Οι ηλικιωμένοι πέφτουν συχνά θύματα ψυχολογικής και σωματικής βίας

Όσο και αν ξαφνιάζει, η Ελλάδα κατέχει τα πρωτεία στη σεξουαλική παρενόχληση των ηλικιωμένων, στην εγκατάλειψή τους (μαζί με την Πορτογαλία) και στη σωματική κακοποίησή τους (μαζί με τη Λιθουανία). Σε έρευνα που έγινε σε επτά ευρωπαϊκές χώρες, «σύζυγοι» και «σύντροφοι» υπερέχουν έναντι φίλων, συγγενών και τρίτων στην άσκηση κάθε μορφής βίας, ψυχολογικής, και σωματικής, προς το έτερον ήμισυ. Αντίθετα, φίλοι, γνωστοί και γείτονες σε ποσοστό 30% ευθύνονται για τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης, η οποία προσδιορίζεται ως άγγιγμα ή σεξουαλική επαφή παρά τη θέληση.

Η Ελλάδα είναι σημαντικά ψηλότερα (1,5%) μαζί με την Πορτογαλία (1,3%) στη σεξουαλική κακοποίηση των ηλικιωμένων, σε σύγκριση με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (0,7%). Σχεδόν 2 στους 10 Ευρωπαίους από 60 έως 84 ετών, έχουν υποστεί κάποιας μορφής ψυχολογική βία, με τα υψηλότερα ποσοστά να καταγράφονται στη Σουηδία, όπου αυτή η μορφή βίας αφορά τον ένα στους τρεις, όπως και στη Γερμανία (27,1%).

Σωματική βία (χαστούκια, ξύλο) έχει υποστεί το 3% των ηλικιωμένων κατά μέσον όρο, με υψηλότερα ποσοστά θυμάτων σε Σουηδία (4%) και Λιθουανία (3,8%). Η σωματική κακοποίηση, που σημαίνει ότι το θύμα έχει καταλήξει στο νοσοκομείο με μώλωπες ή άλλα τραύματα, αφορά λιγότερο από 1% κατά μέσον όρο. Στη Λιθουανία και στην Ελλάδα ο αριθμός αυτός των περιστατικών είναι σημαντικά υψηλότερος (1,5% και 1,1% αντίστοιχα), με αποτέλεσμα οι χώρες αυτές να κατέχουν την πρωτειά. Τα στοιχεία προκύπτουν από ευρωπαϊκή έρευνα του 2009-2010, το συντονισμό της οποίας είχε το σουηδικό πανεπιστήμιο Karolinska. Στο έργο αυτό συμμετείχε και η Ελλάδα μαζί με άλλες 6 χώρες (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Γερμανία, Σουηδία και Λιθουανία). Υπεύθυνη του ερευνητικού τμήματος για την Ελλάδα ήταν η επιμελήτρια του τομέα Κοινωνιολογίας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας Ελλη Ιωαννίδου-Καπόλου.

Σε σύγκριση με τους ηλικιωμένους στη Γερμανία, οι ηλικιωμένοι σε Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία διατρέχουν μικρότερο ρίσκο να υποστούν ψυχολογική βία. Στην Ιταλία και στην Πορτογαλία ο κίνδυνος είναι μικρότερος για σωματική βία. Ο κίνδυνος για οικονομική εκμετάλλευση είναι μεγαλύτερος στην Πορτογαλία.

Σε όλες τις χώρες οι ηλικιωμένοι από 75-84 χρόνων διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να πέσουν θύματα οικονομικής εκμετάλλευσης, δηλαδή να δώσουν χρήματα ή περιουσία παρά τη θέλησή τους. Θύτες τους, σύμφωνα με τις δηλώσεις, είναι οι «άλλοι» (61,7%), μεταξύ των οποίων και αυτοί που τους περιποιούνται.

Οι «άλλοι», σύντροφοι, φίλοι, γνωστοί και γείτονες έχουν τα υψηλότερα ποσοστά ως θύτες κακοποίησης από ό,τι τα παιδιά, εγγόνια, αδέλφια, οι νύφες και οι γαμπροί. Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης γενικά, οι άνδρες δήλωσαν υψηλότερα ποσοστά οικονομικής εκμετάλλευσης από ό,τι οι γυναίκες. Οι σύζυγοι και οι σύντροφοι ήταν συχνότερα οι θύτες που ασκούσαν ψυχολογική βία (34,8%), σωματική (33,7%) και βαρύτερη κακοποίηση (44,8%). Από τη μελέτη, σε όλες τις χώρες, προκύπτει ότι οι άντρες έναντι των γυναικών πέφτουν συχνότερα θύματα ψυχολογικής και σωματικής βίας, όπως και οικονομικής εκμετάλλευσης. Οι περισσότερες γυναίκες ήταν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και κακώσεων.

Δείτε επίσης