Για πρώτη φορά, οι ερευνητές εντόπισαν μηχανισμούς που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο ένα προχωρημένο μελάνωμα (μεταστατικό) μπορεί να γίνει ανθεκτικό απέναντι στην επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος, μια ανακάλυψη που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων και βελτιωμένων θεραπειών για αυτή την θανατηφόρα μορφή καρκίνου του δέρματος. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό New England Journal of Medicine.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, που πραγματοποίησαν τη μελέτη με επικεφαλής τον δρ Antoni Ribas, καθηγητή αιματολογίας και ογκολογίας, ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους θα ανοίξουν το δρόμο για καλύτερες αντικαρκινικές ανοσοθεραπείες.
Η ανοσοθεραπεία έναντι του μελανώματος με πεμπρολιζουμάμπη (pembrolizumab) -η επωνυμία του φαρμάκου είναι Keytruda- έχει εξελίξει κατά πολύ την επιβίωση στο προχωρημένο μελάνωμα. Αλλά σε ένα μέρος των ασθενών οι οποίοι ανταποκρίνονται αρχικά στη θεραπεία, ο όγκος επανεμφανίζεται ύστερα από κάποιο διάστημα. Οι ανοσοθεραπείες, ως γνωστόν βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενή να καταπολεμήσει τον καρκίνο. Έχουν καταφέρει να πετυχαίνουν μακρά διαστήματα ύφεσης ή και ακόμη και ίασης σε ορισμένες περιπτώσεις. Άλλες όμως φορές, ενώ οι ασθενείς αρχικά ανταποκρίνονται στην θεραπεία, ο καρκίνος επανεμφανίζεται μετά από μήνες ή και χρόνια. Το 75% των ασθενών με μελάνωμα σε προχωρημένο στάδιο θα ανταποκριθεί στην ανοσοθεραπεία αλλά το 25% εξ αυτών θα υποτροπιάσει μετά από 22 μήνες (κατά μέσο όρο). Οι ερευνητές θέλησαν να μάθουν γιατί συμβαίνουν οι υποτροπές.
Αλλαγές στα γονίδια και υποτροπές
Μελετώντας βιοψίες από όγκους ασθενών με μελάνωμα, πριν και μετά την θεραπεία με πεμπρολιζουμάμπη, σε άτομα των οποίων ο καρκίνος είχε επανεμφανιστεί, διαπιστώθηκε ότι χάνονται ορισμένα γονίδια από τα καρκινικά κύτταρα. Αυτό εμποδίζει τα Τ κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να αναγνωρίσουν τα καρκινικά κύτταρα. Ο όγκος από έναν ασθενή είχε χάσει το γονίδιο B2M ενώ οι όγκοι από άλλους δύο άλλους ασθενείς είχαν εμφανίσει διαταραχή στη λειτουργία των γονιδίων JAK1 και JAK2. Αυτές οι μεταβολές περιορίζουν την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αναγνωρίζει και να σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα.
«Αν και μελέτη εστίασε σε μια συγκεκριμένη ανοσοθεραπεία, τα ευρήματα μπορεί να ισχύουν και για άλλες. Ο μηχανισμός αντίστασης που εντοπίσαμε ίσως μας βοηθήσει να εξηγήσουμε γιατί ορισμένοι ασθενείς δεν ανταποκρίνονται γενικά στις ανοσοθεραπείες. Αν κατανοήσουμε καλύτερα τη διαδικασία τότε θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε καλύτερες αντικαρκινικές ανοσοθεραπείες. Αλλά απέχουμε ακόμα απ’ αυτό το στάδιο, καθώς δεν υπάρχουν εν εξελίξει μελέτες για την ανάπτυξη φαρμάκων που θα στοχεύουν τις μεταλλάξεις που εντοπίσαμε», ανέφερε ο Ribas.
Πηγή: Mutations Associated with Acquired Resistance to PD-1 Blockade in Melanoma. New England Journal of Medicine, 2016.
