Ορισμένα αντικαταθλιπτικά και αντιαλλεργικά χάπια που λαμβάνονται για να βελτιώνεται ο ύπνος αυξάνουν το κίνδυνο της νόσου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε το περιοδικό JAMA Internal Medicine.
Τα φάρμακα που έχουν αντιχολινεργικές επιδράσεις στο νευρικό σύστημα – σε υψηλές δόσεις – αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα ανάπτυξης άνοιας.
Τα φάρμακα που περιλαμβάνονται στον κατάλογο κινδύνου είναι τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, όπως η δοξεπίνη. Επίσης η οξυβουτυνίνη που χορηγείται για τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης. Τα φάρμακα αυτά λαμβάνονται συνήθως από ευάλωτα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Τα αντιχολινεργικά φάρμακα μπλοκάρουν την ακετυλοχολίνη, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε παρενέργειες, όπως είναι η υπνηλία, η θολή όραση και η κακή μνήμη. Άτομα με Αλτσχάιμερ είναι γνωστό ότι στερούνται ακετυλοχολίνης.
Επικεφαλής της μελέτης ήταν η Αμερικανή καθηγήτρια Σέλυ Γκρέι στο τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, η οποία δήλωσε: “Οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι πολλά φάρμακα – συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων που διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή, και βοηθάνε στον ύπνο – έχουν ισχυρές αντιχολινεργικές επιδράσεις. Και πρέπει να ενημερώνουν γι’ αυτό τους γιατρούς τους”.
Πάντως, δεν είναι σαφές αν οι επιδράσεις των φαρμάκων είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας χρήσης των χαπιών αυτών ή μπορεί να υπάρχουν επιπτώσεις ακόμα και με τη βραχυπρόθεσμη χρήση.
Προηγούμενη έρευνα έχει επίσης εγείρει ανησυχίες σχετικά με τη χρήση των αντιχολινεργικών και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων αλλά η νέα μελέτη είναι η πρώτη που δείχνει ότι ο κίνδυνος άνοιας αυξάνεται με την αυξημένη δοσολογία.
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν την υγεία 3.434 ανδρών και γυναικών ηλικίας 65 ετών και άνω για περίπου επτά χρόνια, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν αντιχολινεργικά φάρμακα. Από αυτούς, 637 ανέπτυξαν Αλτσχάιμερ και 160 ανέπτυξαν άλλες μορφές άνοιας.
Για εκείνους που έλαβαν τις υψηλότερες δόσεις των αντιχολινεργικών φαρμάκων κατά τη διάρκεια της περιόδου της μελέτης, ο σχετικός κίνδυνος της άνοιας ήταν αυξημένος κατά 54% σε σύγκριση με τη μη χρήση. Ο κίνδυνος της νόσου Αλτσχάιμερ ήταν αυξημένος κατά 63%.
Τα άτομα που έπαιρναν τουλάχιστον 10 mg την ημέρα δοξεπίνη, 4 mg την ημέρα διφαινυδραμίνη (Nytol, Benadryl) ή 5 mg την ημέρα οξυβουτυνίνη (Ditropan) για περισσότερο από τρία χρόνια είχαν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας.
Στα διαθέσιμα υποκατάστατα που δεν έχουν αντιχολινεργικές επιδράσεις περιλαμβάνονται οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) όπως είναι το αντικαταθλιπτικό Prozac και νεότερα αντιισταμινκά για τη θεραπεία της αλλεργίας συμπεριλαμβανομένης της λοραταδίνης (Claritin).
Η Γκρέι ανέφερε: “Εάν οι γιατροί πρέπει να συνταγογραφούν ένα φάρμακο με αντιχολινεργικές επιδράσεις, διότι είναι η καλύτερη θεραπεία για τον ασθενή τους, θα πρέπει να χρησιμοποιούν τη χαμηλότερη αποτελεσματική δόση, και να παρακολουθούν τη θεραπεία τακτικά”.
Στην εργασία τους, οι ερευνητές επισήμαναν ότι οι αντιχολινεργικές επιδράσεις σε ζώα έδειξαν ότι αυξάνουν τα επίπεδα της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, ένα από τα χαρακτηριστικά της νόσου Αλτσχάιμερ.
Καλός ύπνος καλύτερη μνήμη
Να σημειωθεί ότι μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Perspectives on Psychological Scienc έδειξε ότι 8 ώρες ύπνου στη νεαρή και μέση ηλικία κάθε βράδυ μπορούν να λειτουργήσουν προστατευτικά έναντι της νόσου Αλτσχάιμερ μετέπειτα στη ζωή.
Οι ερευνητές εντόπισαν περισσότερες από 200 μελέτες από το 1967 μέχρι σήμερα, οι οποίες κατέγραψαν αναλυτικά τη διάρκεια του ύπνου, πόσο χρόνο χρειάζονταν οι συμμετέχοντες για να κοιμηθούν, πόσες φορές ξυπνούσαν στη διάρκεια του ύπνου και πόσο κουρασμένοι αισθάνονταν την ημέρα.
Οι ερευνητές είπαν ότι αυτοί που κοιμούνται καλά έχουν λιγότερες πιθανότητες να είναι υπέρβαροι, να μην κινδυνεύουν από υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, διαβήτη τύπου 2, και εξασθένηση της μνήμης.
Κι ενώ η μείωση της ποσότητας και της ποιότητας του ύπνου με ηλικία είναι φυσιολογική, ο καλός ύπνος σε νεαρή και στη μέση ηλικία βοηθάει στην πρόληψη της απώλειας μνήμης. Ακόμα κι ένας υπνάκος το μεσημέρι είναι ικανός να ενισχύσει τη μνήμη και να προλάβει την εξασθένησή της.
