Nέες μελέτες επιβεβαιώνουν προηγούμενες, οι οποίες είχαν αποκαλύψει τις γονιδιακές ρίζες των γαλάζιων ματιών. Οι αρχαιότερες γνωστές μεταλλάξεις στα γονίδια που ελέγχουν το χρώμα των ματιών και οδήγησαν στα γαλανά μάτια πιθανώς έλαβαν χώρα πριν από περίπου 8.000 χρόνια σε ανθρώπους που ζούσαν σε περιοχές γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα.
Πιστεύεται πως όλοι οι σημερινοί γαλανομάτηδες είναι απόγονοι εκείνων των πρώτων γαλανομάτηδων. Οι ειδικοί εικάζουν ότι οι γαλανομάτηδες θεωρήθηκαν αρκετά επιθυμητοί από το άλλο φύλο επιτρέποντας έτσι την εξάπλωση τους.
“Αρχικά, όλοι είχαμε καστανά μάτια”, δήλωσε ο Hans Eiberg, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Κυτταρικής και Μοριακής Ιατρικής και κύριος συγγραφέας της μελέτης. «Αλλά μια γενετική μετάλλαξη που επηρεάζει το γονίδιο OCA2 στα χρωμοσώματα μας είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός διακόπτη, που κυριολεκτικά απενεργοποίησε την ικανότητα να παράγει καστανά μάτια.
Η γενετική του χρώματος των ματιών είναι περίπλοκη και ως σήμερα έχουν βρεθεί τουλάχιστον 15 εμπλεκόμενα γονίδια. Το σημαντικότερο εκτιμάται πως είναι το γονίδιο OCA2, το οποίο ρυθμίζει την παραγωγή της μελανίνης. Η χρωστική αυτή ουσία δίνει χρώμα στα μαλλιά και στo δέρμα, υπάρχει όμως και στην ίριδα του ματιού και ευθύνεται για την απόχρωση των καφέ και μαύρων ματιών.
Ο αρχαιότερος άνθρωπος που γνωρίζουμε ότι διέθετε γαλάζια μάτια ήταν Ευρωπαίος. Η αποκωδικοποίηση του DNA του σκελετού ενός άνδρα που ζούσε πριν από περίπου 7.000 έτη στην Ισπανία αποκάλυψε ανάμεσα στα άλλα και το χρώμα των ματιών του, που σύμφωνα με τους ειδικούς ήταν γαλανά.
Είναι ο αρχαιότερος ως σήμερα γαλανομάτης κάτοικος της Ευρώπης που γνωρίζουμε. Ο άνδρας ζούσε στο σπήλαιο «Λα Μπράνα» της Βορειοδυτικής Ισπανίας, σε υψόμετρο 1.500 μέτρων, είχε ηλικία 30-35 ετών και ύψος περίπου 1.70 μέτρα.
Ο άνδρας αυτός ήταν ιδιαίτερα σκουρόχρωμος σε δέρμα και μαλλιά, γεγονός που αποδίδεται από τους ειδικούς στην επικράτηση της αφρικανικής γονιδιακής κληρονομιάς του. Τα μάτια του όμως ήταν γαλανά δημιουργώντας μια εντυπωσιακή αντίθεση.
Να σημειωθεί ότι κάποτε πιστευόταν ότι το χρώμα των ματιών – συμπεριλαμβανομένων των μπλε ματιών – ήταν ένα απλό γενετικό χαρακτηριστικό και επομένως θα μπορούσε κανείς να προβλέψει το χρώμα των ματιών ενός παιδιού.
Αλλά οι γενετιστές σήμερα γνωρίζουν ότι το χρώμα των ματιών επηρεάζεται από 16 διαφορετικά γονίδια – όχι μόνο ένα ή δύο γονίδια. Επίσης, η ανατομική δομή της ίριδας μπορεί να επηρεάσει το χρώμα των ματιών σε κάποιο βαθμό.
Έτσι είναι αδύνατο να γνωρίζει κανείς με βεβαιότητα αν τα παιδιά του θα έχουν γαλανά μάτια. Ακόμα κι αν οι δύο γονείς έχουν μπλε μάτια, αυτό δεν αποτελεί εγγύηση ότι τα μάτια του παιδιού θα είναι επίσης μπλε.
