Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Η κακή μνήμη αποτελεί παθολογική κατάσταση που μειώνει δραματικά το επίπεδο ζωής των πασχόντων. Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται αν πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ ή άλλο νευρολογικό πρόβλημα όταν συνειδητοποιούν ότι ξεχνάνε εύκολα ή έχουν προσωρινά κενά μνήμης.
Σε πολλά από αυτά τα άτομα η νευρολογική εξέταση, δεν αναδεικνύει οργανική βλάβη του εγκεφάλου ή αυξημένο στρες και η αιτία εντοπίζεται σε όργανα ή παράγοντες εκτός του νευρικού συστήματος.
Συνήθεις μη νευρολογικές αιτίες που προκαλούν διαταραχές μνήμης είναι:
Οι ορμονικές διαταραχές
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της κατηγορίας είναι ο υποθυρεοειδισμός. Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την πραγματοποίηση ενεργών μεταβολικών αντιδράσεων και την διατήρηση πνευματικής και σωματικής εγρήγορσης.
Η εμμηνόπαυση αρκετές φορές προκαλεί ορμονικές διαταραχές που με την σειρά τους ευθύνονται για επίμονο στρες και παροδική ελάττωση συγκέντρωσης-μνήμης. Ωστόσο εάν πρόκειται για επιμένουσα κακή μνήμη δεν μπορεί να αποδοθεί αμιγώς στην εμμηνόπαυση.
Η αρτηριοσκληρυντική νόσος
Στην αρτηριοσκλήρυνση αναπτύσσεται αρτηριοσκληρυντική πλάκα στο τοίχωμα των αρτηριών με αποτέλεσμα την κακή άρδευση των εγκεφαλικών κυττάρων. Συχνά το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μέσα στον εγκέφαλο αλλά σε αγγεία εκτός του εγκεφάλου που τροφοδοτούν όμως τον εγκέφαλο.
Οι συνηθέστεροι από τους παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση της αρτηριοσκλήρυνσης είναι ο διαβήτης η υπερχοληστερολαιμία η υπέρταση το κάπνισμα η υψηλή ομοκυστείνη, η παχυσαρκία το μεταβολικό σύνδρομο. Στο μεταβολικό σύνδρομο υπάρχουν ταυτόχρονα τρεις ή περισσότερες από τις εξής διαταραχές:
- Κοιλιακό λίπος
- Υψηλά τριγλυκερίδια
- Χαμηλά επίπεδα «καλής χοληστερίνης» HDL
- Αυξημένη αρτηριακή πίεση αίματος
- Αυξημένο σάκχαρο αίματος.
Η υψηλή πίεση του αίματος
Όταν ο μέσος όρος των μετρήσεων της διαστολικής πίεσης («μικρή» πίεση), είναι μεγαλύτερος ή ίσος από 90 mmHg ή όταν ο μέσος όρος των μετρήσεων της συστολικής πίεσης («μεγάλη» πίεση), είναι μεγαλύτερος ή ίσος από 140 mmHg, όπως μετράται με ειδικά όργανα, τα επαγγελματικά ιατρικά πιεσόμετρα, πρόκειται για τη νόσο της υπέρτασης. Σε περίπτωση ορισμένων χρόνιων νοσημάτων (π.χ. διαβήτης) τα όρια της φυσιολογικής πίεσης είναι πιο χαμηλά.
Η υπέρταση μειώνει τις εφεδρείες των εγκεφαλικών κυττάρων και αλλοιώνει την λειτουργία τους.
Τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο εγκεφαλικό κύτταρο
Η επαρκής καρδιακή παροχή και η επαρκής οξυγόνωση των εγκεφαλικών κυττάρων είναι σημαντικοί προαπαιτούμενοι παράγοντες για τον εφοδιασμό των εγκεφαλικών κυττάρων με τα απαραίτητα για την λειτουργία τους συστατικά. Καρδιακά νοσήματα που συνοδεύονται από σοβαρή μείωση της καρδιακής παροχής στον εγκέφαλο ή αναπνευστικά νοσήματα που μειώνουν δραματικά το διαθέσιμο οξυγόνο μπορεί να προκαλέσουν κακή μνήμη.
