Κλάμα μωρού και αντιμετώπιση

Αν πρόκειται για το πρώτο σας μωρό ή αν δεν είχατε επαφή με νεογέννητα πριν, μπορεί να μην ξέρετε τι πρέπει να κάνετε όταν αρχίζει να κλαίει το μωρό σας. Τα μωρά είναι το ίδιο ξεχωριστά, όπως και οι ενήλικες, και γι’ αυτό δεν πρέπει να περιμένετε, να συμπεριφέρεται το μωρό σας όπως ακριβώς τα άλλα μωρά. Όμως, αν και τα μωρά κλαίνε πιο συχνά κατά τη διάρκεια των 3 πρώτων μηνών, αυτό δεν σημαίνει τι πρέπει να ανέχεστε το συνεχές κλάμα ή τη γκρίνια για πάντα.

Το κλάμα είναι ο μόνος τρόπος που έχει το μωρό για να σας πει ότι κάτι δεν πάει καλά. Δεν ξέρει ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα. Θα περάσουν εβδομάδες, ίσως και μήνες, πριν μάθει τη διαφορά μεταξύ του αισθήματος της πεί­νας, του κρύου ή της απογοήτευσης και πριν βεβαιωθεί ότι μπορείτε να το βοηθήσετε. Κα­θώς ανακαλύπτει άλλους τρόπους επικοινω­νίας μαζί σας, η εξάρτηση του από το κλάμα λιγοστεύει. Το πώς αντιδράτε στο κλάμα του από την αρχή αποτελεί τμήμα της εκπαιδευ­τικής διαδικασίας και του κατά πόσον το έχε­τε πείσει να αισθάνεται εμπιστοσύνη και σι­γουριά ότι όλα θα πάνε καλά και ότι οτιδήπο­τε κι αν συμβεί θα ανταποκριθείτε στις ανά­γκες του.

Δυο μέρες μετά τη γέννηση του μωρού, θα αναγνωρί­ζετε το κλάμα του και η πρώτη παρόρμηση σας θα είναι να κάνετε κάτι για να σταματήσει να κλαίει. Αυτό οφείλεται στην ανησυχία σας για το μωρό σας, αλλά επίσης και σε μια ορμονική αντίδραση που σας προτρέ­πει να δράσετε άμεσα. Το κλάμα του μωρού σάς προκαλεί αυτόματη έκκριση ορμονών στρες στο αίμα σας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η αρτηριακή πίεση σας, ο ρυθμός αναπνοής και η μυϊκή ένταση. Έτσι αρχίζετε να μην αι­σθάνεστε άνετα και όσο πιο πολύ κλαίει το μωρό, τόσο πιο άσχημα νιώθετε.

Καθώς το μωρό σας αρχίζει να αναγνωρί­ζει τις ανάγκες του και εσείς έχετε αποκτήσει εμπειρία μερικών εβδομάδων γνωριμίας μαζί του, θα διαπιστώσετε ότι είστε σε θέση να ξεχωρίσετε το κλάμα του μωρού σας και να «μεταφράζετε» τις ανάγκες του. Για παράδειγμα, ένα κλάμα που δυναμώνει σταθερά όταν θέ­λει να φάει, θα είναι διαφορετικό από το πιο πιεστικό διαπεραστικό κλάμα που δείχνει ότι δεν αισθάνεται καλά σωματικά.

Οι πιο συχνές ερωτήσεις

Πόσο πολύ ή πόσο συχνά θα κλαίει το νεο­γέννητο μωρό μου;

Από τη γέννηση του και ως την ηλικία των 3 μηνών, το μωρό σας, πιθανόν, θα κλαίει συνο­λικά 2 ώρες την ημέρα.

Δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί το μωρό μου κλαίει από τόσο μικρή ηλικία.

Ένα νεογέννητο μωρό δεν μπορεί να δια­φοροποιήσει το κλάμα του, αλλά, καθώς σιγά σιγά καταλαβαίνει ότι πηγαίνετε πάντα κοντά του όταν κλαίει, όλο και περισσότερο θα κλαί­ει για να πάτε κοντά του. Εσείς, από την πλευ­ρά σας, θα ξεχωρίζετε τη διαφορά μεταξύ ενός σχεδόν υστερικού κλάματος πείνας ή πό­νου και ενός πνιχτού κλάματος κούρασης ή πλήξης. Υπάρχουν επίσης και άλλα σημάδια που θα πρέπει να προσέξετε, όπως οι εκφρά­σεις του προσώπου, η ένταση ή η χαλάρωση του σώματος, καθώς και ο τρόπος που ανα­πνέει.

