Γράφει η Ηλιάνα Ηλιοπούλου, κλινική διαιτολόγος διατροφολόγος
Οι αυξανόμενες τάσεις της παιδικής παχυσαρκίας στην σημερινή εποχή -η Ελλάδα καταλαμβάνει πλέον μια από τις πρώτες θέσεις στην παιδική παχυσαρκία- έχουν δημιοουργήσει την ανάγκη για τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς των παιδιών και των διατροφικών επιλογών τους. Ας δούμε αναλυτικά, ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τις επιλογές τροφίμων στα παιδιά:
Τα χαρακτηριστικά των τροφίμων
Ενώ το βρέφος δείχνει έντονο ενδιαφέρον να δοκιμάζει τα πάντα, το παιδί γίνεται πιο επιλεκτικό και πιο επίμονο σχετικά με το τι καταναλώνει. Το παιδί προσπαθεί να δηλώσει την ανεξαρτησία του από τους γονείς του και θεωρεί πως το πετυχαίνει όταν τους λέει «όχι». Δεν είναι περίεργο ένα παιδί να αρνείται αρχικά να δοκιμάσει νέα τρόφιμα και φαγητά και στη συνέχεια να τα αποδέχεται, ίσως μάλιστα μετά από επανάληψη της παρουσίασης τους.
Τα χαρακτηριστικά των τροφίμων επηρεάζουν την αποδοχή τους από τα παιδιά. Η υφή, το σχήμα, το άρωμα και η γεύση, το μέγεθος των μερίδων μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στο πως ένα παιδί θα αποδεχτεί αρχικά το συγκεκριμένο τρόφιμο.
Το παιδί γενικά δεν προτιμάει τα πολύ σκληρά και ξερά τρόφιμα, αλλά αντίθετα επιζητά τα τρυφερά και ζουμερά. Προτιμά τρόφιμα με έντονα, ζωηρά χρώματα, αλλά με ήπιες γεύσεις και μυρωδιές, γιατί έχει πολλούς γευστικούς κάλυκες και αντιλαμβάνεται με μεγαλύτερη οξύτητα τη γεύση.
Τέλος, οι μεγάλες μερίδες μπορεί να αποτρέψουν και να τρομάξουν το παιδί, ώστε να αρνηθεί το συγκεκριμένο φαγητό. Τα τρόφιμα πρέπει να είναι διαχωρισμένα στο πιάτο, ώστε να διακρίνονται και να αναγνωρίζονται.
Οι γονείς
Η οικογένεια, ιδιαίτερα κατά την νηπιακή και προσχολική ηλικία, αποτελεί το βασικότερο παράγοντα που επηρεάζει τις συνήθειες του παιδιού στο φαγητό.
Οι γονείς οφείλουν να προσφέρουν στο παιδί ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, χρησιμοποιώντας τη μεγάλη επιρροή που ασκούν σε αυτό. Αυτό περιλαμβάνει την ποικιλία, την ποσότητα, το ωράριο των γευμάτων και πολύ περισσότερο την ατμόσφαιρα που υπάρχει γύρω από το τραπέζι και το γεύμα.
Πολλές φορές οι γονείς χρησιμοποιούν την μέθοδο της επιβράβευσης ή της τιμωρίας με κάποιο τρόφιμο ή φαγητό, προκειμένου να πείσουν τελικά το παιδί να καταναλώσει την προγραμματισμένη από αυτούς ποσότητα τροφής. Αυτό σαν μέθοδος έχει αποτέλεσμα αλλά πρέπει να εφαρμόζεται με προσοχή διότι μακροπρόθεσμα μπορεί να επιφέρει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.
Η τηλεόραση
Τα περισσότερο διαφημιζόμενα τρόφιμα συσχετίζονται με τα τρόφιμα που ζητούνται πιο πολύ από τα παιδιά. Τα περισσότερα από τα τρόφιμα αυτά είναι πολύ εύληπτα, πλούσια σε λίπος και ζάχαρη, φτωχά σε φυτικές ίνες και σίδηρο (πχ αναψυκτικά, μπισκότα, σοκολάτες, πατατάκια, δημητριακά πρωινού με ζάχαρη κα)
Η τηλεόραση, εκτός από τα μηνύματα των διαφημίσεων για κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων, καθηλώνει το παιδί, του δίνει ερεθίσματα για «τσιμπολογήματα» και το αποτρέπει από έντονες κινητικά δραστηριότητες (πχ αθλήματα). Για τους λόγους αυτούς η τηλεόραση θεωρείται ένας από τους παράγοντες που προδιαθέτει τα παιδιά σε παχυσαρκία.
Και αυτό φαίνεται από τα παρακάτω:
- Τα παιδιά καταναλώνουν περισσότερο χρόνο βλέποντας τηλεόραση από ότι για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα.
- Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του χρόνου παρακολούθησης τηλεόρασης και της παχυσαρκίας
- Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του χρόνου παρακολούθησης τηλεόρασης και του τσιμπολογήματος φαγητών
- Οι διαφημιστές χρησιμοποιούν τα παιδιά για να επηρεάζουν τις επιλογές των γονέων.
Συμπεριφορά στο τραπέζι
Το παιδί πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν τακτικές ώρες φαγητού με κάποια ελαστικότητα πάντα στο ωράριο. Συγκεκριμένα καλό είναι να συνηθίζει να τρώει:
1) Καθισμένο στο τραπέζι και όχι για παράδειγμα μπροστά στην τηλεόραση
2) Με το ατομικό δικό του πιάτο και την μερίδα φαγητού του, το πιρούνι του και το κουτάλι του αν χρειαστεί
3) Έχοντας τα διάφορα «περιφερειακά» τρόφιμα (σαλάτα, τυρί, ψωμί) σε μικρή απόσταση από κοντά του
4) Σε ένα ευχάριστο περιβάλλον μαζί με αγαπημένα πρόσωπα, χωρίς συγκρούσεις και φωνές
|
Οδηγός για μια ισορροπημένη διατροφή για παιδιά. Λίπη, επιδόρπια και σάλτσες θα συνεισφέρουν επιπλέον στην πρόσληψη θερμίδων για να καλυφθούν οι ανάγκες ενός παιδιού που βρίσκεται στην ανάπτυξη |
|||
|
Ηλικία 7 ετών έως και την έναρξη της εφηβείας |
|||
|
ΤΡΟΦΙΜΟ |
ΜΕΓΕΘΟΣ ΜΕΡΙΔΑΣ |
ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΡΙΔΩΝ |
ΣΧΟΛΙΑ |
| Γάλα | 1 φλιτζάνι |
3 |
Υποκατάστατα ½ φλιτζ γάλατος: ½ φλιτζ γιαούρτι |
| Κρέας | 60-90γρ |
3 |
Υποκατάστατα 30γρ κρέατος, ψαριού, πουλερικών: 4-5 κουταλάκια όσπρια, 1 αυγό |
| Λαχανικά |
2-3 |
Να περιλαμβάνεται ένα πράσινο φυλλώδες λαχανικό | |
| Μαγειρεμένα λαχανικά | ½ φλιτζάνι | ||
| Ωμά λαχανικά | ½ φλιτζάνι | ||
| Φρούτα |
2-3 |
Να περιλαμβάνεται 1 φρούτο ή χυμός πλούσιος σε βιταμίνη C την ημέρα (πχ πορτοκάλι) | |
| Κονσέρβα | ½ φλιτζάνι | ||
| Ωμά | 1 μικρό | ||
| Χυμοί | 120 ml | ||
| Δημητριακά | 1 φέτα |
6 |
Υποκατάστατα 1 φέτας ψωμί: 1/3 φλιτζ ρύζι ή μακαρόνια ή 3-4 κομμάτια πατάτας φούρνου |
| 1 κουταλάκι=5 ml= 5 γρ, 1 φλιτζάνι= 240γρ=240ml | |||
Παιδική παχυσαρκία και θεραπεία
Η θεραπεία της παχυσαρκίας στην παιδική ηλικία στοχεύει στην αλλαγή των διαιτητικών συνηθειών του παιδιού και οφείλει να είναι συμβατή με την ανάπτυξη του (δηλαδή παροχή των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών για την ανάπτυξη).
Για το λόγο αυτό, οι αλλαγές του βάρους στοχεύουν είτε στην επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης είτε στην σταθεροποίηση του βάρους, ώστε το παιδί καθώς αναπτύσσεται να αποκτήσει το κανονικό του βάρος για το ύψος του. Σε αντίθεση λοιπόν με έναν ενήλικα, ένα παιδί δεν χρειάζεται να κάνει δίαιτα αδυνατίσματος διότι βρίσκεται στην ανάπτυξη και έτσι το βάρος του θα διορθωθεί σταδιακά με την αύξηση του ύψους, αρκεί να βελτιώσει κάποιες διατροφικές του συνήθειες και να υιοθετήσει έναν υγιεινό τρόπο διατροφής. Σε λίγες περιπτώσεις συστήνεται η μείωση του βάρους και πάλι αυτό συμβαίνει με αργό ρυθμό.
Καλό είναι να δίνονται κίνητρα στα παιδιά να αυξήσουν την φυσική τους δραστηριότητα και να συμμετέχουν σε αθλητικές εκδηλώσεις.
Ηλιάνα Ηλιοπούλου, ΜSc
Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Email: iliana_iliop@hotmail.com
Τηλ. 210-5011738 , 6976171176
www.diet-and-health.gr
