νόσου στην αρχή της μελέτης. Οι συνήθειες κατανάλωσης αλκοόλ των συμμετεχόντων καταγράφηκαν μέσω επαναλαμβανόμενων 24ωρων ερωτηματολογίων διατροφής, επιτρέποντας στους ερευνητές να διερευνήσουν πώς η κατανάλωση ζαχαρούχων ή μη ποτών σχετίζεται με την λιπώδη ηπατική νόσο, τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ και τους θανάτους που συνδέονται με ηπατική νόσο.
Τα άτομα που έπιναν περισσότερα από 250 γραμμάρια οποιουδήποτε τύπου ποτού την ημέρα είχαν σημαντικά υψηλότερους κινδύνους: 60% αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης MASLD για όσους κατανάλωναν μη ζαχαρούχα και 46% αύξηση για όσους έπιναν ζαχαρούχα. Κατά τη διάρκεια μιας μέσης παρακολούθησης 10,3 ετών, 1.178 συμμετέχοντες ανέπτυξαν λιπώδη ηπατική νόσο και 108 πέθαναν από αιτίες που σχετίζονται με το ήπαρ. Αν και τα ζαχαρούχα ποτά δεν συνδέονταν σημαντικά με τη θνησιμότητα που σχετίζεται με το ήπαρ, τα ποτά διαίτης συνδέθηκαν. Και τα δύο είδη ποτών συσχετίστηκαν επίσης με υψηλότερα επίπεδα λίπους στο ήπαρ.
Η MASLD, παλαιότερα γνωστή ως μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD), εμφανίζεται όταν συσσωρεύεται υπερβολικό λίπος στο ήπαρ. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή (ηπατίτιδα) και να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος, κόπωση και απώλεια όρεξης. Πλέον, η πιο κοινή χρόνια ηπατική πάθηση παγκοσμίως, η MASLD επηρεάζει περισσότερο από το 30% των ανθρώπων και γίνεται γρήγορα μια κύρια αιτία θανάτων που σχετίζονται με το ήπαρ.
Ο επικεφαλής ερευνητής Lihe Liu εξήγησε: «Τα ζαχαρούχα ποτά βρίσκονται εδώ και καιρό υπό έλεγχο, ενώ οι εναλλακτικές λύσεις «δίαιτας» θεωρούνται συχνά ως η πιο υγιεινή επιλογή. Και τα δύο, ωστόσο, καταναλώνονται ευρέως και οι επιπτώσεις τους στην υγεία του ήπατος δεν έχουν κατανοηθεί καλά. Η μελέτη μας δείχνει ότι τα ποτά διαίτης συνδέονταν στην πραγματικότητα με υψηλότερο κίνδυνο MASLD, ακόμη και σε μέτρια επίπεδα πρόσληψης, όπως ένα μόνο κουτάκι την ημέρα. Τα ευρήματα αμφισβητούν την κοινή αντίληψη ότι αυτά τα ποτά είναι ακίνδυνα και υπογραμμίζουν την ανάγκη επανεξέτασης του ρόλου τους στη διατροφή και την υγεία του ήπατος, ειδικά καθώς η MASLD αναδεικνύεται ως παγκόσμιο πρόβλημα υγείας».
Ο Liu συζήτησε επίσης τους πιθανούς βιολογικούς λόγους πίσω από τα ευρήματα: «Η υψηλότερη περιεκτικότητα σε ζάχαρη στα ζαχαρούχα ποτά μπορεί να προκαλέσει ραγδαίες αυξήσεις στη γλυκόζη και την ινσουλίνη στο αίμα, να προωθήσει την αύξηση βάρους και να αυξήσει τα επίπεδα ουρικού οξέος, τα οποία συμβάλλουν στη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ. Τα ποτά διαίτης, από την άλλη πλευρά, μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του ήπατος αλλοιώνοντας το μικροβίωμα του εντέρου, διαταράσσοντας το αίσθημα πληρότητας, προκαλώντας την επιθυμία για γλυκά και ακόμη και διεγείροντας την έκκριση ινσουλίνης».
Οι συγγραφείς τόνισαν ότι αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν τον περιορισμό και των δύο τύπων ποτών ως μέρος μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής πρόληψης, που στοχεύει όχι μόνο στις ηπατικές παθήσεις αλλά και στην καρδιονεφρική μεταβολική υγεία. Η αντικατάσταση οποιουδήποτε από τα δύο ποτά με νερό μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο MASLD -κατά 12,8% για τα ζαχαρούχα και 15,2% για τα ποτά διαίτης- ενώ η υποκατάσταση μεταξύ των δύο τύπων ποτών δεν προσέφερε καμία μείωση του κινδύνου.
Ο Liu πρόσθεσε: «Η ασφαλέστερη προσέγγιση είναι ο περιορισμός τόσο των ποτών που έχουν ζάχαρη όσο και αυτών με τεχνητά γλυκαντικά. Το νερό παραμένει η καλύτερη επιλογή, καθώς απομακρύνει το μεταβολικό βάρος και αποτρέπει τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ, ενώ παράλληλα ενυδατώνει το σώμα».
Οι ερευνητές στοχεύουν τώρα να διερευνήσουν σε βάθος τους αιτιώδεις μηχανισμούς μέσω μακροπρόθεσμων, τυχαιοποιημένων και γενετικών δοκιμών, με έμφαση στο πώς η ζάχαρη και τα τεχνητά γλυκαντικά αλληλεπιδρούν με το μικροβίωμα του εντέρου και επηρεάζουν την ηπατική νόσο.
Περισσότερες πληροφορίες:
- Liu, L et al. Sugar- and low/non-sugar-sweetened beverages and risks of metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease and liver-related mortality: A prospective analysis of the UK Biobank. Presented at UEG Week 2025; 7 October 2025; Berlin, Germany.
- Girish, V. and John, S. Metabolic Dysfunction-Associated Steatotic Liver Disease (MASLD). (2025). PMID: 31082077.
- Younossi, Z. M. et al. The global epidemiology of nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD) and nonalcoholic steatohepatitis (NASH): a systematic review. (2023). Journals. DOI: 10.1097/HEP.0000000000000004.
