Ρευματικός πυρετός: Συμπτώματα και πρόληψη

Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Ο ρευματικός πυρετός (rheumatic fever) αποτελεί σοβαρή επιπλοκή ενός μικροβίου, του στρεπτόκοκκου, που προσβάλλει τον φάρυγγα και τις αμυγδαλές και είναι συχνό αίτιο πονόλαιμου. Ο στρεπτόκοκκος μεταδίδεται κυρίως με άμεση επαφή με τις εκκρίσεις του αναπνευστικού του πάσχοντος από στρεπτοκοκκική λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος.

Ενώ στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα τυπικά συμπτώματα είναι πονόλαιμος με πυρετό, σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μόνο απλός πονόλαιμος ενώ σε άλλες, η προσβολή του στρεπτόκοκκου είναι χωρίς συμπτώματα προκαλώντας μόνο μία αύξηση του τίτλου των στρεπτοκοκκικών αντισωμάτων (ASTO).

Ο ρευματικός πυρετός προσβάλλει πιο συχνά τα παιδιά και κυρίως τα άτομα ηλικίας 5-45 ετών.

Αιτία

Ο ρευματικός πυρετός οφείλεται σε μία ανοσολογική διαδικασία που προκαλεί ο στρεπτόκοκκος, η οποία οδηγεί σε μία ανώμαλη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος με παραγωγή αντισωμάτων που επιτίθενται στους ίδιους ιστούς του οργανισμού.

Τα ευρήματα αυξημένης επίπτωσης στα μέλη της ίδιας οικογένειας και σε μονοζυγωτικούς διδύμους καταδεικνύουν μία αυξημένη πιθανώς κληρονομούμενη επιρρέπεια σε άτομα της ίδιας οικογένειας.

Τα συμπτώματα

Μία με πέντε εβδομάδες μετά τον πονόλαιμο από κοινή αμυγδαλίτιδα από στρεπτόκοκκο ή την ασυμπτωματική προσβολή, εμφανίζεται ο ρευματικός πυρετός ο οποίος στην τυπική του μορφή προκαλεί:

1. Πυρετό, συνήθως υψηλό πυρετό (άνω του 39) και σπανιότερα δεκατικό πυρετό.
2. Καρδιακή νόσο, στο 60% των πασχόντων. Η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια.
3. Ρευματική νόσο με αρθρίτιδα στο 60-70% των περιπτώσεων, με έντονο τοπικό πόνο πρήξιμο ερυθρότητα.
4. Χορεία που είναι σύνολο ακούσιων παθολογικών κινήσεων ιδιαίτερα της κεφαλής και των άνω άκρων.
5. Σπάνια δερματικό εξάνθημα κυρίως με τη μορφή διαλείποντος δακτυλιοειδούς ερυθήματος κορμού και σπανιότερα άκρων.
6. Σπάνια υποδόρια οζίδια κυρίως με τη μορφή ανώδυνων μικρών κινητών ύβων κάτω από το δέρμα σε οστικές προεξοχές.

Τα συμπτώματα που προαναφέρονται ενδέχεται να μην εμφανιστούν ταυτόχρονα αλλά διαδοχικά μετά από παρατεταμένη λανθάνουσα περίοδο που διαρκεί έως και έξι μήνες.

Η άμεση διάγνωση και χορήγηση της ενδεικνυόμενης θεραπείας είναι απαραίτητη για την άμεση αποκατάσταση της νόσου.

Το σημαντικότερο πρόβλημα του ρευματικού πυρετού είναι η προοδευτική ανάπτυξη ρευματικής καρδιακής νόσου και οι υποτροπές παρά τα μικρά ποσοστά άμεσης θνητότητας. Έτσι στους ασθενείς χορηγούμε επί μακρόν θεραπεία, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθεί και σε όλη την διάρκεια ζωής του ασθενούς.

Πρόληψη

Η πρόληψη περιλαμβάνει όλα τα μέτρα που αποτρέπουν τη νόσηση από στρεπτόκοκκο και την άμεση εκρίζωση του στρεπτόκοκκου σε κοινές λοιμώξεις.

Συγκεκριμένα πρέπει να τηρούνται τα μέτρα προφύλαξης από αναπνευστικές λοιμώξεις:

• Πρέπει να αποφεύγεται ο συγχρωτισμός, να πλένονται συχνά και με επιμέλεια τα χέρια, να γίνεται καλός αερισμός των χώρων και να επιδιώκεται καλή συντήρηση του ανοσοποιητικού συστήματος με καλή διατροφή, αποφυγή καπνίσματος, κατάχρησης αλκοόλ και καθιστικής ζωής.
• Άμεσα πρέπει να γίνεται ιατρική εξέταση σε περιπτώσεις υψηλής ΑΣΤΟ και σε εμπύρετα σύνδρομα τα οποία δεν έχουν χαρακτηριστικά απλής ίωσης αλλά μπορεί να υποκρύπτουν στρεπτοκοκκική εμπλοκή.

Ο σοβαρός πονόλαιμος πρέπει πάντα να αξιολογείται ιατρικώς για να χορηγείται άμεσα η κατάλληλη αντιβίωση σε περιπτώσεις που έχει ως αιτία τον στρεπτόκοκκο και δεν είναι ιογενούς αιτιολογίας.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 210-6252770
E mail: amoschovaki@yahoo.gr
https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw