Τα αφτιά σας, η μύτη σας και ο φάρυγγας είναι υπεύθυνα για ένα σπουδαίο αριθμό λειτουργιών. Τα αφτιά σας και οι νευρικοί τους μηχανισμοί είναι υπεύθυνα για την ακοή και την ισορροπία σας. Η μύτη σάς επιτρέπει να εισπνέετε, να φιλτράρετε τον αέρα και να μυρίζετε το περιβάλλον σας. Ο φάρυγγας σας επιτρέπει να τρώτε, να πίνετε, να μιλάτε και να τραγουδάτε.
Τα αφτιά σας, η μύτη σας και ο φάρυγγας σας συνδέονται στις λειτουργίες τους και στις διαταραχές που τα επηρεάζουν. Μία λοίμωξη του λαιμού ή της μύτης σας μπορεί εύκολα να εξαπλωθεί και στα αφτιά σας. Μία λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού μπορεί να επηρεάσει τη μύτη, το λαιμό και τα αφτιά σας.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι καθένα από αυτά αντιμετωπίζεται από γιατρό της ίδιας ειδικότητας, τον ωτορινολαρυγγολόγο. Το όνομα είναι διεθνές και προέρχεται από τις λέξεις για το αφτί (ους), μύτη (ρίνα), και λαιμός (λάρυγγας). Συνήθως οι γιατροί αυτής της ειδικότητας αναφέρονται ως ΩΡΛ (ΩΡΙΛΑ).
Τα αφτιά
Οι δυο βασικές λειτουργίες των αφτιών σας είναι η ακοή και η ισορροπία. Κάθε αφτί αποτελείται από τρία μέρη: το έξω ους, το μέσο ους και το έσω ους.
Έξω ους. Το έξω αυτί που αποτελείται από τις πτυχές του δέρματος και το χόνδρο, αναφέρεται συνήθως στο αφτί (πτερύγιο) και τον έξω ακουστικό πόρο. Μεταφέρει τα ηχητικά κύματα στο τύμπανο και στο μέσο ους. Το έξω ους είναι το μέρος του αφτιού που μπορείτε να δείτε. Μέσα στον έξω ακουστικό πόρο βρίσκονται αδένες που παράγουν κερί και τρίχες που προστατεύουν το μέσο ους.
Μέσο ους. Η λειτουργία του μέσου ωτός είναι να παραδίδει ηχητικά κύματα στο έσω ους, όπου οι δονήσεις μετατρέπονται σε σήμα, το οποίο ο εγκέφαλος αναγνωρίζει ως ήχο. Το μέσο ους είναι μία μικρή κοιλότητα με το τύμπανο (τυμπανική μεμβράνη) από τη μία πλευρά και την είσοδο στο έσω ους από την άλλη.
Μέσα στο μέσο αυτί υπάρχουν τρία μικρά οστά (οστάρια), γνωστά ως σφύρα, άκμονας και αναβολέας. Τα ονόματα τους αντικατοπτρίζουν το σχήμα τους. Τα οστάρια αυτά λειτουργούν ως ένα σύστημα γωνιακών μοχλών, για να δημιουργούν ηχητικές δονήσεις στο έσω ους. Η σφύρα είναι προσκολλημένη στο βλεννογόνο του τύμπανου σας, ο άκμονας συνδέεται με τη σφύρα και ο αναβολέας συνδέει τον άκμονα με την ωοειδή θυρίδα προς το έσω ους.
Το μέσο ους σας συνδέεται με το φάρυγγα σας με ένα στενό κανάλι που ονομάζεται ευσταχιανή σάλπιγγα. Η ευσταχιανή σάλπιγγα παραμένει κλειστή, μέχρι να καταπιείτε ή να χασμουρηθείτε, οπότε ανοίγει για λίγο, για να εξισώσει την πίεση του αέρα που βρίσκεται στο έσω ους με την πίεση του έξω αέρα. Συχνά, όταν συμβαίνει αυτό, αισθάνεστε ένα χαρακτηριστικό ήχο.
Ανατομία του αυτιού
Έσω ους. Το έσω αυτί σας περιέχει τα πιο περίπλοκα τμήματα του μηχανισμού ακοής: δύο θαλάμους που ονομάζονται αίθουσα και κοχλίας. Η αίθουσα αποτελείται από περίτεχνα σχηματισμένους σωλήνες, τρεις ημικυκλικούς σωλήνες που συνδέονται μεταξύ τους και βοηθούν στον έλεγχο της ισορροπίας σας. Ο κοχλίας, ο οποίος αρχίζει από την ωοειδή θυρίδα, κάμπτεται παίρνοντας
ένα σχήμα που μοιάζει με κέλυφος σαλιγκαριού. Μικροσκοπικά τριχίδια που συνδέονται με τις απολήξεις του ακουστικού νεύρου καλύπτουν το εσωτερικό του κοχλία. Τόσο ο λαβύρινθος όσο και ο κοχλίας είναι γεμάτοι υγρό.
Τα ηχητικά κύματα από το περιβάλλον προκαλούν τη δόνηση του τύμπανου. Αυτές οι δονήσεις συνεχίζουν περνώντας μέσα από τα οστάρια του μέσου ωτός και προς το έσω ους διαμέσου της ωοειδούς θυρίδας. Μεταδίδονται στο υγρό του κοχλία, όπου οι μικροσκοπικές τρίχες αισθάνονται τις δονήσεις και τις μετατρέπουν σε ηλεκτρικά σήματα που μεταδίδονται στον εγκέφαλο σας από το ακουστικό νεύρο.
Η μύτη
Η μύτη σας είναι η δίοδος προς το αναπνευστικό σας σύστημα. Ο αέρας που μπαίνει στις ρινικές κοιλότητες περνάει κατά μήκος του ουρανίσκου σας, της κατασκευής που διαχωρίζει τη μύτη από το στόμα σας. Καθώς εισπνέετε, περνάει αέρας προς το σημείο στο οποίο ενώνεται το στόμα με το λαιμό σας και κατόπιν συνεχίζει την πορεία του προς το κατώτερο αναπνευστικό σας σύστημα.
Ανατομία της μύτης
Η μύτη διαιρείται σε δύο πανομοιότυπα ρουθούνια, που χωρίζονται με ένα τοίχωμα (ρινικό διάφραγμα), αποτελούμενο από χόνδρο και οστό, το οποίο καλύπτεται από βλεννογόνο υμένα. Λεπτά κομμάτια οστών (ρινικές κόγχες), που καλύπτονται από βλεννογόνο, δημιουργούν μία καμπύλη από το εξωτερικό μέρος της μύτης σας προς το διάφραγμα σας και δρουν ως φράγματα στη ρινική σας οδό.
Η ρινική οδός καταλήγει επίσης στους παραρρίνιους κόλπους, που είναι μικρές κοιλότητες στο κρανίο σας γεμάτες αέρα. Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις σας είναι συσσωρεύσεις λεμφικού ιστού που βρίσκονται πίσω από τη ρινική σας οδό.
Στο εσωτερικό του πρόσθιου μέρους της μύτης σας βρίσκονται προστατευτικά τριχίδια που φιλτράρουν τον αέρα που εισπνέετε. Η κύρια κοιλότητα της μύτης σας είναι καλυμμένη με βλεννογόνο που θερμαίνει και υγραίνει τον αέρα.
Εκτός από τη θέρμανση και το φιλτράρισμα του αέρα η μύτη σας ευθύνεται και για την όσφρηση σας και σε ένα μεγάλο βαθμό για τη γεύση σας.
Στην πραγματικότητα το μεγαλύτερο μέρος της ικανότητας σας να γεύεστε οφείλεται στην όσφρηση σας. Η όσφρηση αρχίζει από τους υποδοχείς της όσφρησης, που βρίσκονται στο πάνω τμήμα της μύτης σας. Η δομή αυτή περιέχει πολύ λεπτές, ευαίσθητες ίνες, που μεταδίδουν σήματα στον οσφρητικό σας βολβό, που βρίσκεται στο πρόσθιο μέρος του εγκεφάλου σας, ακριβώς πίσω από τη μύτη σας.
Ο φάρυγγας
Ο φάρυγγας σας είναι μέρος του συστήματος που μεταφέρει αέρα στους πνεύμονες σας, τροφή και υγρά στον οισοφάγο και στο στομάχι σας και ήχους από τις φωνητικές σας χορδές στο στόμα σας. Κάθε φορά που εισπνέετε, περνάει αέρας από το φάρυγγα προς τον αναπνευστικό σωλήνα (λάρυγγα και τραχεία) και τους πνεύμονες σας. Όταν καταπίνετε φαγητό, οι μύες στο πάνω μέρος του λαιμού σας βοηθάνε να μετακινήσετε το φαγητό προς τον οισοφάγο που συνδέεται με το στομάχι σας.
Ανατομία του φάρυγγα
Στο λαιμό σας βρίσκονται διάφορα όργανα. Ο λάρυγγας που βρίσκεται πάνω από την τραχεία περιέχει τις φωνητικές σας χορδές, οι οποίες ευθύνονται για τους περισσότερους ήχους της ομιλίας. Όταν μιλάτε, ο λάρυγγας βοηθάει επίσης να διαμορφώσετε τους ήχους που παράγετε. Οι αμυγδαλές βρίσκονται στις δύο πλευρές του πίσω μέρους της στοματικής κοιλότητας και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις σας βρίσκονται πάνω από αυτές.
Η επιγλωττίδα λειτουργεί σαν ένα καπάκι και έναν εκτροπέα για την τραχεία σας, που κλείνει, όταν καταπίνετε, έτσι ώστε η τροφή και το νερό να μην κατεβεί προς τα κάτω από λάθος οδό και εισέλθει στον αναπνευστικό σας σωλήνα.