Πώς μπορώ να ηρεμήσω το μωρό μου ό­ταν κλαίει;

Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να προ­σπαθείτε να αναγνωρίζετε τις ώρες που είναι πιο ανήσυχο και να προσπαθείτε να προλαβάνετε το κλάμα. Για παράδειγμα, είναι πολύ συνηθισμένο τα μωρά που θηλάζουν να θέ­λουν πιο συχνό τάισμα το βράδυ, επειδή τότε το γάλα είναι πιο συμπυκνωμένο και χορτα­στικό. Προσπαθήστε ακόμα να μάθετε πότε, συνήθως, λερώνει την πάνα του -έπειτα από ένα γεύμα για παράδειγμα- και να μην αφήνετε να μεσολαβεί πολύς χρόνος ανάμεσα στις αλλαγές. Μερικά μωρά κλαίνε επί 2 ώρες ή περισσότερο τα βράδια και άλλα ξεφωνίζουν πολύ, πράγμα που μπορεί να είναι ένδειξη κολικών, οπότε πρέπει να αναζητήσετε τις κα­τάλληλες συμβουλές. Αν το μωρό σας πλήττει, μπορεί να χρειάζεται πε­ρισσότερη διέγερση. Αποσπάστε του την προ­σοχή με ένα από τα αγαπημένα του παιχνίδια ή με ένα παιχνίδι που βγάζει ήχο ο οποίος το ηρεμεί.

Είναι δυνατόν να κακομάθω το μωρό μου αν αντιδρώ αμέσως στο κλάμα του;

Το να αφήσετε ένα μωρό να κλαίει δεν ση­μαίνει ότι θα το αποθαρρύνετε να κλαίει. Αν το αφήσετε να κλαίει, γίνεται πιο δυστυχισμέ­νο και γι’ αυτό κλαίει ακόμα περισσότερο. Γί­νεται ανήσυχο και νιώθει ανασφάλεια επειδή περιμένει ότι θα «έρθει βοήθεια» τώρα που τη χρειάζεται περισσότερο. Όσο μεγαλώνει εί­ναι πιθανό να μην είναι πολύ ευχαριστημένο και να μην σας έχει εμπιστοσύνη. Ως αποτέ­λεσμα, θα εξακολουθήσει να κάνει φασαρία και να κλαίει. Από την άλλη, μια μελέτη κατέ­ληξε στο συμπέρασμα ότι τα μωρά που οι γο­νείς τους αντιδρούν γρήγορα όταν κλαίνε τους πρώτους 3 μήνες της ζωής τους κλαίνε λιγότερο συχνά και για συντομότερα χρονικά διαστήματα από εκείνα τα μωρά που οι μητέ­ρες τους καθυστερούν να αντιδράσουν στο κλάμα τους ή τα αγνοούν. Στους 4 μήνες τα μωρά που τα φροντίζουν έγκαιρα οι μητέρες τους είναι λιγότερο πιθανό να κλαίνε επίμο­να, ενώ στην ηλικία του 1 έτους είναι πιο ανε­ξάρτητα και επικοινωνούν με άλλους τρόπους και όχι με το κλάμα.

Έχω την εντύπωση ότι το μωρό μου κλαίει συνεχώς, άσχετα με το τι κάνω ή λέω για να ο ησυχάσω. Θα είναι για πάντα έτσι;

Να είστε σίγουρη ότι πρόκειται για προσωρινή φάση. Τα μωρά κλαίνε περισσότερο κατά τη διάρκεια των 3 πρώτων μηνών και το κλάμα τους ελαττώνεται σημαντικά μετά την ηλικία του 1 έτους. Μπορείτε να δοκιμάσετε μερικές από τις στρατηγικές για την αντιμετώπιση του κλάματος (δείτε παρακάτω).

Το μωρό μου κλαίει κάθε νύχτα πριν κοι­μηθεί. Είναι φυσιολογικό ή πρέπει να κάνω κάτι γι’ αυτό;

Πολλά μωρά κλαίνε πριν πάνε για ύπνο και αρκετοί είναι οι γονείς που δυσκολεύο­νται να αντιμετωπίσουν το κλάμα τους. Ως γονιός, μπορείτε να κρίνετε αν το μωρό σας αντιμετωπίζει πραγματικό πρόβλημα ή αν το κλάμα του θα σταματήσει έπειτα από λίγο και θα κοιμηθεί. Καθώς μάλιστα περνάει ο καιρός θα μπορείτε να αναγνωρίζετε πολύ εύκολα το είδος κλάματος του μωρού σας.

Περνάω μεγάλο μέρος της ημέρας μόνη με το μωρό μου. Τη νύχτα είμαι πολύ κου­ρασμένη και φοβάμαι ότι δεν μπορώ να αντεπεξέλθω στο κλάμα του. Τι μπορώ να κάνω;

Πρέπει να ζητήσετε βοήθεια. Αν μπορεί­τε, αφήστε κάποιο άλλο άτομο να περάσει λί­γη ώρα με το μωρό σας όταν κλαίει. Αυτό το άτομο μπορεί να είναι ο σύντροφός σας, ένας φίλος, συγγενής ή κάποιος που μπορείτε να εμπιστευτείτε. Θα αναζωογονηθείτε και θα αποκτήσετε νέες δυνάμεις για να αντεπεξέλ­θετε στα καθήκοντα σας.

Νιώθω ένοχη επειδή το μωρό μου κλαίει πολύ. Αυτό σημαίνει ότι είμαι ανεπαρκής ως μητέρα;

Να θυμάστε ότι είναι εντελώς φυσιολογι­κό να κλαίνε τα μωρά μέχρι και 2 ώρες την ημέρα – είναι ο μόνος τρόπος που ξέρουν για να επικοινωνήσουν με το περιβάλλον τους. Το γεγονός ότι κλαίει κάθε νύχτα δεν σημαίνει ότι είστε ανεπαρκής ως μητέρα. Αν μπορείτε να απομακρύνετε ό,τι το ενοχλεί, τα δάκρυα του είναι πολύ πιθανό να μη σχε­τίζονται με τον τρόπο που το φροντίζετε.

Περνάω πολλές ώρες προσπαθώντας να ανακαλύψω τι κάνει το μωρό μου να κλαίει, αλλά τη στιγμή που είμαι σίγουρη ότι έχω εντοπίσει το πρόβλημα και ότι το έχω αντι­μετωπίσει, αρχίζει ξανά να κλαίει. Η όλη δο­κιμασία είναι εντελώς εξαντλητική και κα­ταλαβαίνω ότι αρχίζω να νευριάζω. Τι μπο­ρώ να κάνω όταν η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο μου;

Επειδή το κλάμα του μωρού σας δημιουρ­γεί έντονο άγχος, μπορεί να αισθάνεστε έτοι­μη να καταρρεύσετε όταν το μωρό δεν στα­ματάει ό,τι κι αν κάνετε. Ελάχιστοι είναι οι γονείς που δεν αισθάνθηκαν κάποια στιγμή ότι έφτασαν στο σημείο κατάρρευσης, γι’ αυ­τό μην κατηγορείτε τον εαυτό σας. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι να αναγνωρίσετε το συναίσθημα αυτό και να το ελέγξετε πριν ξεσπάσετε φραστικά στο μωρό σας. Αν είστε θυμωμένη με το μωρό σας επειδή κλαίει, εί­ναι καλύτερο να το βάλετε στο κρεβατάκι του και να βγείτε για λίγο από το δωμάτιο. Δεν θα μπορέσετε να το ηρεμήσετε αν είστε θυμωμέ­νη και αναστατωμένη. Αν μπορείτε, δώστε το στο σύντροφο σας, τηλεφωνήστε σε μια φίλη σας ή πηγαίνετε σε μια γειτόνισσα. Αν δεν υπάρχει κάποιος από τον οποίο μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια, δοκιμάστε κάποιες από τις παρακάτω προτάσεις:

• Ακούστε μουσική με ακουστικά ή βάλτε ωτοασπίδες. Αυτά αμβλύνουν τον ήχο του κλάματος και το κάνουν πιο υποφερτό.
• Πηγαίνετε το βόλτα. Η άσκηση θα σας κά­νει να νιώσετε καλύτερα, ενώ το ρυθμικό κού­νημα του καροτσιού μπορεί να ηρεμήσει και το μωρό.
• Κρατήστε ημερολόγιο στο οποίο θα σημει­ώνετε τις ώρες και τη διάρκεια του κλάματος, τι προσπαθήσατε να κάνετε και πώς αντέδρα­σε το μωρό. Με τον καιρό θα μπορέσετε να δείτε αν υπάρχει κάποιο μοτίβο που μπορείτε να επαναλαμβάνετε για να βελτιώνεται η κα­τάσταση.
• Μεταφέρετε το μωρό σε μάρσιπο. Αυτό μπορεί να μην περιορίσει το κλάμα, αλλά έτσι θα βρίσκεστε κοντά στο μωρό σας και θα το κουνάτε ενώ συγχρόνως θα κάνετε άλλα πράγ­ματα.
• Τυλίξτε το μωρό σας. Μερικά μικρά μωρά ηρεμούν όταν είναι τυλιγμένα σφιχτά με μια κουβέρτα, ίσως επειδή τους θυμίζει την πε­ρίοδο που ήταν στη μήτρα της μητέρας τους.
• Αφήστε το μωρό να βυζάξει το δάχτυλο σας ή δώστε του μια πιπίλα. Το βύζαγμα συχνά ανακουφίζει τα μωρά που έχουν κολικούς.
• Αν θηλάζετε, κόψτε τον καφέ, το τσάι και τα ροφήματα που περιέχουν κόλα. Παρατηρήστε αν βελτιώνεται η κατάσταση.