Παρομοίως στην αναιμία υπάρχει πτώση της μάζας των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος που είναι απαραίτητα για την μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η επαρκής εφεδρεία οξυγόνου στον εγκέφαλο και να εμφανίζεται συχνά διαταραχή μνήμης.
Κατά τη σωστή παθολογική εξέταση μπορεί να χρειαστούν ειδικοί εργαστηριακοί έλεγχοι για τον αποκλεισμό των νοσημάτων που προαναφέρονται. Εφόσον επιβάλλεται από τα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης ενδέχεται να απαιτηθούν ειδικές εξετάσεις προς αποκλεισμό και άλλων σπανιότερων νοσημάτων.
Η έλλειψη βιταμινών και ηλεκτρολυτών
Η έλλειψη βιταμινών ιχνοστοιχείων και οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές μπορεί να προκαλέσουν επίμονες διαταραχές μνήμης.
Η πιο συνήθης παθολογική κατάσταση που προκαλεί ανεπάρκεια μνήμης είναι η σιδηροπενία.
Σιδηροπενία είναι η ύπαρξη χαμηλών επιπέδων σιδήρου στον οργανισμό. Ο σίδηρος είναι βασικό στοιχείο πολλών ενζύμων, που μετέχουν στο μεταβολισμό. Χωρίς σίδηρο, τα κύτταρα δεν θα μπορούσαν να μεταφέρουν ηλεκτρόνια και να μεταβολίσουν ενέργεια. Η σιδηροπενία είναι το πιο κοινό νόσημα που προκαλεί χαμηλά ερυθρά αιμοσφαίρια, χαμηλό αιματοκρίτη, ατονία, μειωμένη μνημονική ικανότητα.
Η κατάχρηση αλκοόλ
Εάν καταναλώνετε περισσότερο από τη συνιστώμενη δόση αλκοόλ καθημερινά, μπορεί να παρουσιάσετε μειωμένη ικανότητα μνήμης. H μέγιστη επιτρεπόμενη κατανάλωση αλκοόλ γενικώς είναι δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες ηλικίας κάτω των 65 ετών, ένα ποτό την ημέρα για τους άνδρες ηλικίας 65 ετών και άνω, ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες κάθε ηλικίας.
Μια μερίδα ποτού είναι 355 ml μπύρας με συνήθη περιεκτικότητα σε αλκοόλ 5%, 148 ml κρασιού συνήθους περιεκτικότητας σε αλκοόλ 12% και 44 ml ποτού με περιεκτικότητα σε αλκοόλ 40%. Ανάλογα με την κληρονομικότητα του ατόμου, τα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης και τα λαμβανόμενα φάρμακα τα όρια αυτά μπορεί να γίνουν πιο ελαστικά ή πιο αυστηρά.
Παρενέργειες φαρμάκων
Συνηθέστερα ηρεμιστικά, αντικαταθλιπτικά και ορισμένα αντιυπερτασικά φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τη μνήμη προκαλώντας καταστολή ή σύγχυση και έλλειψη συγκέντρωσης.
Η αϋπνία
Η έλλειψη ξεκούραστου και καλής ποιότητας ύπνου είναι πολλές φορές αιτία της κακής μνήμης.
Ο θόρυβος, το φως, η επίπονη σωματική και πνευματική δραστηριότητα πριν τον ύπνο, τα “βαριά” γεύματα, ο καφές, οι ακραίες θερμοκρασίες στα σωματικά λουτρά, η κατάχρηση αλκοόλ, το στρες, τα ακατάστατα ωράρια είναι παράγοντες που συχνά προκαλούν αϋπνίες και πρέπει να αποφεύγονται ιδιαίτερα πριν τον ύπνο. Οργανικά νοσήματα που προκαλούν επίμονες αϋπνίες είναι καρδιακά νοσήματα, πεπτικές διαταραχές, αναπνευστικές νόσοι, ορμονικές διαταραχές, νεφρικά και ηπατικά νοσήματα.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 210-6252770
E mail: amoschovaki@yahoo.gr
https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw
