Οι αιματολογικές εξετάσεις αποτελούν μέρος της καθημερινότητας σας, όταν έχετε διαβήτη. Αν και το συχνότερο σημείο λήψης αίματος είναι το άκρο του δακτύλου σας, μπορείτε, επίσης, να ελέγξτε αίμα από τον πήχυ, την παλάμη ή την κοιλιακή χώρα (εφόσον η συσκευή μέτρησης γλυκόζης που χρησιμοποιείτε έχει σχεδιασθεί για να εξετάζει αίμα από τα σημεία αυτά). Ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα για να διασφαλίσετε ότι ο μετρητής γλυκόζης (σακχάρου αίματος) που έχετε είναι ακριβής.
Οι μετρητές “ζαχάρου”
Οι μετρητές γλυκόζης (“ζαχάρου” του αίματος) δεν λειτουργούν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Η ακριβής διαδικασία της εξέτασης αίματος ποικίλλει ανάλογα με τη συσκευή του μετρητή γλυκόζης. Στις περισσότερες συσκευές χρειάζεται να ετοιμάσετε το μετρητή για χρήση, να εισάγετε την ταινία, να πάρετε δείγμα αίματος, να εφαρμόσετε την ταινία και να περιμένετε το αποτέλεσμα. Αν ελέγξετε τις οδηγίες που συνοδεύουν το μετρητή σακχάρου σας, θα αναγνωρίσετε ευκολότερα τις διαφορές από τη συνήθη διαδικασία.
Οι ταινίες μπορεί να διαφέρουν από παρτίδα σε παρτίδα (μπορεί να περιέχουν διαφορετικές ποσότητες χημικών) και γι’ αυτό πρέπει να βαθμονομείτε ξανά τις περισσότερες συσκευές μέτρησης γλυκόζης κάθε φορά που εισάγετε νέο πακέτο ταινιών, ώστε να διασφαλιστεί η ακρίβεια της μέτρησης. Ελέγχετε το μετρητή σακχάρου σας τουλάχιστον μία φορά το μήνα με διάλυμα ελέγχου υψηλής ποιότητας (το οποίο περιέχει γνωστή ποσότητα γλυκόζης), ώστε να διασφαλίζετε ότι ο μετρητής λειτουργεί σωστά.
Αν ο μετρητής σακχάρου έχει τσιπάκι (ολοκληρωμένο κύκλωμα) κωδικοποίησης που παρέχεται με τις ταινίες, εισάγετε το τσιπάκι στη σχισμή του μετρητή. Αν έχει κωδικοποιητική ταινία, εισάγετε την στο μετρητή και, αφού καταγραφεί ο κωδικός, αφαιρέστε την. Αν έχει κουμπί κωδικού, εισάγετε την ταινία και πιέστε το κουμπί κωδικοποίησης μέχρις ότου η ένδειξη του ταιριάζει με εκείνη του νέου πακέτου ταινιών.
Όταν εισάγετε το μέσο συλλογής, συγκρίνετε τον κωδικό αριθμό στην οθόνη με τον αριθμό που είναι τυπωμένος στο δοχείο των ταινιών. Οι δύο αριθμοί πρέπει να είναι ολόιδιοι. Αν δεν είναι, επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία κωδικοποίησης, μέχρις ότου εμφανιστεί στην οθόνη ο σωστός κωδικός αριθμός.
Για να ελέγξτε την ποιότητα του διαλύματος μέτρησης, εφαρμόστε το διάλυμα στην ταινία με τον ίδιο τρόπο που θα βάζατε το αίμα σας και συγκρίνετε το αποτέλεσμα του ελέγχου του διαλύματος με το εύρος τιμών που εμφανίζεται στο μέσο ή στο πακέτο του διαλύματος μέτρησης. Το αποτέλεσμα πρέπει να βρίσκεται εντός των ορίων, αν οι μετρήσεις της συσκευής σας είναι ακριβείς.
Πως να χρησιμοποιήσετε τον μετρητή σακχάρου
Πλύνετε τα χέρια σας και τρίψτε τα για να αυξήσετε την κυκλοφορία. Βάλτε καινούργια βελόνα στη συσκευή μέτρησης σακχάρου και αφαιρέστε το καπάκι μιας χρήσης. Επανατοποθετήστε το κάλυμμα της συσκευής με τη βελόνα και επιλέξτε το βάθος που προτιμάτε, θέστε σε λειτουργία το μετρητή γλυκόζης ή εισάγετε την ταινία και θέστε σε λειτουργία το μετρητή.
Ακουμπήστε σταθερά τη συσκευή με τη βελόνα δίπλα στο ακροδάκτυλό σας. Πιέστε το κουμπί στο πλάι ή στο άκρο της συσκευής για να λειτουργήσει η βελόνα. Απομακρύνετε τη συσκευή και περιμένετε λίγα δευτερόλεπτα για να τρέξει το αίμα. Αν δεν εμφανιστεί σταγόνα αίματος, πιέστε τη βάση του δακτύλου σας για να ενισχύστε τη ροή. Αν και πάλι δεν πάρετε επαρκή ποσότητα αίματος, αρχίστε ξανά χρησιμοποιώντας άλλο δάκτυλο και νέα ταινία. Αν χρειαστεί, αυξήστε το βάθος νυγμού.
Όταν έχετε επαρκές αίμα, απλώστε το στο ειδικό σημείο στο άκρο της ταινίας. Ανάλογα με τον τύπο της ταινίας, περιμένετε 5 έως 15 δευτερόλεπτα, μέχρις ότου ο μετρητής εμφανίσει τα αποτελέσματα.
Πώς μπορώ να διασφαλίσω ότι τα αποτελέσματα της μέτρησης είναι ακριβή;
Ο μετρητής σακχάρου (γλυκόζης) έχει οδηγίες χρήσης. Το πρώτο, λοιπόν, βήμα είναι να τις διαβάσετε και στη συνέχεια να τις ακολουθήσετε. Οι παρακάτω συμβουλές θα σας βοηθήσουν να διασφαλίσετε ότι η μέτρηση που κάνετε είναι ακριβής: καθαρίστε και σκουπίστε καλά το σημείο από το οποίο θα γίνει η αιμοληψία. Κάθε φορά που εισάγετε νέα παρτίδα ταινιών, βεβαιωθείτε ότι η βαθμονόμηση της συσκευής^είναι σωστή. Χρησιμοποιείται νέα ταινία για κάθε νέα μέτρηση. Αποφύγετε, επίσης, να «συμπληρώσετε» αίμα στην ταινία, αν η συσκευή σας δεν είναι σχεδιασμένη γι’ αυτό.
Γιατί μερικές φορές ο μετρητής ζαχάρου κλείνει πριν ολοκληρωθεί η μέτρηση;
Αν εισαγάγετε την ταινία στο μετρητή σακχάρου και στη συνέχεια καθυστερήσετε να βάλετε το αίμα, ο μετρητής σβήνει για να μην σπαταλά την ενέργεια της μπαταρίας. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, πρέπει να αφαιρέσετε την ταινία και να την επανατοποθετήσετε. Από τη στιγμή που θα βάλετε το αίμα στην ταινία και την τοποθετήσετε μέσα στο μετρητή, ένα ενσωματωμένο χρονόμετρο αναλαμβάνει δράση.
Υπάρχει συσκευή που να παρακολουθεί διαρκώς το επίπεδο της γλυκόζης μου;
Διατίθενται δυο τύποι συσκευής διαρκούς ελέγχου: μία που μοιάζει με ρολόι και φοριέται στον καρπό και μία που είναι συνδεδεμένη με μια βελόνα στην κοιλιακή σας χώρα. Οι μετρητές αυτοί δεν χρησιμοποιούνται ευρέως, εν μέρει επειδή είναι πιο ακριβοί από τους μετρητές γλυκόζης και εν μέρει επειδή η τεχνολογία τους βρίσκεται σε εξέλιξη. Αν χρησιμοποιείτε τέτοιου είδους συσκευή, και πάλι θα πρέπει να κάνετε ορισμένες εξετάσεις με νυγμό του ακροδακτύλου σας για να τη βαθμονομήσετε και θα πρέπει να αγοράσετε τον απαραίτητο για τη συσκευή εξοπλισμό.
Γιατί χρειάζεται να καταγράφω τα αποτελέσματα των μετρήσεων;
Η καταγραφή των αποτελεσμάτων των μετρήσεων γλυκόζης σάς δίνουν τη δυνατότητα να δείτε πώς αλλάζει το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα σας στη διάρκεια μιας μέρας ή μιας εβδομάδας. Αν παρατηρήσετε σχήματα υψηλών ή χαμηλών τιμών γλυκόζης, μπορείτε να πάρετε μέτρα, ώστε να τις επαναφέρετε εντός του συνιστώμενου εύρους τιμών.
Ποιες άλλες πληροφορίες πρέπει να καταγράφω;
Το ημερολόγιο παρακολούθησης έχει ένα χώρο όπου καταγράφετε τα αποτελέσματα επτά ή περισσότερων μετρήσεων γλυκόζης την ημέρα, δίπλα στην ημερομηνία και την ώρα της μέτρησης. Μπορείτε, επίσης, να καταγράφετε τον τύπο και τη δόση της φαρμακευτικής αγωγής σας και όποιες άλλες σχετικές πληροφορίες θέλετε, όπως την αιτία των υψηλών ή χαμηλών τιμών ή τις αλλαγές που κάνετε για να διορθώσετε τις διακυμάνσεις στις μετρήσεις.
Μπορώ να δημιουργήσω ηλεκτρονικό ημερολόγιο;
Ναι. Ορισμένοι μετρητές γλυκόζης δίνουν τη δυνατότητα να μεταφέρετε τα αποτελέσματα σας και να τα αναλύσετε σε υπολογιστή. Η διευκόλυνση αυτή σας δίνει τη δυνατότητα να βλέπετε τα αποτελέσματα σας σε μορφή γραφικής παράστασης ή πίνακα. Μπορείτε, εξάλλου, να εξετάσετε ορισμένες μετρήσεις συγκεκριμένα σε δεδομένες στιγμές της ημέρας ή να δείτε τις τιμές του μέσου όρου σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα, π.χ. τις τελευταίες 7 ημέρες.
Τι μπορώ να κάνω αν εμφανίζω τακτικά υψηλές τιμές;
Μπορείτε να εντοπίσετε την αιτία εξετάζοντας τις χρονικές στιγμές των αυξημένων τιμών και βλέποντας τι κάνατε τις ώρες πριν από τη συγκεκριμένη μέτρηση. Το επόμενο βήμα είναι να πάρετε μέτρα για να διορθώσετε την κατάσταση. Μπορεί, για παράδειγμα, να μειώσετε την ποσότητα της τροφής που καταναλώνετε ή να αυξήσετε τη σωματική σας δραστηριότητα.
Όταν δούλευα στον κήπο τραυμάτισα τη μέση μου και πρέπει να ξεκουράζομαι. Από τότε οι μετρήσεις μου ήταν όλες πάνω από 15 mmol/l. Τι πρέπει να κάνω;
Είναι πιθανό τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα σας να είναι αυξημένα, επειδή δεν ασκείστε. Τα επίπεδα θα μειωθούν αν αυξήσετε προσωρινά τη δόση των φαρμάκων σας ή της ινσουλίνης (εφόσον ακολουθείτε φαρμακευτική αγωγή). Όταν βελτιωθεί η κατάσταση σας και επαναδραστηριοποιηθείτε, τα επίπεδα της γλυκόζης μάλλον θα μειωθούν, οπότε ίσως χρειαστεί να ξαναμειώσετε τη δόση της φαρμακευτικής αγωγής σας. Μπορείτε, εξάλλου, να μειώσετε τη δόση των φαρμάκων ή της ινσουλίνης σας, όταν είστε άρρωστοι ή όταν αυξάνεται το βάρος σας – όταν αναρρώνετε ή μειώνεται το βάρος σας, μπορείτε να προσαρμόζετε και πάλι τη δόση σας σε χαμηλότερα επίπεδα.
Οι μετρήσεις της γλυκόζης μου παρουσιάζουν τακτικά τεράστιες αυξομειώσεις – τι πρέπει να κάνω;
Αυτό συμβαίνει ορισμένες φορές όταν έχετε υπογλυκαιμία και την αντιμετωπίζετε με μικρά γεύματα που περιέχουν γλυκόζη ή σάκχαρα. Επειδή και το συκώτι σας εκκρίνει γλυκόζη για να αντιμετωπίσει την υπογλυκαιμία, το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα αυξάνεται. Η μείωση της φαρμακευτικής αγωγής σας ή η αλλαγή της σωματικής δραστηριότητας σας ή της διατροφής σας θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε την υπογλυκαιμία. Άλλες αιτίες αυξομείωσης της γλυκόζης είναι η αταξία στο καθημερινό σας πρόγραμμα, τα μη κανονικά γεύματα, αλλαγές στο χρόνο λήψης ή στη δόση της φαρμακευτικής αγωγής σας.
Πότε πρέπει να ανησυχήσω για τη συχνότητα των υψηλών μετρήσεων γλυκόζης;
Αν έχετε περιστασιακές υψηλές μετρήσεις με προφανή αιτία, δεν θα προκληθεί βλάβη στα νεύρα ή στα αγγεία σας. Αν, ωστόσο, έχετε υψηλές μετρήσεις πάνω από μία-δύο ημέρες στη σειρά, τότε αξίζει τον κόπο να προσπαθήσετε να εντοπίσετε το λόγο και να προβείτε σε διορθωτικά μέτρα.
Τι μπορώ να κάνω, αν έχω πολλές χαμηλές μετρήσεις;
Το ημερολόγιο παρακολούθησης που κρατάτε θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τι κάνατε -από πλευράς δραστηριότητας, διατροφής, κατανάλωσης ποτών ή λήψης φαρμάκων- πριν από τις χαμηλές μετρήσεις σας. Μόλις ανακαλύψετε την αιτία για τις χαμηλές μετρήσεις, μπορείτε να αποφασίσετε τι μέτρα πρέπει να πάρετε για να μην επιτρέψετε να επανεμφανιστούν. Αν δεν ξέρετε τι ακριβώς πρέπει να κάνετε, συζητήστε με το γιατρό σας και ίσως μπορέσετε να βρείτε μαζί τη λύση.
Μπορεί να με βλάψουν οι χαμηλές μετρήσεις;
Οι επανειλημμένες χαμηλές μετρήσεις μπορεί να σημαίνουν ότι είστε λιγότερο ικανοί να οδηγήσετε ή ότι θα δυσκολευτείτε να καταλάβετε ότι έχετε υπογλυκαιμία. Αυτή η έλλειψη επίγνωσης είναι επικίνδυνη, γιατί αν δεν είστε σε θέση να αντιδράσετε στα προειδοποιητικά στάδια της υπογλυκαιμίας σας θα είναι πιο δύσκολο να την αντιμετωπίσετε. Η ταχεία,λήψη μέτρων όταν παρουσιάζετε χαμηλές μετρήσεις, όπως, π.χ. να πιείτε κάτι που έχει ζάχαρη, σας βοηθά να διατηρήσετε ή να αποκαταστήσετε την εμφάνιση προειδοποιητικών συμπτωμάτων. Η πλήρης αποφυγή υπογλυκαιμιών για μερικές εβδομάδες μπορεί επίσης να βοηθήσει τον οργανισμό σας να αρχίσει να σας ξαναδίνει προειδοποιητικά συμπτώματα.
